گنجور

 
نظامی

در طرف شام یکی پیر بود

چون پری از خلق طرف‌گیر بود

پیرهن خود ز گیا بافتی

خشت زدی‌، روزی از آن یافتی

تیغ‌زنان چون سپر انداختند

در لحد آن خشت سپر ساختند

هرکه جز آن خشت نقابش نبود

گرچه گنه بود عذابش نبود

پیر یکی روز در این کار و بار

کار فزاییش در افزود کار

آمد از آنجا که قضا ساز کرد

خوب‌جوانی سخن آغاز کرد

کاین چه زبونی و چه افکندگی است؟

کاه و گل این پیشه خربندگی است

خیز و مزن بر سپر خاک، تیغ

کز تو ندارند یکی نان دریغ

قالب این خشت در آتش فکن

خشتْ تو از قالب دیگر بزن

چند کلوخی به تکلف کنی؟

در گل و آبی چه تصرف کنی؟

خویشتن از جملهٔ پیران شمار

کار جوانان به جوانان گذار

پیر بدو گفت جوانی مکن

درگذر از کار و گرانی مکن

خشت‌زدن پیشه پیران بود

بارکشی کار اسیران بود

دست بدین پیشه کشیدم که هست

تا نکشم پیش تو یک‌روز دست

دستکش کس نیم از بهر گنج

دستکشی می‌خورم از دست‌رنج

از پی این رزق وبالم مکن

گر نه چنین است حلالم مکن

با سخن پیر ملامت‌گرش

گریانْ گریان بگذشت از برش

پیر بدین وصف جهاندیده بود

کز پی این کار پسندیده بود

چند نظامی درِ دنیی زنی؟

خیز و در دین زن اگر می‌زنی