جشنی ز نوروز عجم کاراستش جمشید جم
جشنی که با کون و علم شاه جهاندار آمده
یعنی شجاع‌السلطنه آنکو ز قلب و میمنه
همرزم صد تن یک‌تنه در دشت پیکار آمده
اسکندر دارا خدم دارای اسکندر حشم
سالار افریدون علم سلم سپهدار آمده
از لطف و قهرش این زمان شد آشکارا در جهان
زان مرکز آب روان زین مرکز نار آمده
لرزان تن کاووس ازو ترسان روان طوس ازو
در رزمگه کاموس ازو چون نقش دیوار آمده
آرش فکار از تیر او گرشاسب از شمشیر او
در حیطه تسخیر او هفت و شش و چار آمده
هرگه‌که شمشیر آخته روی زمین پرداخته
گردون سپر انداخته عاجز ز پیکار آمده
گردان ستوه از رزم اوگردون خجل از بزم او
ثابت به پیش عزم او هر هفت سیار آمده
تاگیردش اندر جهان مانند مرکز در میان
ز آغاز شکل آسمان بر شکل پرگار آمده
گردون کباب مهر او مست شراب مهر او
فیض سحاب مهر او بر کشت احرار آمده
مه نعل سم مرکبش گردون روان در موکبش
تابنده نورکوکبش مرآت انوار آمده
ای کاخ کیوان جای تو مه سوده سر بر پای تو
تابنده روز از رای تو همچون شب تار آمده
زانصاف تو جان زمان هستند در خواب امان
جز بخت تو کاندر جهان پیوسته بیدار آمده
اجرام انجم نیت این تابنده هر ساعت چنین
رشحیست بر چرخ برین‌کز ابر آذار آمده
هر قطره‌یی کاندر هوا باریده از ابر عطا
از شرم جودت قهقرا بر چرخ دوّار آمده
الای گردون پست تو هستی جود از هست تو
غمگین ز فیض دست تو صد همچو زخار آمده
شاها به قاآنی نگر خاقانی ثانی نگر
نی روح خاقانی نگر اینک به‌گفتار آمده
نا برزند از کوه سر خورشید خاور هر سحر
در شرق‌وغرب‌و بحر و بر نورش‌نمودار آمده
تابنده بادا اخترت بر سر ز خورشید افسرت
زان‌رو که رای انورت خورشید آثار آمده
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر درباره جشن نوروز و اهمیت آن در فرهنگ عجم (ایران باستان) است. شاعر به ستایش شاهان بزرگ و قهرمانان تاریخی مانند جمشید، اسکندر و افریدون می‌پردازد و از شجاعت و قدرت آنها در میدان جنگ سخن می‌گوید. همچنین اشاره می‌کند که در نتیجه‌ی قدرت و مجاهدت این شاهان، جهان روشن شده و از فیض و لطف آنها بهره‌مند است. شعر به زیبایی‌های آسمان و زمین و تأثیر نور خورشید نیز می‌پردازد و در نهایت، بر اهمیت جشن نوروز و پیوند آن با شکوه و عزت فرهنگ ایرانی تأکید می‌کند.
هوش مصنوعی: جشن نوروز، مراسمی است که از زمان جمشید، پادشاه بزرگ، آغاز شده است. این جشن، نمادی از علم و دانش جهانی است که با وجود او به جهانیان رسیده است.
هوش مصنوعی: شجاع‌السلطنه، که در میدان جنگ مانند یک قهرمان می‌درخشد و بدون نیاز به همراهان، با دل و شجاعت به نبرد می‌رود، به تنهایی آماده این رویداد بزرگ است.
هوش مصنوعی: اسکندر، فرمانروای بزرگ، به همراه یارانش و نیروهای تحت امرش، به میدان آمده است. در این بین، اشاره به شخصیت‌های تاریخی مانند افریدون و سلم هم شده که هر کدام نماد ویژگی‌هایی خاص در تاریخ و اساطیر ایران هستند.
هوش مصنوعی: در این زمان، لطف و خشم او به وضوح در جهان نمایان شده است. از آن مرکز، آب روان جاری است و از همین مرکز، آتش نیز به وجود آمده است.
هوش مصنوعی: تن کاووس به شدت میلرزد و ترس، روان طوس را فراگرفته است. در میدان نبرد، کاموس از او هم چون نقشی بر دیوار، به نظر می‌رسد.
هوش مصنوعی: آرش با تیرش و گرشاسب با شمشیرش در میدان او حاکم هستند و افراد مختلفی در اختیار او قرار دارند.
هوش مصنوعی: هر بار که شمشیر بر زمین می‌خورد و نبرد در آسمان به پایان می‌رسد، قدرت از بین می‌رود و دیگر جایی برای جنگیدن نمی‌ماند.
هوش مصنوعی: گروه‌های جنگی خسته از مبارزات او هستند و آسمان نیز از حضور او شرمنده است. او با عزم راسخ و قاطعیت به پیش می‌رود و همه سیارات نیز به دور او آمده‌اند.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که انسان باید مانند مرکز یک دایره باشد؛ یعنی از خودش ثبات و استواری نشان دهد. او باید در جهانی که همواره در حال تغییر است، قدرت درونی خود را حفظ کند و مانند مرکز پرگار باشد که در هر شرایطی می‌تواند بر دیگران تأثیر بگذارد و شکل‌دهنده باشد.
هوش مصنوعی: آسمان به خاطر محبت او مانند کباب در حال سوختن است، و او باعث خوشحالی و سرمستی است. نعمت‌های او مانند باران بر زمین آزادگان نازل شده است.
هوش مصنوعی: ماه مانند نعل سم اسبش در حال حرکت در آسمان می‌درخشد و در جمعیت او، نور ستاره‌اش مانند آینه‌ای از تابش نورها به نمایش درآمده است.
هوش مصنوعی: ای کاخ زیبا و بزرگ، که چون ماه درخشان هستی، سر بر پای تو گذاشته و روشنایی روز به زیبایی تو مانند شب تاریک آمده است.
هوش مصنوعی: از انصاف تو روح زمان در خواب است و تنها بخت تو در این دنیا همیشه بیدار و فعال است.
هوش مصنوعی: اجرام آسمانی هر ساعت مثل نوری درخشان بر آسمان می‌درخشند، گویی که از ابری غمگین و آزاردهنده بیرون آمده‌اند.
هوش مصنوعی: هر قطره‌ای که از ابر رحمت به زمین می‌ریزد، به خاطر بزرگواری و سخاوت توست که به عقب برگشته و بر این گیتی دوار نازل شده است.
هوش مصنوعی: ای آسمان پست، تو از قدرت و بخشش خود غمگینی، چون از نعمت‌های تو بسیاری همچون باران بر زمین‌ها فرود آمده‌اند.
هوش مصنوعی: ای پادشاه، به قاآنی توجه کن؛ او خاقانی دیگری است. حالا روح خاقانی را ببین که به سخن آمده است.
هوش مصنوعی: هر روز صبح، خورشید از دل کوه سر برمی‌آورد و نورش در شرق و غرب و دریا و زمین را روشن می‌کند.
هوش مصنوعی: ای خورشید، روشنایی تو بر سر ستاره‌ات باشد و از آن به خاطر که رای و نظر تو، آثار خورشید را به همراه دارد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
عید است و پیش از صبحدم مژده به خمار آمده
بر چرخ دوش از جام جم یک نیمه دیدار آمده
عید آمد از خلد برین، شد شحنهٔ روی زمین
هان ماه نو طغراش بین امروز در کار آمده
کرده در آن خرم فضا صید گوزنان چند جا
[...]
ای درس عشقت هر شبم تا روز تکرار آمده
وی روز من بی روی تو همچون شب تار آمده
ای مه غلام روی تو گشته زحل هندوی تو
وی خور ز عکس روی تو چون ذره در کار آمده
ای در سرم سودای تو جان و دلم شیدای تو
[...]
عید است خوبان نیم شب در کوی خمار آمده
سرمست گشته صبحدم، غلتان به بازار آمده
عید آمد از چرخ برین، پر شادمانی بین زمین
مه را چو زرین جام بین از بهر خمار آمده
با ظلمت شب شکل مه چون ناخن شیر سیه
[...]
از روی فرخ فال بین، زلفش نگونسار آمده
طاووس رنگین بال بین، افسونگر مار آمده
در دیر شد رقصان صنم، یا میچمد صید حرم؟!
یا در گلستان ارم، سروی برفتار آمده؟!
چون رخ ز می رخشان کند، خورشید و مه پنهان کند؛
[...]
عید است و ساقی با قدح سرمست و خمار آمده
می خورده و سرخوش شده در شهر و بازار آمده
زاهد بیاور سبحه را زنار بستان در عوض
کان مغبچه در بتکده با زلف و زنار آمده
جمشید فرخ کوکبه در بزم گردون هر شبه
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.