صاحب دل را نزیبد گفت‌وگو با هیچکس
محرم آیینه چون تمثال باید بی‌نفس
جز ندامت پرتوی از شمع هستی گل نکرد
نخل ماتم راست اشک از میوه‌های پیشرس
در بیابانی که مابار خموشی بسته‌ایم
با نگاه چشم حیران می‌دمد شور جرس
الفت اسباب دل را جوهرآیینه شد
آب می‌گردد نهان آخر ز جوش و خار و خس
ای ندامت آب گردان خاک بنیاد مرا
تا در این صورت توانم دست شستن از هوس
تیغ استغنای قاتل رنگی از من برنداشت
دست خون بسملم در دامن چاک است و بس
نیست‌گر پرواز سیر بیخودی هم عالمی‌ست
از شکست رنگ پیداکرده‌ام چاک قفس
خاکساری می‌رسد آخر به داد سرکشی
اضطراب موج راساحل بود فریادرس
چون حیا غالب شود غیر از خموشی چاره نیست
هرکه باشد چون گهر در آب می‌دزدد نفس
لذت درد محبت هم تماشاکردنی‌ست
دل به‌ذوقی می‌خورد خونم‌که نتوان‌گفت بس
کاروان عمر بیدل مقصدش معلوم نیست
می‌چکد اشک و قیامت می‌کند شور جرس
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر به بررسی حال و روز انسان در گفتگو با دیگران و خود و دنیا می‌پردازد. او بیان می‌کند که انسان باید در دلش، محرم و رازدار خود باشد و از گفت‌وگوهای سطحی بپرهیزد. ندامت و حسرت از دست رفته‌ها و ناتوانی از رهایی از هوس‌ها در اشعار مشهود است. زندگی را به خواب و خستگی توصیف می‌کند و ابراز می‌دارد که انسان در این مسیر، به دنبال شناخت خود و رهایی از دردهایی است که عشق و محبت به او تحمیل کرده است. او می‌فهمد که زندگی همچون کاروانی بی‌مقصد است و در کشمکش با درد و اشک، نوعی آگاهی و تامل به وجود می‌آید. در نهایت، شاعر بر این نکته تأکید می‌کند که خموشی در برابر حیا و اضطراب زندگی، چاره‌ای جز پذیرش ندارد.
هوش مصنوعی: دلِ صاحب دل نمی‌تواند با هیچکس صحبت کند، زیرا او باید مانند یک آینه باشد که تصویر را بدون هیچ گونه تحریفی منعکس کند.
هوش مصنوعی: تنها چیزی که از وجود انسان باقی می‌ماند، ندامت و پشیمانی است. درخت نخل که نماد زندگی و شادابی است، در برابر غم و اندوه، بی‌حاصلی و دریغ را نشان می‌دهد و اشک‌ها همانند میوه‌هایی که پیش از این وجود داشته‌اند، به یاد گذشته‌ها ریخته می‌شوند.
هوش مصنوعی: در بیابانی که سکوت حاکم است، نگاهی پر از شگفتی و حیرت توجه‌ام را جلب می‌کند و صدای زنگی از دور به گوش می‌رسد.
هوش مصنوعی: دوستی و نزدیکی دل به هم، مانند یک آینه است که در آن آب به حالت جذاب و زیبا به نظر می‌رسد. این آب در نهایت، از جوش و ناپاکی‌ها، به حالت پنهان درمی‌آید.
هوش مصنوعی: ای افسوس، خاکی که بنیان وجودم است، مرا به خود قدری غرق کن تا بتوانم از آرزوها و هوس‌های نفسانی‌ام آزاد شوم.
هوش مصنوعی: قدرت بی‌نیازی من، مانند شمشیری است که هیچ نشانی از من برنمی‌دارد و من در دل خود تنها زخم‌های عمیق و آسیب‌دیدگی‌های فراوان دارم.
هوش مصنوعی: اگرچه پرواز و بیخودی وجود ندارد، اما همچنان دنیایی از شکست و ناکامی وجود دارد که من از آن تجربه کرده‌ام و قفس زندگی‌ام را در بر دارد.
هوش مصنوعی: در نهایت، خاستگاه humble و خاکی انسان به کمک او می‌آید و به او آرامش می‌بخشد، این در حالی است که دلهره و آشفتگی او مانند موجی که به ساحل می‌زند، بر او فشار می‌آورد.
هوش مصنوعی: وقتی حیا بر انسان غلبه کند، چاره‌ای جز سکوت باقی نمی‌ماند. هرکسی مانند مروارید که در آب پنهان است، نفس خود را می‌دزدد و از دیگران دوری می‌کند.
هوش مصنوعی: درد و رنج ناشی از عشق نیز جذابیت خاصی دارد و دل از شوق و شادی می‌تپد، به‌طوری که نمی‌توان این احساس را توصیف کرد.
هوش مصنوعی: کاروان زندگی بی‌دردسر و معلوم نیست به کجا می‌رود. در این میان، اشک‌ها می‌ریزد و صدای زنگ جرس، حالتی از التهابی و قیامت‌گونه ایجاد می‌کند.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
ای توئی بیچارگان را چاره و فریادرس
ایزد از هر دو بند و سختی مر ترا فریادرس
هرکه را رنجی بدو آمد تو برداری ازو
بر ندارد رنج تو جز کردکار پاک و بس
جز بکردار نشاط و ناز نگذاری قدم
[...]
ای بنظم آراستن با سعد اکبر هم نفس
مدح سعدالملک مسعود بن اسعد گوی و بس
آنکه نفس ناطقه از سینه ارباب نظم
بهر سلک مدح او در نفیس آرد نفس
صدر عالی رأی ملک آرای دستوری که بر
[...]
در ضمیر ما نمیگنجد بغیر از دوست کس
هر دو عالم را به دشمن ده، که ما را دوست بس
یاد میدار آنکه: هستی هر نفس با دیگری
ای که بی‌یاد تو هرگز بر نیاوردم نفس
میروی چون شمع و خلقی از پس و پیشت روان
[...]
ز اقتضای دور گردون گر پدید آید ترا
چند روزی در جهان بر قول و فعلی دسترس
بشنو از ابن یمین پندی بغایت سودمند
با سلامت عمر اگر داری بسر بردن هوس
بدمگوی و بدمکن با هیچکس در هیچ حال
[...]
هست پیغامی مرا کو قاصدی مشکین نفس
سست می‌جنبد صبا ای صبح کار توست و بس
پیش خورشید مرا کاریست وانگه غیر صبح
کیست کو در پیش خورشیدی تواند زد نفس؟
ای نسیم صبح بگذر بر شبستانی که گشت
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.