خواجه تا چند حساب زر و دینار کنی
سود و سرمایهٔ دین بر سر بازار کنی
شب عمرت بشد و صبح اجل نزدیک است
خویشتن را گه آن نیست که بیدار کنی
چیست این عجب و تفاخر به جهان ساکن باش
چند با صد من و من سیم و زر اظهار کنی
پنج روزی همه کامی ز جهان حاصل گیر
عاقبت هم سر پر کبر نگونسار کنی
آن نه کام است که ناکام بجا بگذری
وان نه برگ است که بر جان خودش بار کنی
جمع تو بار گنه باشد و دیوان سیاه
نه هم آخر تو خوشی نام سیه بار کنی
چون همی دانی کت خانه لحد خواهد بود
خانه را نقش چرا بر در و دیوار کنی
سهو کارا به تک خاک همی باید خفت
طاق و ایوان به چه تا گنبد دوار کنی
مرگ در پیش و حساب از پس و دوزخ در راه
به چه شادی خرفا خندهٔ بسیار کنی
تو که بر روبه مسکین بدری پوست چو سگ
عنکبوتانه کجا پردهٔ احرار کنی
این همه دانی و کارت همه بی وجه بود
خود ستم کم کن اگر منع ستمکار کنی
به فصاحت ببری گوی ز میدان سخن
لیک خود را به ستم بیهده رهوار کنی
خویش و همسایهٔ تو گرسنه وز پر طمعی
نفروشی به کسی غله در انبار کنی
جامه در تنگ و دلت تنگ و در اندیشهٔ آن
تا دگر ره ز کجا جامه و دستار کنی
بر ضعیفان نکنی رحم به یک قرص جوین
وانگه از ناز به مرغ و بره پروار کنی
مستراحی است جهان و اهل جهان کناسند
به تعزز سزد ار در همه نظار کنی
نافه داری بر هر خشک دمانی مگشا
اول آن به که طلبکاری عطار کنی
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به بررسی بیفایده بودن توجه به مال و نماد ثروت در زندگی انسان میپردازد. شاعر از خواجهها میخواهد که به حساب زر و دینار نپردازند و به جوانب ارزشمندتر زندگی توجه کنند، چون عمر کوتاه و مرگ نزدیک است. او به عجب و تفاخر در دنیا انتقاد میکند و یادآوری میکند که زندگی در نهایت با جمع گناهان و عاقبت بد به پایان میرسد.
شاعر از انسانها میخواهد که به نیازمندان رحم کنند و از خودخواهی و طمع بپرهیزند. در نهایت، او به این نکته اشاره دارد که دنیا به صورت موقتی است و انسانها باید از زندگی به درستی استفاده کنند و در این راه به دیگران نیز کمک نمایند.
هوش مصنوعی: ای آقا، تا چه زمانی میخواهی فقط به حساب و کتاب پول و طلا مشغول باشی؟ چرا سرمایهگذاری نکرده و در بازار دین و معنویت سود نمیبری؟
هوش مصنوعی: شب زندگیات به پایان رسیده و صبح مرگ در حال نزدیک شدن است. اکنون زمان بیدار کردن خودت نیست.
هوش مصنوعی: این چه شگفتی و خودپسندی است که نسبت به دنیای ناپایدار داری؟ کمی متواضعتر باش؛ با وجود آنکه از ثروت و مال بسیار برخورداری، نباید به آنها فخر بفروشی.
هوش مصنوعی: پنج روز از زندگیات را با شادی و موفقیت سپری کن، اما در نهایت، اگر بخواهی با فخر و تکبر به آنچه که کسب کردهای نگاه کنی، به سقوط و شکست دچار خواهی شد.
هوش مصنوعی: اینکه به چیزی رضایت بدهی و از آن گذر کنی، مثل این نیست که از آن چیزی به دست نیاوری. همچنین، این امکان وجود ندارد که فقط با تکیه بر آن چیز، خودت را سنگین کنی و بار زندگیات را حمل کنی.
هوش مصنوعی: دستهای از گناهان جمع شده است و در نهایت، به جای خوشی، سنگینی بار گناه بر دوش تو خواهد ماند.
هوش مصنوعی: وقتی میدانی که سرانجام همه در قبر خواهند بود، پس چرا برای خانهات زینت و نقش و نگار میسازی؟
هوش مصنوعی: کسانی که در کار خود کوتاهی میکنند، باید بدانند که حتی در شرایط خواب و استراحت نیز نباید خود را در جایگاههای بزرگ و با شکوه ببینند، زیرا دنیا همیشه در حال تغییر و تحول است و باید در یک وضعیت متواضعانه باقی بمانند.
هوش مصنوعی: مرگ در پیش روی توست و دیگر زمانی برای حساب و کتاب در کار نیست. جهنم نیز در انتظار است. با این حال، چطور میتوانی با وجود این همه خطر و تهدید، انقدر خوشحال و شاداب باشی؟
هوش مصنوعی: تو که بر روی آدمهای ضعیف و بیچاره مثل سگی که در تار عنکبوت گیر کرده، ظلم میکنی، چگونه میخواهی پردهپوشی کرده و آزادگان را حمایت کنی؟
هوش مصنوعی: اگر به اندازه کافی آگاه هستی و همه چیز را میدانی، پس چرا کارهایت بیدلیل و بدون فایده است؟ بهتر است ظلم خود را کاهش دهی، اگر بتوانی از ظلم دیگران جلوگیری کنی.
هوش مصنوعی: اگر در بیان و سخن گفتن مهارت و زیبایی داشته باشی، اما در عشق و احساسات خود بیپروا و بیفکری عمل کنی، در واقع خودت را به بیراهه میکشی.
هوش مصنوعی: به نظر میرسد که در این بیت، شاعر بر اهمیت محبت و نوعدوستی تأکید میکند و بیان میدارد که برای انسان مهم است که در زمانی که همسایه و نزدیکانش در فقر و گرسنگی به سر میبرند، از خودخواهی و طمع فاصله بگیرد و از انبار داراییهای خود بهرهمند نشود. در واقع، او به این نکته اشاره میکند که باید در شرایط سخت به یاری نیازمندان بشتابد و از جنبههای مادی زندگی فراتر رود.
هوش مصنوعی: وقتی لباسات تنگ است و دلات نیز تنگ است و در فکر اینی که کجا باید به دنبال لباس و دستار جدیدی باشی، نشان از نگرانی و گرفتاریات دارد.
هوش مصنوعی: اگر به ضعیفان رحم نکنی و به آنها کمکی نکنی، پس چگونه میتوانی از روی ناز و محبت به پرندگان و برههای چاق توجه و اهتمام داشته باشی؟
هوش مصنوعی: جهان مانند یک مکان بینظم و شلوغ است و افراد آن با شیوهای خاص به زندگی خود ادامه میدهند. شایسته است که اگر در این وضعیت به تماشای همه چیز بنشینی، از خود عزت نفس و احترام نشان دهی.
هوش مصنوعی: برای هر کسی که در لحظات سخت و ناامید به دنبال راه حل است، بهتر است ابتدا خود را جستجو کند و اقدام به طلب از دیگران نکند.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
وقت آنست که لطفی به من زار کنی
نظری جانب این مرغ گرفتار کنی
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۷ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.