گنجور

فردوسی » شاهنامه » پادشاهی شیرویه » بخش ۶

 

چو آوردم این روز خسرو ببن

ز شیروی و شیرین گشایم سخن

چو پنجاه و سه روز بگذشت زین

که شد کشته آن شاه با آفرین

به شیرین فرستاد شیروی کس

[...]

۱۲۳ بیت
فردوسی
 

فردوسی » شاهنامه » جنگ بزرگ کیخسرو با افراسیاب » بخش ۳

 

سپهدار توران از آن سوی جاج

نشسته به آرام بر تخت عاج

دوباره ز لشکر هزاران هزار

سپه بود با آلت کارزار

نشسته همه خلخ و سرکشان

[...]

۱۲۳ بیت
فردوسی
 

عیوقی » ورقه و گلشاه » بخش ۲۴ - رفتن شاه شام به دیدن گلشاه

 

چنان بود گلشه ز هجران دوست

که بروی همی غم بدرید پوست

شب و روز از آرام و ز خواب و خورد

فروماند دل خسته و روی زرد

به بالا و روی آن بت قندهار

[...]

۱۲۳ بیت
عیوقی
 

فخرالدین اسعد گرگانی » ویس و رامین » بخش ۱۹ - نامه نوشتن موبد نزد شهرو و فریفتن به مال

 

شهنشه را خوش آمد پاسخ زرد

همانگه نزد شهرو نامه‌ای کرد

به نامه در، سخنها گفت شیرین

به گوهر کرده وی را گوهر آگین

فراوان دانش و گفتار زیبا

[...]

۱۲۳ بیت
فخرالدین اسعد گرگانی
 

نظامی » خمسه » اسکندرنامه - بخش اول: شرف‌نامه » بخش ۲۵ - جنگ دارا با اسکندر

 

بیا ساقی از باده بردار بند

بپیمای پیمودن باد چند

خرابم کن از باده جام خاص

مگر زین خرابات یابم خلاص

خرامیدن لاجوردی سپهر

[...]

۱۲۳ بیت
نظامی
 

عطار » خسرونامه » بخش ۳۰ - بیمار گشتن جهان‌افروز خواهر شاه اصفهان و رفتن هرمز به‌طبیبی بر بالین او و عاشق شدن او بر هرمز

 

الا ای شهسوار رخش معنی

به فکرت بحر گوهر‌بخش معنی

به هر گوهر که تو منظوم کردی

جهانی سنگدل را موم کردی

چو تو موم آوری از سنگ خارا

[...]

۱۲۳ بیت
عطار
 

عطار » بیان الارشاد (مفتاح الاراده) » بخش ۳ - آغاز سخن

 

تمامت طول و عرض آفرینش

ز بهر تست اگر داری تو بینش

بهشت و دوزخ و رضوان و مالک

فروع واصلش از منها و ذلک

برای تست جمله آفریده

[...]

۱۲۳ بیت
عطار
 

عطار » جوهرالذات » دفتر اول » بخش ۹۱ - حکایت در ادب و عزّت نگاهداشتن در حضرت باری فرماید

 

حقیقت چون ز عزت دم نهانی

ز دید اینجا کمال جاودانی

مر ایشان گشت حاصل در یکی باز

یقین دیدند هم انجام و آغاز

در این دم چو تو در عزت درآئی

[...]

۱۲۳ بیت
عطار
 

عطار » جوهرالذات » دفتر اول » بخش ۱۰۲ - در ترک صفت صورت و یکتا بودن فرماید

 

دلا چون دوست دیدی هم بر یار

بسوزان دلق با تسبیح و زنّار

بسوزان دلق چرخ لاجوردی

سزد کین هفت پرده در نوردی

حقیقت در نورد این هفت پرده

[...]

۱۲۳ بیت
عطار
 

مولانا » مثنوی معنوی » دفتر سوم » بخش ۱۸ - رسیدن خواجه و قومش به ده و نادیده و ناشناخته آوردن روستایی ایشان را

 

بعد ماهی چون رسیدند آن طرف

بی‌نوا ایشان ستوران بی علف

روستایی بین که از بدنیتی

می‌کند بعد اللتیا والتی

روی پنهان می‌کند زیشان به روز

[...]

۱۲۳ بیت
مولانا
 

حکیم نزاری » سفرنامه » بخش ۳ - آغاز کتاب

 

روزگاری خرم و خوش داشتیم

گرچه جایی دل مشوش داشتیم

بودمی من چندگاه از مکر و کید

فارغ از رد و قبول عمر و زید

مجلس عشرت مدام آراسته

[...]

۱۲۳ بیت
حکیم نزاری
 

امیرخسرو دهلوی » دیوان اشعار » مثنویات » شمارهٔ ۸۸ - کشیدن اجل، شمشیر الوقت سیف قاطع، بر سر تاجوران سر پر، و شهادت آن بهشتیان بر دست زبانی چند، و گزاردن تیغ بر سر ایشان به خبر مشهور، که «السیف محاء الذنوب»

 

شراب عشق بازان آب تیغ است

بهر عاشق چنین آبی دریغ است

شنیدی قصه یوسف که تا چون

بتان را در دست شوند از خون؟

زنی کان حسن را نظاره کرده

[...]

۱۲۳ بیت
امیرخسرو دهلوی
 

خواجوی کرمانی » سام نامه - سراینده نامعلوم منسوب به خواجو » بخش ۱۹۵ - نبرد سام با ابرها و گرفتار شدن ابرها

 

بگفتند سام است که آمد به جنگ

همه کوه از خون شده لعل رنگ

شگفتی دلیر است سام سوار

به تنها تن خود کند کارزار

برآورد دود از تن ماه همه

[...]

۱۲۳ بیت
خواجوی کرمانی
 

سلمان ساوجی » دیوان اشعار » ترکیبات » شمارهٔ ۵ - مدح و ثنای راستین

 

جام صبوح می‌دهد نور و صفای صبحدم

گویی آفتاب وش نور فزای صبحدم

صبح رسید و می‌رود یکدمه‌ای که حاضر است

از می و چنگ ساز کن برگ و نوای صبحدم

خاست هوای صبحدم جان به تن پیاله ده

[...]

۱۲۳ بیت
سلمان ساوجی
 

شمس مغربی » ترجیعات » شمارهٔ ۲

 

ای هستی کاینات از کی

در جنب تو کائنات لاشئ

در راه تو موضع قدم نیست

زانسوی تو کس نمیبرد پی

محوند در آفتاب ذاتت

[...]

۱۲۳ بیت
شمس مغربی
 

عرفی » ترجیع بند

 

ای حسن تو برتر از چه و چون

سبحان الله ز حسن بیچون

لعل تو فریب اهل ادراک

قد تو بلای طبع موزون

شمشاد قدان فتنه انگیز

[...]

۱۲۳ بیت
عرفی
 

آذر بیگدلی » دیوان اشعار » قصاید » شمارهٔ ۲۸ - قصیده در تعریف احمدخان خویی دنبلی - ماده تاریخ ۱۱۹۱ ه.ق

 

چو مهر باختری، همچو ماه کنعانی

شد از فسون زلیخای چرخ زندانی

برادران حسود ستارگان دادند

ز دست، یوسف خورشید را بارزانی

برآمد از افق شرق مه، چو بن یامین؛

[...]

۱۲۳ بیت
آذر بیگدلی
 

رضاقلی خان هدایت » تذکرهٔ ریاض العارفین » روضهٔ اول در نگارش احوال مشایخ و عارفین » بخش ۱۵۰ - محمود شبستری قدّس سرّه

 

جهان خلق و امر از یک نفس شد

که هم آن دم که آمد باز پس شد

ولی از جایگه آمد شدن نیست

شدن چون بنگری جز آمدن نیست

تعالی اللّه قدیمی کو به یک دم

[...]

۱۲۳ بیت
رضاقلی خان هدایت
 

رضاقلی خان هدایت » تذکرهٔ ریاض العارفین » فردوس در شرح احوال متأخرین و معاصرین » بخش ۱۲ - حسینی قزوینی

 

للّه الحمد قادر متعال

بر خلایق رئوف در همه حال

آنکه ذاتش نه درخور صفت است

فهم وصفش کمال معرفت است

که کند فهم ذات بی صفتش

[...]

۱۲۳ بیت
رضاقلی خان هدایت
 

صفی علیشاه » بحرالحقایق » بخش ۴۳۸ - الموت

 

بود گر معنی موتت به نیت

شد آن قمع هواهای طبیعت

بود در اصطلاح قوم مردن

بترک آرزوها جمله کردن

گذشتن از همه لذات و شهوات

[...]

۱۲۳ بیت
صفی علیشاه