گنجور

سنایی » طریق التحقیق » بخش ۱ - بسم الله الرحمن الرحیم

 

ابتدای سخن به نام خداست

آنکه بی‌مثل و شبه و بی‌همتاست

خالق الخلق و باعث الاموات

عالم الغیب سامع الاصوات

ذات بیچونش را بدایت نیست

[...]

سنایی
 

سنایی » طریق التحقیق » بخش ۲ - هو الاول والآخروالظاهر والباطن وهو بکل شی‌ء علیم

 

حی و قیوم و قادر و قاهر

اول اول آخر آخر

نطق‌، ابکم بمانده در صفتش

وهم‌، عاجز شده زمعرفتش

نبرد عقل‌ در ‌صفاتش راه

[...]

سنایی
 

سنایی » طریق التحقیق » بخش ۳ - لیس‌کمثله شی‌ء و هو السمیع البصیر

 

وتر و قدوس و واحد است و صمد

وصف‌ او لم یلد ولم یولد

بود او اول و بدایت نه

هستیش آ‌خر و نهایت نه

به قدیم است اولش معروف

[...]

سنایی
 

سنایی » طریق التحقیق » بخش ۴ - ‌فی وحدانیة الله تعالی‌

 

به یقین واجب الوجود یکیست

هر چه در وهم و خاطر آید نیست

مالک الملک و پادشاه به حق

منشی‌ء نفس و فاعل مطلق

هر چه درکل کون کهنه و نوست

[...]

سنایی
 

سنایی » طریق التحقیق » بخش ۵ - والذین جاهدوافینا لنهدینهم سبلنا، صدق الله‌

 

راه جستن زتو هدایت از او

جهد کردن زتو عنایت از او

هرچه بینی زخاک تا گردون

نیست چیزی زعلم او بیرون

زآنچه بیرون زسقف گردون‌است

[...]

سنایی
 

سنایی » طریق التحقیق » بخش ۶ - مناجات در تنزیه و تقدیس حضرت باری سبحانه تعالی

 

ای صفات مقدس تو صمد

وی منزه زشبه و جفت و ولد

ای برآرندهٔ مه و خورشید

نقشبند جهان بیم و امید

ای به تو زنده جان و جسم به جان

[...]

سنایی
 

سنایی » طریق التحقیق » بخش ۷ - یفعل الله مایشاء‌، و یحکم مایرید

 

ما ضعیفان که در مجاهده‌ایم

طالب لذت مشاهده‌ایم

به غلامیت جمله منسوبیم

رد مکن گرچه زشت و معیوبیم

همه فانی شویم و تو باقی

[...]

سنایی
 

سنایی » طریق التحقیق » بخش ۸ - مدح سید کائنات و خاتم المرسلین

 

سید کائنات شمع رسل

مفخر و پیشوای جمع رسل

شاهد حضرت ربوبیت

خازن گنج سر هویت

ساکن خانقاه «اَوْ اَد‌ْنی»

[...]

سنایی
 

سنایی » طریق التحقیق » بخش ۹ - و ما ارسلناک الا رحمة للعالمین

 

بلبل گلستان «‌ما اوحی‌»

شمسهٔ چرخ «‌الذی اسری»

دل او خازن خزانهٔ عشق

سر او مرغ آشیانهٔ عشق

صیت شرعش همه جهان بگرفت

[...]

سنایی
 

سنایی » طریق التحقیق » بخش ۱۰ - اول ما خلق الله تعالی نوری

 

تو چه دانی چه در معنی سفت

اندر آن دم که «لی مع الله‌» گفت

زآنکه بودست روز و شب مطلق

ظاهرش با تو باطنش با حق

هر که فرمان او به جا بگذاشت

[...]

سنایی
 

سنایی » طریق التحقیق » بخش ۱۱ - مدح امیرالمومنین ابوبکر

 

دین حق را ز ابتدا ز رسول

جز ابوبکر کس نکرد قبول

هر چه پیغمبرش ز حق گفته

کرده باور ز صدق و پذرفته

جسم او همچو روح صافی بود

[...]

سنایی
 

سنایی » طریق التحقیق » بخش ۱۲ - مدح امیرالمومنین عمر

 

قوت دین حق ز عمّر بود

خانه دین بدو معمر بود

جگر مشرکان پر از خون کرد

کبرشان از دماغ بیرون کرد

از پی معدلت میان‌، او بست

[...]

سنایی
 

سنایی » طریق التحقیق » بخش ۱۳ - مدح امیرالمومنین عثمان

 

دین شرف یافته و دنیا زین

از جمال وجود ذوالنورین

منبع جود و جامع قرآن

صدف در مکرمت عثمان

آنکه همت ورای کیوان داشت

[...]

سنایی
 

سنایی » طریق التحقیق » بخش ۱۴ - مدح امیرالمومنین علی‌(‌ع‌)

 

بود حیدر در مدینه علم

حافظ و خازن خزینهٔ علم

جان جود و جهان علم او بود

بحر فضل و مکان حلم او بود

زو ظفر یافته مسلمانی

[...]

سنایی
 

سنایی » طریق التحقیق » بخش ۱۵ - فی قدوم الخضر

 

دوش چون شاهد جهان افروز

زلف شب برگرفت از رخ روز

من چو عنقا نهفته روی از خلق

شسته حرف ها زتختهٔ زرق

گاهی اندر فنا بقا جستم

[...]

سنایی
 

سنایی » طریق التحقیق » بخش ۱۶ - در جواب حضرت خضر علیه السلام گوید

 

گفتم ای مرهم دل ریشم

سخنت نوش جان پر نیشم

ای همایون لقای عیسی دم

وی مبارک پی خجسته قدم

ای سبک روح این چه دلداری است

[...]

سنایی
 

سنایی » طریق التحقیق » بخش ۱۷ - در سؤال از عقل کل و جواب او

 

خردم دوش اندرین معنی

نکته‌ای چند نغز کرد املی

گفت شهری‌که جا و مبین ماست

صحن او سقف‌گنبد اعلا‌ست

خاک او راست نکهت عنبر

[...]

سنایی
 

سنایی » طریق التحقیق » بخش ۱۸ - در جواب عقل «‌و سقیهم ربهم شراباً طهورا»

 

گفتم ای سایهٔ الهی تو

زآنچه هستی جوی نگاهی تو

ای تو بر لوح‌کون حرف نخست

آفرینش همه نتیجهٔ توست

نشو از توست شاخ فطرت را

[...]

سنایی
 

سنایی » طریق التحقیق » بخش ۱۹ - در شکایت احوال

 

نیستم اندرین سرای مجاز

طاقت بار و قوّت پرواز

نه غم این طرف توانم خورد

نه بدان شهر ره توانم برد

پس همان به که گوشه‌ای گیرم

[...]

سنایی
 

سنایی » طریق التحقیق » بخش ۲۰ - فی الشکایه

 

چه‌کنم باکه‌گویم این سخنم

گله از بخت یا زچرخ کنم

جگرم خون‌گرفت و نیست‌کسی

که شود غمگسار من نفسی

روزعمرم‌به‌شب رسید ونبود

[...]

سنایی
 
 
۱
۲
۳
۲۶