از پی لقمهای چه ترش و چه شور
تا کی این گفت و گوی شیرین شور؟
بر در این و آن چو سگ چه دوی؟
گر نهای سگ چنین به تک چه دوی؟
بیش خوردن قوی کند گردن
لیک زیرک شوی ز کم خوردن
آفت علم و حکمت است شکم
هرکه را خورد بیش، دانش کم
مرد باید که کمخورش باشد
تا درونش به پرورش باشد
هر چه پرسی ازو نکو داند
سرّهای حقیقت او داند
فرخ آن کهاختیار او همه سال
عمل صالح است و اکل حلال
هست به نزد من در این ایام
بینوا زیستن ز کسب حرام
چونکه جان را ز عشق قوت بوَد
قوت از حی لایموت بود
ای عزیز این همه ذلیلی چیست؟
وی سبکروح، این ثقیلی چیست؟
شکم از لوت، چارسو چه کنی؟
خویش را بندهٔ گلو چه کنی؟
لقمهای کم خوری ز کسب حلال
به بود از عبادت ده سال
مرد باید که قوت جان جوید
هر چه گوید همه ز جان گوید
نظر از کام و از گلو بگسل
هر چه آن نیست حق، ازو بگسل
تا تو در بند آرزو باشی
پر بار خسان دوتو باشی
چون تو از آرزو بتابی روی
آرزو در پیات کند تک و پوی
به حقیقت بدان که ایزد فرد
در ازل روزیات مقدّر کرد
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به بررسی عواقب پرخوری و وابستگی به لذتهای دنیوی میپردازد. شاعر به انتقاد از افرادی میپردازد که برای لقمهای غذا تلاش میکنند و به این نتیجه میرسد که خوراک زیاد به کاهش علم و حکمت میانجامد. او تأکید میکند که انسان باید از نعمتهای حلال به اندازه کافی بهرهمند شود تا بتواند به رشد و پرورش درون خود بپردازد. همچنین، شاعر به این نکته اشاره میکند که شکمپرستی انسان را در بند آرزوها و وابستگیها نگه میدارد و از حقیقت دور میکند. در پایان، او خاطرنشان میکند که روزی هر انسان از پیش تعیین شده است و نباید در جستجوی دنیوی خود را اسیر کرد.
هوش مصنوعی: برای به دست آوردن یک لقمه، چه تلخ و چه شور، به چه اندازه باید این گفتوگوی شیرین و پرشور را ادامه داد؟
چرا مانند سگ میدوی و درب این و آن را میزنی و به این و آن مراجعه میکنی؟ اگر سگ نیستی پس چرا با این شتاب میدوی؟
هوش مصنوعی: زیاد خوردن باعث تقویت بدن میشود، اما با کم خوردن میتوان به هوشیاری و زیرکی رسید.
هوش مصنوعی: آگاهی و دانش کسی که در جستجوی بیش از حد خوردن باشد، کاهش مییابد.
هوش مصنوعی: مرد باید کمتر بخورد تا بتواند درونش را پرورش دهد و رشد کند.
هوش مصنوعی: هر چیزی که از او بپرسی، خوب میداند و به عمق حقیقت آگاه است.
هوش مصنوعی: خوشبخت آن کسی است که هر سال به کارهای نیک پرداخته و حلال میخورد.
و خوشبخت از نظر من کسی است که در این روزگار از کسب حرام، بینوا و بیبهره است.
وقتی که جان از عشق بخورد و تغذیه کند، غذای او از «زنده ابدی و جاوید» است.
هوش مصنوعی: ای دوست، چرا اینقدر درماندهای؟ و ای روحی آزاد، چرا این چنین سنگین و غمگین هستی؟
چرا شکم را از غذا مملو و پر میکنی؟ چرا خود را بنده خوردن میکنی؟ (چارسو کنایه است از شکم انباشته و پر)
هوش مصنوعی: خوردن لقمهای از درآمد حلال بهتر است از عبادت کردن به مدت ده سال.
آدمی باید در جستجوی این باشد که تا غذایی برای جان و روان خود به دست آورد، و در پی معرفت و چیزهایی از جنس جان باشد.
از لذات بدنی چشمپوشی کن و دست از شکمبارگی بردار و هرچه حق و راست نیست از آن دوری کن.
در زمانی که گرفتار هوس و آرزو هستی در زیر این بار سنگین، داغان و خردشده هستی.
هوش مصنوعی: زمانی که تو از آرزویت دست بکشی، آرزوها به دنبالت میآیند و به جستجوی تو خواهند پرداخت.
هوش مصنوعی: بدان که خداوند در آغاز، روزی تو را تعیین کرده است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بیمثل و شبه و بیهمتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.