بخش ۲۷ - در حرص و شهوت و خشم گوید
بر سه نوع از ستور و دیو و ددست
سر و گردن یکی دو پا و دو دست
سگ و اسبست با تو در مسکن
آن گزندهست و این دگر توسن
آن مروّض کن این مُعلّم کن
پس درآی و حدیث آدم کن
عمر دادی به مکر و شهوت و زور
چه تو مردم چه دیو و دد چه ستور
با همه حسرت و فغان و غریو
پای عقلت ببستهاند سه دیو
با سه دیو ار ز آدمی یک دم
تو همان کن که دیو با آدم
آنکه بیرنگ زد ترا نیرنگ
در تو بنهاد حرص و شهوت و جنگ
داعی خیر و شر درون تواند
هر دو در نیک و بد زبون تواند
در ره خُلق خوب و سیرت زشت
هفت دوزخ تویی و هشت بهشت
همه مقصود آفرینش کون
تویی ای غافل از معونت و عون
وز درون تو هست از پی دین
صدهزار آسمان فزون و زمین
جز بهی جانت را بها ندهد
جز بدی تنت را ندا ندهد
خشم و شهوت به هرکجا خردست
سبب نفع نیک و دفع بدست
شهوت اسبست و خشم سگ در تن
معتدل دار هر دو را در فن
مه بیفزای هردو را مه بکاه
دار بر حدِّ اعتدال نگاه
زانکه داند کسی که رایض خوست
کانچه در سگ نکو در اسب نکوست
از پی نفع و دفع و قوّت و جاه
با تو شخم است و آرزو همراه
آنکه را خشم و آرزو نبود
در کیاست چنان نکو نبود
نرود جز که ابله و بدخوی
در سفر بیسلاح و بینیروی
آدمی شد به میز عقل عزیز
نبود پای میز را تمییز
عقل و جان تو کدخدای تواند
چار طبع تو چارپای تواند
کدخدا را چو نیست یک مرکوب
گرچه رادست باشد او معیوب
چارپا را اگر نکو داری
عقبات مهیب بگذاری
ور نداری نکو، فتاده شوی
زود زود از دو خر پیاده شوی
پس تو مانند کدخدای مخسب
خیره بر پشت چارپای مخسب
چون تو با آفتاب و مه خویشی
سایه بر تو چرا کند پیشی
ور ترا هست ماه یاری ده
توزی از ماه دور داری به
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن به بررسی اجزای وجود انسانی و چالشهای آن میپردازد. نویسنده به سه نوع موجودیت که میتواند در وجود انسان باشد اشاره میکند: "ستوری"، "دیو" و "ددست". او سگ و اسب را به عنوان نمادهایی از صفات مختلف درون انسان در نظر میگیرد.
نویسنده به ما یادآوری میکند که هر یک از این صفات همچون خشم، شهوت و آرزو باید در تعادل باشند تا انسان به خوبی عمل کند. همچنین اشاره میکند که درون انسان، مضامین خیر و شر وجود دارد و او باید بین این دو انتخاب کند.
متن به اهمیت عقل و آگاهی اشاره دارد و تأکید میکند که انسان باید خود را مدیریت کند و از هوش و حکمت خود بهرهبرداری کند. در نهایت، با تشبیه انسان به کشاورز، خواستار مراقبت از ویژگیهای درون خود است و بر لزوم توازن بین نیروها و خواستههای مختلف در زندگی تأکید میکند.
هوش مصنوعی: این بیت به نوعی به توصیف موجودات مختلف میپردازد. در آن به سه گروه از موجودات اشاره شده است که هر کدام ویژگیهایی دارند؛ موجوداتی که بخشی از بدنشان مشابه انسان است، شامل سر و گردن و اندامهای دیگر. به نوعی، این جمله بیانگر تنوع و تفاوتهای موجودات در دنیای طبیعت است.
هوش مصنوعی: سگ و اسب در خانه تو حضور دارند، یکی از آنها آزاردهنده است و دیگری جانور تندرو و چابک.
هوش مصنوعی: مربی را وادار کن که آموزش دهد، سپس وارد شو و داستان آدم را بیان کن.
هوش مصنوعی: زندگیات را صرف فریب، خواستههای نفسانی و قدرت طلبی کردهای، چه انسان باشی، چه مانند دیو و دد، یا حتی مانند جانوران.
هوش مصنوعی: با وجود تمام حسرتها و نالهها و فریادها، سه دیو عقل تو را زندانی کردهاند.
هوش مصنوعی: با سه دیو، یعنی با سه موجود شرور، اگر از انسان حتی لحظهای مشابهت پیدا کنی، همانگونه که دیوان با انسان رفتار میکنند، تو نیز همان رفتار را انجام بده.
هوش مصنوعی: کسی که بدون رنگ و لعاب تو را فریب داد، در وجودت حرص و تمایلات و نزاع را قرار داد.
هوش مصنوعی: انسان میتواند از درون خود هم خیر و نیکی را صادر کند و هم شر و بدی را. این موضوع به کلام و زبان او بستگی دارد که چگونه این درون را بیان کند.
هوش مصنوعی: در مسیر زندگی، رفتار نیک و ویژگیهای خوب ارزشمند است، در حالی که داشتن شخصیت زشت و رفتار ناپسند تنها به رنج و عذاب میانجامد.
هوش مصنوعی: تمام هدف آفرینش عالم، تو هستی، ای کسی که از کمک و یاری غافل هستی.
هوش مصنوعی: از دل تو، به اندازههای بسیار، آسمانها و زمینها وجود دارد که در جستجوی دین و معرفتاند.
هوش مصنوعی: تنها خوبی است که به جانت ارزش میدهد و جز بدی، تن تو را نمیسازد.
هوش مصنوعی: خشم و شهوت در هر جا که باشند، باعث میشوند که خیر و سودهایی به دست آید و مسائل بد و ناپسند دور شوند.
هوش مصنوعی: نخست باید درون خود دو نیروی متفاوت را متعادل کنیم؛ یکی میل و خواستههای شدید (همچون شهوت) و دیگری خشم و ناخشنودی (همچون رفتار سگ). باید یاد بگیریم که چگونه این دو را در زندگی خود به درستی هدایت کنیم.
هوش مصنوعی: افزایش و کاهش نور ماه باید به گونهای باشد که در اندازهای متعادل و مناسب قرار گیرد.
هوش مصنوعی: چون کسی میداند که چه چیز در سگ خوب است، در اسب هم همان چیز خوب است.
هوش مصنوعی: برای به دست آوردن منفعت، دوری از ضرر، قدرت و مقام، با تو کوشش و خواستههایی در کار است.
هوش مصنوعی: کسی که نه خشم دارد و نه آرزو، در تدبیر و مدیریت خود به خوبی عمل نمیکند و به خوبی نخواهد بود.
هوش مصنوعی: فقط افراد نادان و بدذات هستند که بدون سلاح و بیقدرت به سفر میروند.
هوش مصنوعی: انسان با عقل خود ارزشمند شده، اما نشستن و حضور او در این جمع به تنهایی کافی نیست و باید توانایی خود را نشان دهد.
هوش مصنوعی: عقل و روح تو مانند رئیس ده است و چهار خصلت و ویژگی تو مانند چهارپایان میباشد.
هوش مصنوعی: اگر کدخدا اسبی نداشته باشد، هرچند شجاع و برجسته باشد، باز هم ناتوان و ناقص به نظر میرسد.
هوش مصنوعی: اگر از حیوانات به درستی مراقبت کنی، میتوانی از چالشهای سخت و دشوار عبور کنی.
هوش مصنوعی: اگر چیزی خوب نداری، زود به زود از دو خر پیاده میشوی و به زمین میافتی.
هوش مصنوعی: پس تو مانند کدخدای حریص، به آرامی بر پشت چهارپایان نشستهای و تنها نظارهگری.
هوش مصنوعی: چرا سایه بر تو سایه بیفکند وقتی تو با آفتاب و ماه ارتباط داری و درخشان هستی؟
هوش مصنوعی: اگر تو دوستی مثل ماه داری، پس چرا از آن ماه دور میشوی؟
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بیمثل و شبه و بیهمتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.