ز حبس نفس خلاص ای عزیز اگر یابی
سریر سلطنتت مصر جان مقر یابی
از این خرابه کنگر مقام اگر ببری
فراز کنگرهٔ عرش مستقر یابی
اگر به چشم تامل به خاک درنگری
به زیر پای خود اندر هزار سر یابی
کمال قدر وشرف میکنی طلب چون ما
منازلی که تو میجویی از سفر یابی
ز خود سفر کن اگر نعمت ابد طلبی
که در چنین سفر آن سفرهٔ ماحضر یابی
تو مرغ بی پری از بال نیست خبری
به بال کن طیران تا ز بال پر یابی
به زیر تیغ چو کوهی نشسته تا باشد
که سنگ پارهای از لعل بر کمر یابی
بدان قدر که بیابی ز رزق راضی شو
چو بیش و کم همه در قبضهٔ قدر یابی
دل است کعبهٔ عرفان کعبهٔ دل را
در از صفات تو سعیی بکن که در یابی
به بوی دوست سحر خیز شو چو باد صبا
که بوی دوست ز مشکین دم سحر یابی
چو مشک و عود عزیزی نفس و طیب نفس
به سوز سینه و خونابهٔ جگر یابی
ندیم مجلس کروبیان قدس شوی
ز شر نفس خلاصی بجوی اگر یابی
به خلوت حرم دوست آن زمان برسی
کزین ده و دو درونه تتق گذر یابی
دل شکسته چو یاقوت شاد کن وانگه
به عهده یمن از آتش اگر ضرر یابی
اگر نه بر دل کوه است خاری از درون
فسرده خون ز چه در سینهٔ حجر یابی
ز غصه بر جگر بحر نیز داغی هست
وگرنه از چه لبش خشک وچشم تر یابی
ز چشمت ار سبل ریب عیب برخیزد
سَرایِر حجب غیب در نظر یابی
خواص خاص ز عامی مجو که ممکن نیست
که آنچه در دل بحر است در شمر یابی
برای مصلحتی پادشاه گردون را
گهی به خاوران و گاهی به باختر یابی
سپهر با عظمت را که بستهاند کمر
برای خدمت اولاد بوالبشر یابی
تو در مزارع دنیا چو تخم بد کاری
در آخرت هم ازین جنس بار و بر یابی
دو تویی فقرا جامهایست کز عظمت
هزار میخی افلاکش آستر یابی
ندارد آن شرف و اعتبار دنیی دون
که خویش را تو بدان چیز معتبر یابی
ببخش مال و نترس از کمی که هر چه دهی
جزای آن به یک ده ز دادگر یابی
تو همچو منبع ماهی به عینه چندانی
که بیشتر بدهی فیض بیشتر یابی
چو غنچه خانه پر از برگ و دایمی دلتنگ
که کی ز باد هوا خردهای ز زر یابی
مقرر است نصیب ار هزار سعی کنی
هر آنچه هست مقدر همان قدر یابی
چو نرگست همگی چشم بر زر و سیم است
نظر به زر نکنی هیچ اگر بصر یابی
مکن ملامت دنیا که سست بنیاد است
کزین سرای دو در، خلدِ هشت در یابی
جلیس او شوی آنگه که چشم و گوشی را
کز آن جمال و مقال حبیب در یابی
چو گاو، چشم ز دیدار عیب سازی کور
چو پیل، گوش ز گفتار خلق کر یابی
گذر به لالهسِتان کن چو باد تا در خاک
غریق خون همه سرهای تاجوَر یابی
اگر به نسخه تشریح چشم درنگری
شروح صنع درین جلد مختصر یابی
گذشت عمر عزیزت به هرزه تا امروز
دلا بکوش که باقی عمر دریابی
تو مردمی ز همه مردمی امید مدار
که این کرم ز نفوس ملک سیَر یابی
مباش در دم نحلی که در دمش نوش است
که در دَم و دُم او نوش و نیشتر یابی
ببین که با همه حسناللقا چه کوتاهست
بقای صبح دوم را که پرده در یابی
ز آه سرد حذر کن که کوه را چون کاه
ز باد سینه درویش بر حذر یابی
اگر کند سخنی در غلاف، مظلومی
از آن بترس که شمشیر کارگر یابی
جز از صداع شرارت دگر چه خواهی یافت
ز آسمان که دخانیش پر از شرر یابی
همیشه نفع رسان باش و بردبار چون خاک
که مکث عمر گرامی از این مَمَر یابی
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن شعری است که به موضوعاتی مانند آزادی روح، جستجوی معنای زندگی، و ارزشهای انسانی میپردازد. شاعر به مخاطبش میگوید که اگر به عمق وجود خود نگریسته و از حبس نفس رهایی یابد، میتواند به مقام والایی برسد. او تأکید میکند که باید از دنیا بگذرد و به دنبال نعمتهای ابدی باشد. همچنین اشاره به جستجوی دوست و عرفان دارد و به ارزشهای خیرخواهی و سخاوت اشاره میکند.
شاعر مخاطب را به خودسازی دعوت میکند و تأکید میکند که نباید به ظاهر دنیا دل بست. از طرفی، او به تقدیر و سرنوشت اشاره میکند و میگوید که هر کس باید برای کارهای نیک خود امید داشته باشد و از بخشش نترسد. در نهایت، وی به سپاس از زندگی و تلاش در جهت بهبود خود تأکید میکند تا به کمال برسد.
هوش مصنوعی: اگر از حبس نفس رهایی یابی، ای عزیز، میتوانی بر تخت سلطنت نشسته و جان خود را در مصری که مقرت است پیدا کنی.
هوش مصنوعی: اگر از این ویرانه و خرابی به جایی رفیع و بلند پروازی برسی، در آنجا در جایگاه عالی و با ارج و قرب قرار خواهی گرفت.
هوش مصنوعی: اگر با دقت به زمین نگاه کنی، در زیر پایت چیزهای زیادی را خواهی دید.
هوش مصنوعی: وقتی به دنبال کمال، ارزش و اعتبار هستی، باید طلب کنی، زیرا همانند ما، مقامات و جایگاههایی که تو به دنبالش هستی، تنها از طریق سفر به دست میآید.
هوش مصنوعی: اگر میخواهی به نعمتهای همیشگی دست پیدا کنی، باید از خودت جدا شوی و به سفر بروی؛ زیرا در این سفر، از نعمتهای الهی بهرهمند خواهی شد.
هوش مصنوعی: تو مانند پرندهای هستی که بدون بال است و خبری از پرواز ندارد. اگر بالهای خود را بسازی و به پرواز درآیی، تازه میتوانی پرواز را تجربه کنی.
هوش مصنوعی: در حالی که در زیر فشاری شدید و طاقتفرسا قرار دارد، مانند کوهی ایستاده است تا روزی به جایی برسد که موفقیتی ارزشمند به دست آورد.
هوش مصنوعی: هرچقدر که از روزی خود به دست میآوری، راضی باش؛ زیرا همه چیز تحت کنترل و تقدیر الهی است، چه زیاد و چه کم.
هوش مصنوعی: دل همانند خانهای است برای شناخت و درک معانی عمیق، و اگر در این خانه به صفات خوب و فضایل افزوده شود، میتوان به درک بهتر و عمیقتری از این حقیقت دست یافت.
هوش مصنوعی: با عطر دوست بیدار شو، مانند نسیم صبحگاهی، زیرا در سپیدهدم عطر دوست را خواهی یافت.
هوش مصنوعی: اگر عطر خوش و دلپذیری را استشمام کنی، مانند بویی که از چوب خوشبوی عود برمیخیزد، این بوی خوش میتواند آتش در سینهی تو برافروزد و به عمق جانت نفوذ کند.
هوش مصنوعی: ای یار من، در جمع نیکان و کسانی که در مسیر پاکی گام برمیدارند حضور داشته باش. اگر میخواهی از بدیها و نفسهای پلید رها شوی، به دنبال راهی برای نجات باش که آن را پیدا خواهی کرد.
هوش مصنوعی: زمانی به ملاقات محبوب خواهی رسید که از دل تنهایی و موانع عبور کنی و وارد حریم او شوی.
هوش مصنوعی: دل شکسته را مثل یاقوت شاد کن و اگر از آتش شکست و ضرری دیدی، این موضوع به مهمانی یمن ارتباط دارد.
هوش مصنوعی: اگر در دل کوه، خاری وجود ندارد، از کجا میتوانی خونی را در سینهاش مشاهده کنی؟
هوش مصنوعی: از درد و غم، حتی در دریا هم دلی آزرده وجود دارد، وگرنه چرا لبهایش خشک و چشمانش بیآب باشد؟
هوش مصنوعی: اگر از چشمانت عیب و شبههای برانگیخته شود، در آن صورت، حجابهای پنهانی نیز در نظر تو نمایان میشود.
هوش مصنوعی: از ویژگیهای رهبری نمیتوان انتظار داشت که در آنچه در دل دریا وجود دارد، به آسانی دسترسی پیدا کرد.
هوش مصنوعی: برای اهدافی خاص، همیشه در حال جستوجو و سفر هستی؛ گاهی در سمت شرق و گاهی در سمت غرب.
هوش مصنوعی: آسمان بزرگ و وسیع را که برای خدمت به نسل بشر آماده کردهاند، مشاهده کن.
هوش مصنوعی: تو در دنیای مادی مثل دانهای هستی که بدی میکارد. در زندگی پس از مرگ هم از همان جنس محصول برداشت میکنی.
هوش مصنوعی: دوگانگی و فقر در انسانها مانند لباس است که از بزرگی و عظمت برمیخیزد و مانند میخی در آسمان، انسان را به جایگاهی رفیع میرساند.
هوش مصنوعی: انسانی که در درون خود ویژگیهای عالی و ارزشمند را ندارد، نمیتواند خود را به چیزهای معتبر و باارزش بیازماید. به عبارت دیگر، ارزش واقعی انسان به درون او و خصوصیاتش وابسته است، نه به آنچه که به ظاهر و بیرون مرتبط است.
هوش مصنوعی: ببخش و نگران کم شدن مال خود نباش، زیرا هر چیزی که ببخشی، پاداشش را بهصورت بهتر و بیشتر دریافت خواهی کرد.
هوش مصنوعی: تو مانند منبعی هستی که هر چه بیشتر ببخشی، فیض و خوبی بیشتری دریافت میکنی.
هوش مصنوعی: خانهام مانند غنچهای است که پر از برگ است و دائماً در دل نگرانم، که کی از باد و طوفان چیزی به من میرسد.
هوش مصنوعی: هر چند تلاش کنی و کوشش زیادی به خرج دهی، در نهایت فقط همان مقدار نصیب تو خواهد شد که از پیش تعیین شده است.
هوش مصنوعی: چشمان نرگس زیبایی را فقط به طلا و نقره مینگرد. اگر نگاهی به طلا بیندازی، دیگر چیزی را نخواهی دید.
هوش مصنوعی: دنیا را ملامت نکن که بنیانش سست و ناپایدار است. از این خانهای که ما در آن زندگی میکنیم، بهشت با هشت در برای تو آماده شده است.
هوش مصنوعی: زمانی که در کنار او نشستهای، به این درک میرسی که با دیدن زیبایی و شنیدن سخنان معشوق، حقیقت او را بهتر میفهمی.
هوش مصنوعی: اگر مانند گاو به دیدن چیزها عیبجویی کنی، هیچ چیزی نخواهی دید و اگر مانند فیل گوش به صحبتهای مردم بدهی، به شنیدن حقیقت نخواهی رسید.
هوش مصنوعی: به سرعت و مانند باد از لالهزار عبور کن تا در زمین غرق در خون، همه سرها را جمع کنی و به هدف برسی.
هوش مصنوعی: اگر به توضیحات و تشریح چشم دقت کنی، در این کتاب مختصر، نشانههای خلق و آفرینش را پیدا خواهی کرد.
هوش مصنوعی: عمر ارزشمندت به بطالت گذشته است، حالا باید تلاش کنی که بقیه عمر را به خوبی زندگی کنی.
هوش مصنوعی: تو از تمامی انسانها انسانی جدایی، پس امید نداشته باش که این مهربانی از روحهای ملک به تو برسد.
هوش مصنوعی: در لحظهای که در کنار کسی هستی که شیرینی و لذت دارد، مراقب باش که ممکن است در کنار این لذت، درد و نیشی هم وجود داشته باشد.
هوش مصنوعی: ببین که چقدر کوتاه است زمان باقیمانده از صبح دوم، هنگامی که تو پردهبرداری و زشتیهای خود را نمایان میکنی، با وجود تمام زیباییهایی که داری.
هوش مصنوعی: از آه سرد دوری کن، چون باد به قدری قوی است که کوهها را مانند کاه سبک میکند، پس از نفس درویش باید مراقبت کنی.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
دلا ز لذت مستی گهی خبر یابی
که سرّ بیخبران را به رمز دریابی
اگر چو لاله بدانی ز بیوفایی عمر
بسی ز آتش دل داغ بر جگر یابی
گهی به منصب شاهی رسی به دولت عشق
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.