آسمان با سینه ی پر آتش و پشتی دو تا ه
شد به های های گریان بر سر بیرام شاه
شد وجودی نازنین صافی تر از آب حیات
در میان خاک ریزان (طیب الله ثراه)
در میان خاک پنهان چون تواند دیدنش
آنکه نتوانست دیدن کرد مشکین گرد ماه
بر سرش روحانیون فریاد وزاری می کشند
همچون مرغان بر سر سرو سهی بی گاه وگاه
گر در این ماتم نبودی روی خاک از اشک تر
کرده بودی آسمان صد باره بر سر خاک را ه
از لطافت بود چون جان بلکه نازک تر زجان
نازنین جانی که بودش در همه دل جایگاه
عقل دعوی می کند کو بود در سیرت ملک
یافتم بر صدق این دعوی ملایک را کواه
بود اصل مردمی در خاک بنهادش جهان
وان چه زین پس روید از خاکش بود مردم گیاه
ای دریغان سر به باغ کامرانی کاسمان
کرد در طفلی چو گل پیراهن عمرش قباه
ای دریغ آن شمع بز م افروز ملک خسروی
کش به یک دم کشت دور غم فضای عمر کاه
دور ها باید به جان گردیدنی افلاک را
تا چنان ماهی شود طالع ز دور سال وماه
انجمن چون انجم چرخند زین غم در کبود
مردمان چون مردم چشمند یک سر در سیاه
حرمت سلطان رعایت کرد یعنی کو سرست
و رنه بر می داشت از سر آسمان زرین کلاه
این حکایت گر به گوش سخره ی صما رسد
نشنوند از کوه سنگین دل صدا الا که (آه)
ای خرد مندان چه در ابیست بودش غیر عمر
از جوانی وجمال وهمت ومردی وجاه
دیده اید این اعتبار العتبار العتبار
دیده اید این احتشام الانتباه الانتباه
بی ثبات است این جهان ای دل ورت باید یقین
اولت باید به حال این جوان کردن نگاه
وارث عمر جهان پیر بودی این جوان
گر به جا ه و مال بودی یا به تد بیروسپاه
آفتاب عمر او گر یافت از دوران زوال
جودان پاینده بادا سایه ی (ظل اله)
پادشا ها گر عزیزی کرد از این دنیا سفر
به سریر مصر جنت رفت چون یوسف زجاه
این جهان فانی است نتوان دل نهادن بر فنا
تا جهان باقی بود باد دا بقای پادشاه
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر به ماتم و غم از دست دادن یک فرد نازنین از جمله شاه بیرام اشاره می‌کند. او توصیف می‌کند که آسمان به خاطر این فراق، پر از آتش و اشک شده و روحانیون به عزاداری پرداخته‌اند. شاعر به لطافت و پاکی وجود این فرد اشاره می‌کند و می‌گوید که هرچند او در خاک پنهان شده، ولی خاطره‌اش در دل‌ها باقی مانده است.
شاعر به بی‌ثباتی این دنیا و فانی بودن آن تاکید می‌کند و خاطرنشان می‌سازد که در نهایت، باید به حال و روز جوانان و زندگی‌اش توجه کرد. او به این نکته اشاره می‌کند که اگرچه زندگی کوتاه است، اما انسان باید به یاد داشته باشد که در دنیا نباید دل بست، زیرا این جهان به سرعت فانی می‌شود. در انتها، شاعر بر لزوم حفظ یاد و خاطره آن فرد تاکید دارد و به پایندگی یاد او در سایه‌ی الطاف الهی اشاره می‌کند.
هوش مصنوعی: آسمان با صدای بلند و پر از اضطراب، مانند کسی که در حال گریه است، بر سر بیرام شاه ناله می‌کند.
هوش مصنوعی: یک موجود گرانقدر و پاک‌تر از آب زندگی، در میان خاک‌ریزها قرار گرفت.
هوش مصنوعی: در میان خاک، چطور می‌تواند آن کسی که نتوانسته ببیند، آن را ببیند؟ مانند مشکینی که گرد ماه است، اما کسی نتوانسته بانگرش کند.
هوش مصنوعی: بر روی او کسانی که به امور دینی مشغول هستند، همانند پرندگانی که بر درخت بلندی نشسته‌اند، عزا و ناله می‌کنند.
هوش مصنوعی: اگر در این عزا و اندوه نبودیم، زمین از اشک‌های ما آن‌چنان تر شده بود که انگار آسمان بارها بر سر آن می‌بارید.
هوش مصنوعی: این متن به لطافت و ظرافت موجودی اشاره می‌کند که از جان نیز نازک‌تر و لطیف‌تر است. این موجود به قدری عزیز و گرامی است که در قلب‌ها جای دارد و محبت و عشق به او در دل‌ها قرار گرفته است.
هوش مصنوعی: عقل ادعا می‌کند که من در ویژگی‌های درونی پادشاهی را یافته‌ام. برای اثبات این ادعا، فرشتگان را به عنوان گواه مطرح می‌کند.
هوش مصنوعی: انسانیت در خاک قرار دارد و جهان از آن نشأت می‌گیرد. هر چیزی که بعد از این از خاک به وجود می‌آید، آدمی است و مانند گیاه رشد می‌کند.
هوش مصنوعی: ای دریغ، سرنوشت او خوش بود و در دوران کودکی مانند گلی زیبا، لباس زندگیش با رنگ و بوی شاداب و دلپذیر آراسته شده بود.
هوش مصنوعی: ای کاش آن شمعی که نور افشان ملک و پادشاهی است، به یک دم بتواند غم و اندوه زندگی را از بین ببرد.
هوش مصنوعی: برای اینکه سرنوشت و بخت خوبی داشته باشیم، باید به دور از امور و بالاتر از مشکلات موجود در هستی باشیم، تا به مانند ماهی، که نماد روشنی و زیبایی است، به این سرنوشت دست یابیم.
هوش مصنوعی: جمعیت مانند ستاره‌ها در آسمان می‌چرخند، به خاطر این درد و غم. مردم در آبی تیره و تار به صورت مردم عادی دیده می‌شوند، گویی که همه در یک نقطه در سیاهی فرو رفته‌اند.
هوش مصنوعی: مراقبت از مقام و جایگاه پادشاه ضروری است، مانند اینکه کسی که تاج بر سر دارد، به راحتی آن را از سر خود برنمی‌دارد و به آسمان می‌رسد.
هوش مصنوعی: اگر این داستان به گوش صخره‌ی صما برسد، سنگینی دل کوه فقط صدای آه را خواهد شنید.
هوش مصنوعی: ای خردمندان! جز عمر چه چیزی در زندگی ارزشمند است؟ غیر از جوانی، زیبایی، تلاش، شجاعت و افتخار.
هوش مصنوعی: آیا تابه‌حال دیده‌اید که این اعتبار و شکوه چگونه جلب توجه می‌کند؟
هوش مصنوعی: این جهان به شدت ناپایدار و بی‌ثبات است، ای دل. تو باید یقین داشته باشی و نخستین تأملت را به حال این جوان اختصاص دهی.
هوش مصنوعی: این جوان، وارث عمر دنیا کهن است، اگر دارایی و ثروتی داشته باشد یا به تدبیر و آمادگی برای آینده بیاندیشد.
هوش مصنوعی: اگر عمر او از روزگاری که به زوال می‌رسد، بیشتر باشد، امیدواریم که سایه‌اش همیشه پاینده باشد.
هوش مصنوعی: اگر پادشاهی در این دنیا مورد احترام و عزیز باشد، پس از مرگ به بهشت برین می‌رود، مانند یوسف که از مقامش در مصر به جایگاهی والاتر رسید.
هوش مصنوعی: این دنیا زوال‌پذیر است و نباید به آن دل بست. تا زمانی که دنیا باقی است، امیدوار به پایدار بودن حاکم باید بود.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
ماه تیرست ای نموده تیره از روی تو ماه
می درین مه لعل روشن گردد ای مه می بخواه
وقت نعمتهاست لیکن نعمتی چون می مدان
جان بدین گفته که من گفتم گواه آید گواه
دل به می تازه ست تازه جان همی شادست شاد
[...]
صدهزاران سال میمون باد جشن مهرماه
بر شهنشاهی که دارد صدهزاران مهر وماه
بندگانش مهر و ماه اند وز فرخ طلعتش
روز ایشان هست فرخ‌تر ز جشن مهر ماه
یک تن است او از عدد وز نصرت و تایید هست
[...]
در سعادت همچنین آسوده بادی سال و ماه
از بزرگان و ز بزرگی مر ترا اقبال و جاه
هست دولت را اساس و هست ملت را پناه
حضرت خوارزمشاه و خدمت خوارزمشاه
خسرو عادل ، علاء دولت ، آن کز عدل اوست
هم خلایق را امان و هم شرایع را پناه
مسند خوارزمشاهی تا مسلم شود بدو
[...]
آنکه روی چرخ را زینت بانجم داد و ماه
داد ملک شرق را زینت بخیل شاه و شاه
شهریار شیردل خوارزمشاه آتسز که هست
در سر شمشیر او پیروزی دین الله
دولتی شاهی که بی کوشش سپهر از بهر او
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.