عشرت خوش است و بر طرف جوی خوشترست
می بر سماع بلبل خوشگوی خوشترست
عیش است بر کنار سمن‌زار خواب صبح؟
نی، در کنار یار سمن‌بوی خوشترست
خواب از خمار بادهٔ نوشین بامداد
بر بستر شقایق خودروی خوشترست
روی از جمال دوست به صحرا مکن که روی
در روی همنشین وفاجوی خوشترست
آواز چنگ مطرب خوشگوی گو مباش
ما را حدیث همدم خوشخوی خوشترست
گر شاهد است سبزه بر اطراف گلستان
بر عارضین شاهد گلروی خوشترست
آب از نسیم باد زره‌روی گشته گیر
مفتول زلف یار زره‌موی خوشترست
گو چشمه آب کوثر و بستان بهشت باش
ما را مقام بر سر این کوی خوشترست
سعدی! جفا نبرده چه دانی تو قدر یار؟
تحصیل کام دل به تکاپوی خوشترست
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: غزل سعدی به توصیف لذایذ زندگی و زیبایی‌های عشق می‌پردازد. او می‌گوید که هر لحظه‌ای از زندگی، زمانی که با محبوب سپری می‌شود، لذت‌بخش‌تر است. نشستن در کنار گل‌ها و دشت‌ها خوش است، اما هیچ چیز به‌اندازه‌ی بودن در کنار یار و عاشقانه‌ها لذیذ نیست. خواب و نوشیدنی‌های خوش‌طعم صبحگاهی، و همچنین زیبایی‌های دل‌انگیز دوستان و همدمان، همه بر جذابیت عشق و دوستی تأکید می‌کند. سعدی در نهایت بلکه تأکید دارد که عشق حقیقی و شادکامی در کنار محبوب، بالاترین لذت‌ها را به ارمغان می‌آورد و جفا و ناپایداری زندگی را می‌توان با عشق و جمال واقعی دلجویی کرد.
خوشدلی و شادکامی خوب است و در کنار جوی لذّت‌بخش‌تر می‌شود. باده خواری با شنیدن نغمه سرایی بلبل خوش نوا دلپذیرتر است . [ عشرت = عیش و خوشی و شادمانی / طرف = کنار / سماع = شنیدن، نغمه و آواز / خوشگوی = خوش خوان و خوش آواز ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
خواب صبح در کنار بوته های سمن موجب شادی است؟ نه، خفتن در کنار محبوبی که بوی سمن از وی به مشام می رسد، بسی دلنشین تر از آن است. [ سمن = یاسمن، نام گلی است سپید و خوشبو / سمن زار = باغ یاسمن / سمن بوی = معطّر و خوشبو ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
خفتن در اثر خمار و مستی بادهٔ دلنشین صبحگاهی در روی بستری آکنده از شقایق خودروی خوشتر است و یا به سخن دیگر، خواب در بستر یار زیباروی از خمار و مستی بادهٔ خوش صبحگاهی لذّت‌بخش‌تر است . [ خمار = ملالت و سردردی که ساعتی پس از خوردن شراب و زایل شدن نشئهٔ آن عارض می شود. / نوشین = گوارا و دلپذیر / شقایق = لالهٔ وحشی، گیاهی است یک ساله با ارتفاع ۳۰ تا ۶۰ سانتی‌متر که در مزارع و دشت ها می‌روید. گلش منفرد، بزرگ، زیبا به رنگ قرمز و شامل دو کاسبرگ است و به آن لالهٔ کوهی و گل کاسه بشکنک نیز گفته می‌شود. در ادبیات فارسی رمز ناپایداری و زودگذری است. (گل و گیاه در ادبیات منظوم فارسی) ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
تا جمال دوست هست به صحرا و زیبایی های آن روی میاور. برای آنکه چهره در چهرهٔ مصاحب وفاجوی دوختن و از وی به چیزی نپرداختن دلنشین‌تر است. [روی از کسی یا چیزی به کسی یا چیزی دیگر کردن = کنایه از اعراض و دوری از کسی یا چیزی کردن] - منبع: شرح غزلهای سعدی
نوای چنگ و صدای خوانندهٔ خوش آواز اگر نباشد مهم نیست. زیرا برای ما سخن یار موافق و خوش خُلق از نوای موسیقی دلنشین‌تر است. [ چنگ = از سازهای زهی قدیم که سری خمیده داشت و با انگشتان نواخته می‌شده است. (واژنامهٔ موسیقی ایران زمین) / مطرب = به طرب آرنده، رامشگر و نوازنده / خوشگوی = خوش خوان و خوش آواز / حدیث = سخن و کلام ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
اگر چه سبزه و چمن در اطراف گلستان بر زیبایی آن می‌افزاید. امّا سبزهٔ خط و موی تازه رُسته بر چهرهٔ معشوق خوشتر نشسته است. [ شاهد (مصراع اوّل) = خوب و زیبا / شاهد (مصراع دوم) = معشوق زیبا / عارضین = دو طرف گونه و صورت ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
تصوّر کن که روی آب در اثر وزش نسیم چونان زره در هم بافته شده باشد. امّا بی‌تردید زلف در هم بافتهٔ یار که مثل زره است از آن زیباتر است. [ مفتول = پیچیده و تابدار / زره موی = آن کسی که موی حلقه حلقه و مجعد دارد. ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
حتّی اگر چشمهٔ آب مثل چشمهٔ بهشتی کوثر و بوستان مثل بهشت باشد، ما اقامت خویش را در کوی یار بر بهره‌مندی از کوثر و بهشت ترجیح می‌دهیم. [چشمهٔ کوثر: نام حوض یا چشمه یا نهری است در بهشت که اهل تفسیر را در باب آن گفتگوهاست. بر اساس روایات سرچشمهٔ آن سدرة المنتهی است و پایه هایش در زیر عرش قرار دارد. سنگ ریزه های آن مروارید و پهنای آن میان مغرب و مشرق است. بر طبق روایات شیعه، ساقی آن علی بن ابی طالب (ع) است که دوستان را از آن سیراب کند و دشمنان را تشنه به جهنم فرستد. به عدد ستارگان آسمان قدح‌هایی بر کنار آن نهاده‌اند از مروارید سرخ که هر کس از آن قدح‌ها بخورد، تشنه نشود و هر کس از آن وضو سازد هرگز ژولیده موی و خاک آلود نگردد. پیامبر اسلام (ص) گفته است: کوثر نهری است که به حوض من می ریزد و حوض من بین صنعا و اردن است که درازی آن را سواری تندرو در یک ماه بپیماید. از شیر سفیدتر است و از عسل شیرین تر و از کف نرم‌تر. قدح های آن از نقره است. هر کس شربتی از آن بخورد، هیچگاه تشنه نشود.] - منبع: شرح غزلهای سعدی
ای سعدی، اگر در راه طلب دوست تحمّل جفا نکنی، قدر دوست را نخواهی فهمید. آری، به دست آوردن آرزوی دل با تلاش و کوشش خوشتر و لذّت‌بخش‌تر است. [تحصیل = حاصل کردن، به دست آوردن / کام دل =مراد و آرزوی دل / تکاپو = تلاش و جستجو] - منبع : شرح غزلهای سعدی / دکتر محمدرضا برزگر خالقی / دکتر تورج عقدایی
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
می‌خواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
می‌خواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۸ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.