زباندانی آمد به صاحبدلی
که محکم فروماندهام در گلی
یکی سِفله را ده درم بر من است
که دانگی از او بر دلم ده من است
همه شب پریشان از او حال من
همه روز چون سایه دنبال من
بکرد از سخنهای خاطر پریش
درون دلم چون درِ خانه ریش
خدایش مگر تا ز مادر بزاد
جز این ده درم چیز دیگر نداد
ندانسته از دفتر دین الف
نخوانده به جز باب لاینصرف
خور از کوه یک روز سر بر نزد
که آن قلتبان حلقه بر در نزد
در اندیشهام تا کدامم کریم
از آن سنگدل دست گیرد به سیم
شنید این سخن پیر فرخ نهاد
درستی دو، در آستینش نهاد
زر افتاد در دست افسانه گوی
برون رفت از آنجا چو زر تازهروی
یکی گفت: شیخ! این ندانی که کیست؟
بر او گر بمیرد نباید گریست
گدایی که بر شیر نر زین نهد
ابو زید را اسب و فرزین نهد
بر آشفت عابد که خاموش باش
تو مرد زبان نیستی، گوش باش
اگر راست بود آنچه پنداشتم
ز خلق آبرویش نگه داشتم
وگر شوخچشمی و سالوس کرد
الا تا نپنداری افسوس کرد
که خود را نگه داشتم آبروی
ز دست چنان گربزی یاوهگوی
بد و نیک را بذل کن سیم و زر
که این کسب خیر است و آن دفع شر
خنک آن که در صحبت عاقلان
بیاموزد اخلاق صاحبدلان
گرت عقل و رای است و تدبیر و هوش
به عزت کنی پند سعدی به گوش
که اغلب در این شیوه دارد مقال
نه در چشم و زلف و بناگوش و خال
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن شاعرانۀ سعدی به بیان تضاد بین دنیای مادی و معنوی میپردازد. شاعر از زبانی به نام «صاحبدل» صحبت میکند که درگیر مشکلات دنیوی شده و صرفاً به یک مبلغ مالی توجه دارد. او شبها از این وضعیت ناآرام است و روزها حسرت میخورد. با اشاره به تجربههای زندگی، سعدی بر اهمیت اخلاق و آگاهی از درستی و نادرستی تأکید میکند و یادآور میشود که بهتر است در معاشرت با عاقلان و صاحبدلان باشیم و از آنها بیاموزیم. در نهایت، سعدی به این نتیجه میرسد که ثروت مادی هیچ ارزشی ندارد و باید در پی کسب خوبیها و دوری از بدیها بود.
هوش مصنوعی: زبانشناسی به فردی با دل بزرگ و با فهم عمیق اشاره دارد که در چالشها و مشکلات زندگی استوار و پابرجا مانده است.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که یک انسان ناتوان و بیارزش (سِفله) برای من مبلغی ناچیز (ده درم) دارد، اما همین مقدار هم برای من ارزشمند است و بر دلم سنگینی میکند. به عبارتی دیگر، حتی اندکی از او بر من اثر دارد و احساس مسئولیت را در من ایجاد میکند.
هوش مصنوعی: هر شب به خاطر او بیقرار و ناآرامم و تمام روز مثل سایهای به دنبالم میرود.
هوش مصنوعی: از دل بیتابم سخنانی برخاست که مانند در خانهای که فرسوده و کهنه شده، آشفته و پریشان است.
هوش مصنوعی: خداوند جز این ده درم چیز دیگری به او عطا نکرده است؛ انگار تا زمانی که از مادر به دنیا آمد، غیر از این ثروت به او داده نشده است.
هوش مصنوعی: شخصی بدون اینکه درکی از اصول دین داشته باشد، تنها برخی از مطالب را به طور سطحی میخواند و در واقع از عمق آن بیخبر است.
هوش مصنوعی: روزهایی خواهد بود که خورشید از کوه بالا نخواهد آمد و در آن زمان، آن نگهبان در را خواهد زد.
هوش مصنوعی: در ذهن من این فکر میچرخد که کدام یک از ما آدمهای خوب و بخشندهای هستیم که بتوانیم از دل سنگی کسی را به سمت خود جلب کنیم.
هوش مصنوعی: پیر دانا این صحبت را شنید و دو چیز درست را در آستین خود نگه داشت.
هوش مصنوعی: زر در دستان قصهگو قرار گرفت و سپس مانند طلای تازهای از آنجا خارج شد.
هوش مصنوعی: یکی گفت: ای شیخ! آیا نمیدانی او کیست؟ اگر او بمیرد، نباید بر او افسوس خورد.
هوش مصنوعی: فقیری که بر پشت شیر نر نشسته، میتواند به آسانی ابو زید و فرزین را سوار بر اسب کند.
هوش مصنوعی: عابد نگران و ناراحت شد و به شخصی که در حال صحبت کردن بود گفت: تو باید سکوت کنی، چون در این شرایط بهتر است که گوش بدهی و کمتر صحبت کنی.
هوش مصنوعی: اگر آنچه از مردم دربارهاش فکر میکردم درست باشد، من آبروی او را حفظ میکنم.
هوش مصنوعی: اگر کسی با شوخی و نیرنگ رفتار کند، نباید فکر کنی که به او افسوس میخورد.
هوش مصنوعی: من خودم را حفظ کردم تا آبرویم خراب نشود، مانند گربهای که فقط حرفهای بیهوده میزند.
هوش مصنوعی: خوبی و بدی را با بخشش مال و ثروت فراموش کن، زیرا این عمل باعث به دست آوردن خوبیها و دور کردن بدیها میشود.
هوش مصنوعی: خوشا به حال کسی که در کنار عاقلان از راه و روش صاحبدلان درس بیاموزد.
هوش مصنوعی: اگر عقل و تدبیر و هوش داشته باشی، با احترام میتوانی به نصایح سعدی گوش دهی.
هوش مصنوعی: این نوع عشق و محبت بیشتر بر پایه رفتار و گفتار است، نه بر اساس ظواهر مانند چهره، مو، یا نشانههایی مثل خال و زیباییهای ظاهری.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۹ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.