گنجور

 
رودکی

ابوعبدالله جعفر بن محمد بن حکیم بن عبدالرحمن بن آدم رودکی سمرقندی؛ زادهٔ اواسط قرن سوم هجری قمری ( شاید ۲۴۴ قمری) از شاعران ایرانی دورهٔ سامانی در سدهٔ چهارم هجری قمری است. او استاد شاعران آغاز قرن چهار هجری قمری ایران است. رودکی به روایتی از کودکی نابینا بوده است و به روایتی بعدها کور شد. او در روستایی به‌نام بَنُج رودک در ناحیهٔ رودک در نزدیکی نخشب و سمرقند به دنیا آمد. رودکی را نخستین شاعر بزرگ پارسی‌گوی و پدر شعر پارسی می‌دانند. وی در دربار امیر نصر سامانی بسیار محبوب شد و ثروت بسیاری به دست آورد، با این حال در سالهای پایانی عمر مورد بی‌مهری امرا قرار گرفته بود. او در اواخر عمر به زادگاهش بنجرود بازگشت و در همانجا به سال ۳۲۹ هجری (۹۴۱ میلادی) درگذشت.

این آمار از میان ۱٬۰۴۸ بیت شعر موجود در گنجور از اشعار این بخش استخراج شده است.

توجه فرمایید که این آمار به دلایلی از قبیل وجود چند نسخه از آثار شعرا در سایت (مثل آثار خیام) و همینطور یک بیت محسوب شدن مصرع‌های بند قالبهای ترکیبی مثل مخمس‌ها تقریبی و حدودی است و افزونگی دارد.

آمار همهٔ شعرهای گنجور را اینجا ببینید.

وزن‌یابی دستی در بیشتر موارد با ملاحظهٔ تنها یک مصرع از شعر صورت گرفته و امکان وجود اشکال در آن (مخصوصاً اشتباه در تشخیص وزنهای قابل تبدیل از قبیل وزن مثنوی مولوی به جای وزن عروضی سریع مطوی مکشوف) وجود دارد. وزن‌یابی ماشینی نیز که جدیداً با استفاده از امکانات تارنمای سرود اضافه شده بعضاً خطا دارد. برخی از بخشها شامل اشعاری با بیش از یک وزن هستند که در این صورت عمدتاً وزن ابیات آغازین و برای بعضی منظومه‌ها وزن غالب منظومه به عنوان وزن آن بخش منظور شده است.

در ۱ مورد ابیات به لحاظ چند وزنی بودن در جدول اوزان بیش از یک بار محاسبه شده‌اند و جمع آمار ناخالص ابیات با احتساب چندبارهٔ ابیات چندوزنی در جمع فهرست اوزان برابر ۱٬۰۴۹ بیت است که در محاسبهٔ نسبت درصد از کل استفاده شده است):

ردیف وزن تعداد ابیات درصد از کل
۱ فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی) ۱۵۳ ۱۴٫۵۹
۲ فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون) ۱۴۳ ۱۳٫۶۳
۳ مفتعلن فاعلات مفتعلن فع (منسرح مثمن مطوی منحور) ۱۳۷ ۱۳٫۰۶
۴ مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف) ۱۳۱ ۱۲٫۴۹
۵ مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی) ۷۶ ۷٫۲۴
۶ فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه) ۶۴ ۶٫۱۰
۷ مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف) ۶۰ ۵٫۷۲
۸ مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف) ۵۷ ۵٫۴۳
۹ مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی) ۴۴ ۴٫۱۹
۱۰ مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف) ۳۲ ۳٫۰۵
۱۱ مفعول فاعلات مفاعیلن (مضارع مسدس اخرب مکفوف) ۲۲ ۲٫۱۰
۱۲ مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم) ۱۷ ۱٫۶۲
۱۳ فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف) ۱۶ ۱٫۵۳
۱۴ فعولن فعولن فعولن فعولن (متقارب مثمن سالم) ۱۴ ۱٫۳۳
۱۵ فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف) ۱۳ ۱٫۲۴
۱۶ مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف) ۱۲ ۱٫۱۴
۱۷ وزن‌یابی نشده ۹ ۰٫۸۶
۱۸ فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مسدس مخبون محذوف) ۸ ۰٫۷۶
۱۹ مفعول مفاعلن مفاعیلن (هزج مسدس اخرب مقبوض) ۵ ۰٫۴۸
۲۰ مفعول مفاعیل فاعلن ۵ ۰٫۴۸
۲۱ مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب) ۴ ۰٫۳۸
۲۲ مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن (هزج مثمن اخرب) ۴ ۰٫۳۸
۲۳ مفعول مفاعیل فاعلاتن ۲ ۰٫۱۹
۲۴ فعلاتن فعلاتن فعلاتن فع ۲ ۰٫۱۹
۲۵ مستفعلن مستفعلن فع ۲ ۰٫۱۹
۲۶ مفاعلن فع مفاعلن فع ۲ ۰٫۱۹
۲۷ مفعولن مفعولن مفعولن مفعولن ۲ ۰٫۱۹
۲۸ مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مطوی مکشوف) ۲ ۰٫۱۹
۲۹ مفعولن مفعولن مفعولن فع لن ۱ ۰٫۱۰
۳۰ فعلاتن مفاعلن فعلاتن مفاعلن ۱ ۰٫۱۰
۳۱ مستفعلن مفعولن مستفعلن فع لن ۱ ۰٫۱۰
۳۲ مفاعیل مفاعیل فعولن ۱ ۰٫۱۰
۳۳ مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن (رجز مثمن سالم) ۱ ۰٫۱۰
۳۴ فعولن مفاعلن فعولن مفاعلن ۱ ۰٫۱۰
۳۵ مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن (مجتث مثمن مخبون) ۱ ۰٫۱۰
۳۶ مفتعلن مفتعلن مفتعلن مفتعلن (رجز مثمن مطوی) ۱ ۰٫۱۰
۳۷ مفاعیل مفاعیل فاعلن ۱ ۰٫۱۰
۳۸ مفاعیل مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن مکفوف محذوف) ۱ ۰٫۱۰
۳۹ مفعول فاعلات فعولن ۱ ۰٫۱۰

آمار ابیات برچسب‌گذاری شدهٔ این بخش با قالب شعری در گنجور به شرح زیر است:

ردیف قالب شعری تعداد ابیات درصد از کل
۱ قصیده ۵۶۱ ۵۳٫۵۳
۲ مثنوی ۲۲۲ ۲۱٫۱۸
۳ غزل/قصیده/قطعه ۱۷۸ ۱۶٫۹۸
۴ رباعی ۷۴ ۷٫۰۶
۵ غزل ۷ ۰٫۶۷
۶ قطعه ۴ ۰٫۳۸
۷ نامشخص ۲ ۰٫۱۹

آمار فراوانی تعداد ابیات اشعار این بخش به شرح زیر است (بلندترین شعر شامل ۹۴ بیت و کوتاه‌ترین شامل ۱ بیت شعر است):

ردیف تعداد ابیات شعر فراوانی درصد از ۵۴۰ شعر
۱ ۱ ۳۵۶ ۶۵٫۹۳
۲ ۲ ۱۱۸ ۲۱٫۸۵
۳ ۴ ۱۹ ۳٫۵۲
۴ ۳ ۱۸ ۳٫۳۳
۵ ۵ ۱۰ ۱٫۸۵
۶ ۷ ۵ ۰٫۹۳
۷ ۶ ۵ ۰٫۹۳
۸ ۱۲ ۲ ۰٫۳۷
۹ ۸ ۲ ۰٫۳۷
۱۰ ۱۸ ۱ ۰٫۱۹
۱۱ ۹۴ ۱ ۰٫۱۹
۱۲ ۱۶ ۱ ۰٫۱۹
۱۳ ۳۴ ۱ ۰٫۱۹
۱۴ ۱۰ ۱ ۰٫۱۹

آمار ابیات به تفکیک زیربخش‌های این قسمت به شرح زیر است (بخش‌هایی که در این جدول نیامده‌اند فاقد شعر بوده‌اند):

ردیف بخش تعداد ابیات درصد از کل
۱ قصاید و قطعات ۵۷۲ ۵۴٫۵۸
۲ رباعیات ۷۶ ۷٫۲۵
۳ ابیات پراکنده ۱۷۸ ۱۶٫۹۸
۴ مثنوی‌ها ۲۲۲ ۲۱٫۱۸