نگفتمت که: منه دل برین خراب آباد؟
که بر کف تو نخواهد شد این خراب آباد
دلت ز دام بلا گرچه میرمید، ببین
که: هم به دانه نظر کرد و هم به دام افتاد
به خانه ساختنت میل بود و میگفتم:
نگاه دار، که بر سیل مینهی بنیاد
چنان شدی تو که مستان به دوش بردندت
که کس ز جام غرور زمانه مست مباد!
تو میروی و جهان از پیتو میگوید
که: خواجه هیچ ندارد، که هیچ نفرستاد
به چوب سرو ترا تخت بند کرد اجل
به جرم آنکه شبی رفتهای چو سرو آزاد
ز مکنت تو هم امروز بهره خواهد ساخت
همان کسی که ز بهر تو میکند فریاد
تو یاد کن ز خدای خود اندرین ساعت
که ساعت دگرت هیچ کس نیارد یاد
شگفت نیست جهان کز تو یادگار بماند
که یادگار فریدون و ایرجست و قباد
هزاربار خرد با تو بیش گفت که: دل
به حب این وطن عاریت نباید داد
دریغم آید از آن هوشمند دوراندیش
که بیوفایی دوران بدید و دل بنهاد
هر آن بصیر که سر جهان ببیند باز
چه آن بصیر برمن، چه کور مادرزاد؟
به مردگان نظر عبرتی کن، ای زنده
که معتبر شمرند این دقیقه مردم راد
ز خاکدان فنا هیچ آبروی مجوی
کزین هوس تو به آتش روی و عمر به باد
به حرص بر دل خود نقش زرمکن شیرین
که آخر از غم شیرین هلاک شد فرهاد
گشاده کن به کرم دست خود، که در گیتی
کلید گنج الهی گشایشست و گشاد
بداد و دادهٔ او شاد باش و شور مکن
که هرچه او دهد آن جمله عدل باشد و داد
کنون به کار خود استادگی نمای، ار نه
چو مرگ دست برآرد، نمیتوان استاد
سر از قلادهٔ آموختن مپیچ و بدان
که دیگران هم از آموختن شدند استاد
یقین بدان که: تو هم زین جهان بخواهی رفت
اگر به هفت رسد سال عمر و گر هفتاد
ضرورتست که: بنیادهای نیک نهند
برای نام ابد مردمان نیک نهاد
مرا چنین که تو بینی: به چند گونه هنر
اگر ز سیم و زرم بهره نیست، عمر تو باد
ازین حدیث روانم بسی، که بعد از من
کسی نگوید: کای اوحدی، روانت باد!
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به نوعی هشدار به انسان درباره دلبستگی به دنیا و امور فانی است. شاعر ابتدا به شخصی میگوید که دلش را به این زندگی کوتاه و بیثبات نبندد، زیرا این دنیا دائماً در حال تغییر و فساد است. او به یادآوری میپردازد که حتی اگر دلش از بلاها بترسد، باید ببیند که چگونه با نگاه به لذات دنیا به دام میافتد.
شاعر به تبعات قطع ارتباط با خدا و عدم توجه به زوال دنیا اشاره میکند و از یادگارهای بزرگ تاریخ یاد میکند تا نشان دهد که هیچچیز در دنیا پایدار نیست. همچنین به توصیف عاقبت کسانی میپردازد که به دنیا وابستهاند و از روزگار غافلند. او از فرد میخواهد که از آزمایشهای دنیا عبرت بگیرد و بدانند که زندگی نهایتی دارد و برای نام نیک در آینده باید کارهای نیک انجام دهد.
در نهایت، شاعر به این نکته میپردازد که اگرچه انسانها در زندگی خود به هنر و زیبایی میبالند، اما در نهایت آنچه از آنان میماند اعمال نیکو و یاد نیک است، نه داراییهای مادی. پیام اصلی شعر این است که باید از زندگی فانی و دلبستگی به آن دوری کرد و به کارهای نیک پرداخت.
هوش مصنوعی: من به تو نگفتم که دل خود را به این مکان ویران بسپارم؟ زیرا این ویرانسرا هرگز در دستان تو قرار نخواهد گرفت.
هوش مصنوعی: اگرچه دل تو از مشکلات و خطرها میترسد، اما به یاد داشته باش که گاهی اوقات هم به چیزهای زیبا و جذاب نگاه میکنی و هم در دام و تلهای گرفتار میشوی.
هوش مصنوعی: میخواستم خانهای بسازم و به تو میگفتم که احتیاط کن، زیرا پایهات را بر روی سیل قرار میدهی.
هوش مصنوعی: تو چنان به حالتی درآمدی که مانند مستان بر دوش دیگران حمل شدی؛ پس مراقب باش که هیچکس از شراب فریبکارانهی دنیا دیوانه نشود!
هوش مصنوعی: تو میروی و دیگران دربارهات میگویند که همه چیز را از دست دادهای و هیچچیزی برایت باقی نمانده است.
هوش مصنوعی: خدای مرگ تو را به خاطر آنکه شبی مانند سرو آزاد رفتهای، به چوب سرو بست.
هوش مصنوعی: امروز کسی که برای تو داد و فریاد میزند، از ثروت و امکانات تو بهرهمند خواهد شد.
هوش مصنوعی: در این لحظه، به یاد خدا باش؛ زیرا در هیچ زمانی دیگر، هیچکس نمیتواند تو را به یاد او بیاورد.
هوش مصنوعی: عجیب نیست که یادگاری از تو در این دنیا باقی بماند، چرا که یادگارهای فریدون و ایرج و قباد نیز هنوز وجود دارند.
هوش مصنوعی: هزاران بار عقل به تو میگوید که نباید دل خود را به عشق این کشور قرض بدهی.
هوش مصنوعی: من ناراحتم از آن انسان باهوش و دوراندیش که به بیوفایی زمانه نگاه کرد و باز هم دل به آن سپرد.
هوش مصنوعی: هر کسی که بتواند به درستی جهان را ببیند، مهم نیست که آن فرد چه دیدگاهی دارد یا چقدر از حقیقت باخبر است؛ این موضوع به من ربطی ندارد.
هوش مصنوعی: به مردگان نگاه کن و از آنها درس عبرت بگیر، ای زنده! زیرا آنان در این لحظه نیز به حساب میآیند و باید به ارزش زندگی فکر کرد.
هوش مصنوعی: از دنیای فانی چیزی به دست نخواهی آورد، چرا که آرزوهای تو میتواند به آتش تبدیل شود و عمر تو را نیز به هدر دهد.
هوش مصنوعی: به خاطر حرص و طمع، قلبت را درگیر زرق و برق نکن، زیرا فرهاد به خاطر عشق و غمی که داشت، در نهایت نابود شد.
هوش مصنوعی: دست خود را به روی دیگران بگشا و با نیکی و generosity، چرا که در این دنیا تنها راهحل حقیقی برای دسترسی به ثروت و نعمتهای الهی، بخشندگی و generosity است.
هوش مصنوعی: از نعمتها و بخششهای او شاد باش و دلشوره نداشته باش، زیرا هرچه او به تو عطا کند، همهاش بر اساس عدل و انصاف خواهد بود.
هوش مصنوعی: اکنون در کارهای خود ثابت قدم باش، وگرنه اگر به بیتوجهی بگذرانید، مانند مرگ، از دست خواهید رفت و دیگر نمیتوانید به موفقیت برسید.
هوش مصنوعی: از تلاش و یادگیری غافل نشو و بدان که دیگران هم با یادگیری به مهارتهای بالا رسیدند.
هوش مصنوعی: هرکس باید بداند که سرانجام از این دنیا خواهد رفت، چه سال عمرش به هفت برسد و چه به هفتاد.
هوش مصنوعی: برای حفظ یاد و نام نیک انسانهای شایسته، ضرورت دارد که اصول و پایههای درستی بر اساس نیکاندیشی و خوبیها بنا شود.
هوش مصنوعی: من را چنین که هستم ببین: حتی اگر از زیبایی و ثروت محروم باشم، امیدوارم عمرت طولانی باشد.
هوش مصنوعی: این جمله بیانگر این است که آدمی از یک داستان یا داستانهای بسیاری تاثیر گرفته و نگران است که بعد از او، کسی به یادش نیفتد و برایش دعا نکند. به عبارتی، او دوست دارد که یادش در دلها باقی بماند و دیگران برایش آرزوی سلامتی کنند.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
جهان به کام خداوند باد و دیر زیاد
برو به هیچ حوادث زمانه دست مداد
درست و راست کناد این مثل خدای ورا
اگر ببست یکی در، هزار در بگشاد
خدای عرش جهان را چنین نهاد نهاد
[...]
خدای عرش جهان را چنین نهاد نهاد
که گاه مردم ازو شادمان و گه ناشاد
مباش غمگین یک لفظ یاد گیر لطیف
شگفت و کوته ، لیکن قوی و با بنیاد
یمین دولت شاه زمانه با دل شاد
بفال نیک کنون سوی خانه روی نهاد
بتان شکسته و بتخانه ها فکنده ز پای
حصارهای قوی بر گشاده لاد از لاد
هزار بتکده کنده قوی تر از هرمان
[...]
همی ستیزه برد زلف یار با شمشاد
شگفت نیست گر از وی همیشه باشم شاد
گهی بپیچد و بستر بسیجد از دیبا
گهی بتازد و زنجیر سازد از شمشاد
ز قیر بر گل خندان هزار سلسله بست
[...]
دگر نخواهم گفتن همی ثنا و غزل
که رفت یکسره بازار و قیمت سرواد
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.