پادشهی بود رعیت شکن
وز سر حُجت شده حَجاجفن
هرچه به تاریک شب از صبح زاد
بر در او درج شدی بامداد
رفت یکی پیش ملک صبحگاه
راز گشایندهتر از صبح و ماه
از قمر اندوخته شب بازییی
وز سحر آموخته غمازییی
گفت « فلان پیر تو را در نهفت
خیرهکُش و ظالم و خونریز گفت»
شد ملک از گفتن او خشمناک
گفت « هم اکنون کنم او را هلاک »
نَطع بگسترد و بر او ریگ ریخت
دیو ز دیوانگیاش میگریخت
شد بِه بَر پیر جوانی چو باد
گفت « ملک بر تو جنایت نهاد
پیشتر از خواندن آن دیو رای
خیز و بشو تاش بیاری بجای»
پیر وضو کرد و کفن برگرفت
پیش ملک رفت و سخن درگرفت
دست به هم سود شه تیزرای
وز سر کین دید سوی پشت پای
گفت «شنیدم که سخن راندهای
کینهکِش و خیرهکُشم خواندهای
آگهی از مُلکِ سلیمانیام
دیو ستمکاره چرا خوانیام؟
پیر بدو گفت «نه من خفتهام
زانچه تو گفتی بَتَرَت گفتهام
پیر و جوان بر خطر از کار تو
شهر و ده آزرده ز پیکار تو
من که چنین عیبشمار توام
در بد و نیک آینهدار توام
آینه چون نقش تو بنمود راست
خود شکن آیینه شکستن خطاست
راستیام بین و به من دار هش
گر نه چنین است به دارَم بکُش»
پیر چو بر راستی اقرار کرد
راستیاش در دل شه کار کرد
چون ملک از راستیاش پیش دید
راستی او کژی خویش دید
گفت « حَنوط و کفنش برکشید
غالیه و خلعتِ ما درکشید »
از سر بیدادگری گشت باز
دادگری گشت رعیت نواز
راستی خویش نهان کس نکرد
در سخن راست زیان کس نکرد
راستی آور که شوی رستگار
راستی از تو ظفر از کردگار
گر سخن راست بود جمله دُر
تلخ بود تلخ که الحقُ مُر
چون بهسخن راستی آری بهجای
ناصر گفتار تو باشد خدای
طبع نظامی و دلش راستند
کارش ازین راستی آراستند
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: داستان درباره یک پادشاه ظالم و ظالمی است که از راستی و حقیقت بیزار است. او به شخصی شکایت میکند که از پیرزنی در مورد خود بد گفته است و تصمیم به قتل او میگیرد. اما پیر، با آرامش و حکمت، به پادشاه میگوید که او فقط حقایق را گفته و در واقع، آینهای است که عیبهای پادشاه را نشان میدهد.
پادشاه با شنیدن حقیقت، به جای تمایلی به انتقام، تصمیم میگیرد که اصلاح کند و به رعیت رحم کند. او از ظلم خود بازمیگردد و در پی راستی و انصاف میرود. پیام داستان این است که راستگویی و حقیقت، در نهایت منجر به رستگاری و پیشرفت میشود و هرکس که به راستی پایبند باشد، نزد خداوند عزیز است.
یعنی آن حاکم و پادشاه، خود یک حجاج شده بود. حجاج به ظلم و شقاوت شناخته میشود، در اینجا وجهی دیگر یعنی جاسوسگماری در زمان حاکمیت او مورد نظر است.
در همه جا جاسوس و خبرچین گمارده بود
هوش مصنوعی: یک نفر در صبح زود به پیش یک پادشاه رفت و رازی را که از صبح و ماه نیز روشنگرتر بود، فاش کرد.
هوش مصنوعی: از زیباییهای شب بهرهبرداری کرده و از طلوع صبح، راز و رمزهای غم را آموختهام.
هوش مصنوعی: یکی از افراد به تو گفت که مردی پیر و با تجربه در خفا از تو به بدی یاد کرده و تو را به عنوان کسی بیرحم و ستمگر معرفی کرده است.
هوش مصنوعی: پادشاه به خاطر سخنان او خشمگین شد و گفت: «همین حالا او را نابود میکنم».
نطع و ریگ یعنی بساط گردنزدن (تا خون آن شخص در آنجا نریزد)
هوش مصنوعی: بهاری آمد و جوانی دید که در کنار او، پیرمردی نشسته است. جوان با باد صحبت کرد و گفت: «سلطنت بر تو ظلم و جنایت کرده است.»
هوش مصنوعی: قبل از اینکه آن دیو را بخوانی، از جا برخیز و آماده شو تا بتوانی او را به جای خودت بیاوری.
هوش مصنوعی: پیرمرد وضو گرفت و کفن را برداشت، سپس به درگاه ملک (فرشته) رفت و صحبت آغاز کرد.
دست به هم سایید و از آن پیر از شدت کین و خشم روی برگرداند.
شنیدم یعنی شنیدهام
هوش مصنوعی: من از سرزمین سلیمان اطلاع دارم، پس چرا به من میگویی که دیو ستمگر کجاست؟
هوش مصنوعی: پیر به او گفت: "من خواب نیستم، بلکه به خاطر حرفهایی که تو زدی، اینجا هستم."
هوش مصنوعی: همه، چه پیر و چه جوان، از خطرات ناشی از کار تو نگران هستند و مردم شهر و روستا از نزاع و درگیریهای تو ناراحت شدهاند.
هوش مصنوعی: من که در نگاه تو، عیوب و خوبیهایم نمایان است.
هوش مصنوعی: آینه وقتی تصویر تو را به درستی نشان میدهد، شکستن آن کار اشتباهی است.
هوش مصنوعی: من به خوبی میبینم و حقیقت را درک میکنم. اگر به من توجه نکنی، ممکن است آسیب ببینی یا با عواقب بدی روبهرو شوی.
هوش مصنوعی: وقتی پیرمرد به حقیقت اعتراف کرد، صداقت او در دل شاه تأثیر گذاشت.
هوش مصنوعی: وقتی که پادشاه با حقیقت و راستگویی مواجه میشود، نواقص و کاستیهای خود را نیز بهتر میبیند.
هوش مصنوعی: گفتند که عطر و کفن ما را بیرون بیاورید و لباس را با احترام بپوشانید.
هوش مصنوعی: به دلیل بیعدالتی، عدالت دوباره به وجود آمد و دیگر بار به مردم رسیدگی شد.
هوش مصنوعی: اگر کسی واقعیات خود را به طور شفاف بیان کند، هیچ کس از گفتن حقیقت ضرر نمیبیند.
هوش مصنوعی: اگر به راستی قدم برداری، به موفقیت خواهی رسید؛ زیرا پیروزی از جانب خداوند است.
هوش مصنوعی: اگر سخن راست و درست باشد، مانند دُر میماند که تلخ است، زیرا حقیقت همیشه ممکن است تلخ و دردناک باشد.
هوش مصنوعی: زمانی که با صداقت و درستی سخن بگویی، گفتارت به جای ناصر، خود خداوند خواهد بود.
هوش مصنوعی: نظامی دارای شخصیت و روحیهای است که کارهایش بر اساس صداقت و درستی انجام میشود و همین ویژگیهاست که او را در کارش موفق و شایسته جلوه میدهد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۳ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.