بخش ۵۱ - جنگ گردن کید و همه هندیان با فرامرز و ایرانیان و گریختن کید و لشکراو
چو دریا به موج اندر آمد سپاه
شد از میمنه بیژن نیک خواه
سپه را بفرمود یکسر روید
همه از میان تیغ هندی کشید
چو دریا به قلب اندر آمد سپاه
زچپ گستهم شد گو رزمخواه
فرامرز پیش و دلیران ز پس
چو مردار برکرکسان را هوس
دو رویه سپه اندر آمیختند
زمین را ز خواب خوش انگیختند
شه از نیزه چو نیستان و سپهر
نهان شد به گرد اندرون ماه و مهر
بشورید گیتی چو دریای قیر
فلک مه سپر کرد زآشوب تیر
ز نیزه شد نیستان دشت هند
زمین شور بد او چو دریای سند
روان شد درآن دشت کین جوی خون
شکسته سر و دست گردان فزون
به لرزه درآمد زمین از ستور
ز الماس شیران بترسید هور
سر گاو ماهی ز نعل سوار
بتوفید بر شد به گردان غبار
بیفشاند خون از تن ژنده پیل
به کردار خون بر سر رود نیل
فرامرز یل همچو درنده گرگ
درآمد به قلب سپاه بزرگ
به الماس ضحاک بنهاد دست
بسا پیکر مرد زو گشت پست
از آن تیغ آتش وش آبدار
بسی پشت شد دست خنجرگذار
به فیروز و بهروز ناگه رسید
دل هردو زان شیر نر بردمید
چو آتش دمیدند زی پهلوان
برآمد ده و گیر زان هردوان
به شمشیر هندی و کوپال و خشت
زد و خون روان شد درآن پهن دشت
به یاری بیامد سمن بر چو شیر
سیه مرد و شه مرد و چندین دلیر
ز کوهه چو برشد به گردون عمود
برآمد ز هر تارکی مغز و دود
سیه مرد را دست و پهلو شکست
سمن بر بیفتاد بر خاک پست
همه پشت دادند و بگریختند
بدان اژدها کس نیاویختند
وز آن پس بشد بیژن دیو بند
فتاد اندر آن لشکر شاه هند
چو پیلی که او مست گردد یله
خروشد به کین و فتد در گله
ابا او دلیران ایران هزار
همه گرد مرد و دلیر و سوار
سر هند باری ز خنجر به بار
فکندند برکید و گشتند خوار
بزد گستهم تیز بر میمنه
شکست و ببردش یکایک بنه
همه دشت کین سر بد و یال و گوش
برآمد به گردون به کینه خروش
گریزان بشد لشکر کید شاه
بسا سر کزان رزمگه شد تباه
بشد کید و بگرفت راه گریز
برآورد با لشکران رستخیز
چنین گفتشان کای همه زن نه مرد
نزیبد شما را سلاح نبرد
بدانید کاین تیرباران بود
خروش نبرد سواران بود
نخستین نبایست رفتن به جنگ
چو رفتید چه باید زمانی درنگ
دواند کسی سوی آن رستخیز
که نوشد سنان و نگیرد گریز
بجای کباب و شرابست و رود
که گیرد می و در فرازد سرود
بگفت این و آوردشان سوی جنگ
برآمد غو پیل و شیر و پلنگ
دگر باره از نو برآمد نبرد
دو رویه برافراشته پیل و مرد
یکایک زخون شد زمین لاله زار
برآمد ز هر خسته ای ناله زار
چو رخشنده شد تیغ گردان کین
ز جا اندرآمد تو گفتی زمین
نگون شد به هر دشت و وادی درفش
به خون غرقه شاهان زرینه کفش
فکنده سر و دست و پای دلیر
بشد روز از کینه شب اسیر
به گستهم گفت ای یل نامدار
ایا پهلوان دلیر و سوار
تو پیشم نگه دار مردانه شو
چو من تند گشتم تو دیوانه شو
که من تاج و مهد سرافراز شاه
هم اکنون فرو پیچم از گرد راه
بگفت و بشد از پسش گستهم
بیامد به کردار شیب دژم
در آن موج دریای بی دین رسید
بسا سر کزان شیر شد ناپدید
رسید اندر آن پیل و چتر و علم
به یک ضرب تیغش علم شد قلم
بیفکند چتر و درآمد به شاه
جهان شد به چشم دلیران سیاه
یکی رزم شد گرد آن مهد پیل
که گیتی سراسر شد از گرد نیل
بدان گُرز گرشاسبی حمله برد
بسا سر به میدان از او گشت خورد
کشیده دوان گستهم تیغ تیز
نموده بر ایشان یکی رستخیز
که ناگه به سینه درآمد ستور
جدا شد گرانمایه از پشت بور
فلارنگ و شه مرد و چندین سوار
دویدند بالین آن نامدار
پیاده درآمد دوان گستهم
به دست اندران تیغ و گشته دژم
به هرسو پیاده نبرد آورید
فرامرز یل چون بدو بنگرید
به شمشیر تیز اندر آورد چنگ
بدان سان که خیزد ز دریا نهنگ
رسید اندر آن نامداران دلیر
دو تن چار کرده به یک زخم شیر
دلیران رمیدند زان نامور
برون برد گستهم پرخاشخر
سوار شکوفت بدل برفشاند
بشد کید و خون بر دوزخ برنشاند
فرامرز زین سو و زان سو دوید
وز انبوه لشکر مر او را ندید
در این بد که گرگین درآمد چو باد
بدو گفت کای شیر فرخ نژاد
کز آن سو فلارنگ با سی هزار
سوی قلبگه شد چو باد بهار
برآمد ز ایران سپه دارو گیر
زمین و هوا شد چو دریای قیر
ندانم چه باشد سرانجام کار
مبادا کز ایشان زراسب سوار
بپیچد به غارت رود مهد و پیل
نبینی زمین شد به کردار نیل
چو بشنید زو پهلوان سپاه
بتازید و آمد سوی قلبگاه
زراسب گرانمایه آشفته دید
که هرگه بتازید و می بردمید
زکشته در آن قلبگاه بزرگ
به هم برفتاده سرو دست گرگ
پراکنده هر سو سر هندوان
زخون جوی گشته به هر سو روان
به میدان همی ابرش کین فکند
بسا سر که در خاک مشکین فکند
به یک لحظه آن لشکر بی شمار
زتیغ فرامرز شد تارومار
چه افکنده چه کشته شد چه اسیر
بسا نوجوان گشته زان درد پیر
دوان هر سویی پهلوان شیرمرد
فلارنگ جویان ز دشت نبرد
چو زان بستگان باز دانست کار
نشان جست و آمد سوی کارزار
یکی دید مانند سرو چمن
دلیران به گردش بسی انجمن
چوآتش فرامرز با صد سوار
بدو زد برآمد یکی کارزار
شد از خون به هرگوشه ای آبگیر
زآهنگ پیل دمان نره شیر
درآمد نهادند رخ در گریز
پس آن سواران فکندند نیز
فلارنگ و گُرزَم به هم باز خَورد
زد و خون برآمد به دشت نبرد
نخستین به شمشیر کین جنگ بود
پس از وی به کوپال آهنگ بود
وزآن پس شگفتی ز دست ستور
کشیدند و بستند و کردند زور
بپیچید گُرزَم میانش به کین
گرفت و ربودش بزد برزمین
زابلق گرانمایه گرگین بجست
دو دستش به نیرو بپیچید و بست
به بالین او هندوان تاختند
به کینه همه گردن افراختند
فرامرز آمد چو سرو بلند
همه لشکر هند برهم فکند
از آن پس هزیمت گرفتند پیش
گرفتند هریک ره شهر خویش
فرامرز و گردان به دنبالشان
همه ره بکردند بیچارشان
وز آن پس به لشکرگه خویش باز
فرود آمدند آن یلان سرفراز
بدین می گذارم بس روزگار
چنین داد تعلیم آموزگار
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی آهنگهایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 شما حاشیه بگذارید ...
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.