شب وداع چو بنمود چرخ آینه گون

ز روی خویش مرا روی طالع میمون

به فال داشت دلم آن دل مبارک را

برای عزم سفر در دل شبی شبه گون

ز شوق داعیه اندرون جان در حال

به فال سعد ز دروازه آمدم بیرون

هوای روی نگارم ربوده هوش و قرار

فراق یار و دیارم ربوده صبر و سکون

نه رخت جستم و نه همره و نه راه آورد

نه زاد جستم و نه محمل ونه راهنمون

نه هیچ انس دلم را به انس شد مانوس

نه هیچ سکنه تنم را به امن شد مسکون

ز گرد موکب مخدوم عصر دادم ساز

برای دیده بیدار بخت کحل جفون

خجسته صاحب دیوان شرق و غرب که هست

به جنب همت عالیش قدر گردون دون

جهان خدیو و جهان داور و جهان بخشش

که کار ساز جهان است و از جهان افزون

گشاد بند ز هر بسته ای به رای رزین

چنانکه سده به تفتیح قفل مازریون

زهی به دست و دل آیات جود را تفسیر

خی به کلک و کف ارزاق خلق را قانون

لطیفه ای ز تو و صد سئوال اسکندر

بدیهه ای ز تو و صد مقال افلاطون

تنی که ممتلی کین توست خونش بریز

که هیچ به نشود از گوارش و معجون

زمین با سره و افلاک و طول و عرضش چیست

به جنب جاه تو هفت ایرمان و نه طاحون

میان کوثر و تسنیم ملک باقی تست

نه ملک ثانی ایران ز نیل تا جیحون

ز ظلم و زلزله بس قصر و طاق هامون شد

ز عدل کسری طاقش نمی شود هامون

نشانه هاست بر ایوان ز رزم کیخسرو

فسانه هاست درافواه ز بزم افریدون

نگر که چند ز فرماندهان و پادشهان

شدند خاک و به جای است این گل بستون

گذشت دور جوانی و جاه و جان امین

نماند ملکت دارالخلافه بر مامون

فتاد حلقه زرین ز طاق نوشروان

ز باد حادثه شد خاک فرش سقلاطون

نه حجله ماند و نه در حجله حله بر لیلی

نه حله ماندو نه در حله ناله مجنون

چو بر گذشته و آینده هیچ حکمی نیست

ز وقت داد بباید ستد به جهد و فسون

بسان سایه ابراست و گردش خورشید

بقای شادی مسرور و انده محزون

به دست و کلک نهادی بسی اساس که هست

ز خیرو صدق و بنا ز آستان و سقف و ستون

ز خاک و آب فراوانت بقعه هست که آن

برای ذات تو گنجی است در جهان مخزون

ز نظم بنده بنائی فکن که کم گردد

ز باد و صاعقه ابر و آفتاب نگون

تو نفع خلق طلب در زمین که عمر ترا

خدای دارد از آسیب انقراض مصون

رمد ز شاخ نهاد تو صد هزار فتن

جهد ز بیخ نژاد تو صد هزار غصون

خدایگانا در طرز مدحتت آنم

که نفس ناطقه بر نطق من شود مفتون

شنیده ایم که سوگند نامه ها گفتند

برای شاهان ارباب فضل واهل فنون

به نسبتی شده هر یک مخاطب وماخوذ

به تهمتی شده هر یک معاتب و مطعون

مرا چو نیست گناهی وزلتی ظاهر

زمان خویش به ایمان را کنم مرهون

ز راه شرع رجوع قسم چو نیست روا

ز روی شعر رهی می کند رجوع اکنون

که دیده بنده که مخدوم را دهد سوگند

زهی قضیت معکوس و حالت وارون

مگر ضمیر خداوندگار موزون طبع

پسند دارد این طرز نادر و موزون

ثبات مملکت شاه دان و دولت خویش

به اتفاق سونجاق و یاری ارغون

به حاجتی که برآری مرا بدین سوگند

بیابی از ره پاداش اجر ناممنون

به طول و رغبت بی شبهتی و تاویلی

زبان و نیت دلراست از درون و برون

به ذات پاک خدائیت می دهم سوگند

که رام رایض فرمان اوست چرخ حرون

ز شوق اوست که پیر کبود پوش فلک

به چرخ وجد درآمد به امر کن فیکون

بدان حکیم که افعال اوست بی کم و کاست

بدان قدیم که اوصاف اوست بی چه و چون

به آب داد به خشمی ممالک فرعون

به خاک داد به قهری خزاین قارون

برای نفع عجوزی ز چین و مصر و ز روم

فراهم آرد ریوند و قند و افتیمون

ز نسج کرمی انواع خلعه می بخشد

به قد منتسب القامه ز اطلس و اکسون

ز خاک و آبی انواع رستنی آرد

یکی به طعم طبرزد یکی به طبع افیون

به حق آدم و اردیس و شیث و نوح و خلیل

به موسی و به مسیح و به مریم و شمعون

به اسماعیل و به اسحاق و یوسف و یعقوب

به دانیال و عزیز و به صالح و ذوالنون

به حشمت ذکریا و عصمت یحیی

به هود و لوط و به داوود و یوشع بن نون

به علم منطق طیر و بدانکه تختش بود

روان به باد چودر آب کشتی مشحون

به خذع نخله و اسقاط حمل بر مریم

به طور سینا و اسرارتین والزیتون

به معجزات و به آیات احمد مرسل

که انتباه قلوب است و اعتبار عیون

به چار پایه تخت خلافت از پی او

که بوده اند به تدبیر ملک و دین ماذون

به قدر سبع مثانی و قدر البقره

به صاد وقاف و به یاسین وحی و میم و به نون

به عزم خسرو سیارگان که وقت ظهور

علم برد به در مغرب از بلاساقون

به سرعت قمر اندر منازلش که از آن

عبارتیست ز تنزیل عادک العرجون

به فرق خویش به جان محمد ثالث

به جسم احمد و محمود و یحیی و هارون

به در بحر تو نوروز شاه جان افروز

که هست کوکب دری به طلعت میمون

بدان خلیفه که دارد نسب ز خاک عجم

که از مهابت او آب دجله گردد خون

وگر به جوهر آتش رسد زلطفش اثر

زلال خضر شود شعله دردل کانون

به خاک مرقد پرنور صاحب ماضی

صریح گویم یعنی جوینی مدفون

به نظم مدحت کش لفظ و معنی اندر طبع

مثال آب حیات است و لولو مکنون

که کار بنده که چون هی و میم پر کرده ست

چنانکه هست ضمیر و دل مرا مضمون

به عون عین عنایت الف صفت کن راست

که باد قامت بدخواهت از کژی چون نون

مراست عیشی از تیرگی چو روز عدوت

ز چند مفسد فتان و چند گونه فتون

دلی معذب فکرت به دام کربت اسیر

تنی شکسته غربت به دست هجر زبون

بر اهل پارس ببارید سنگ لعن و سزاست

که ظالم است به نص کلام حق ملعون

ظلال ظلم چه پر تو دهد به جز ظلمت

طمع به طبع چه دعوی کند به جز طاعون

از آن دیار که محدود بودم و مرزوق

ز جور حادثه محروم ماندم و مغبون

ازین معاینه پیرانه سر سرانجامم

جنون محض شمر گر نمی کشد به جنون

سه سال جانم در انتظار رحمت تو

از اضطراب به زندان جسم بد مسجون

مرا ز غیر تو حاجت حرام شد که همه

منافقند و مرائیی و مدبر مابون

به قتل داده یکی رخصه خشیته المارق

به بخل گشته یکی سفله یمنع الماعون

برون ز حاجت خود حامل رسالاتم

به گونه گونه ضراعت چو نقش بوقلمون

رسول سیدم و مفتی و فقیر وضریر

امین واعظم و شاعر معمر و مریون

تو در شمار جهانی ولیک از اهل جهان

تو دیگری و ره و رسم تست دیگرگون

به گرد تو نرسد زین سپس سمند زمان

به مثل تونفتدبعد ازین کمند قرون

هزار قرن بگردد سپهر تا آرد

سلاله ای چو تو از صلب کن فکان بیرون

نه بوی ونکهت گلزار خیزد از گلخن

نه طبع و لذت صابونی آید از صابون

چو نیکخواه جهانی دعای نیکان باد

به جان و جاه و جمال و جوانیت مقرون