باد صبا به باغ دگربار بار یافت
شاخ از سرشگ ابر گهربار بار یافت
نوروز چون دمیدن باد بهار دید
با ماه دی به کینه و پیکار بار یافت
دی باغ جای زاغ نگونسار بد ولی
امروز جای زاغ نگونسار سار یافت
چون رخ نهاد بلبل سرما زده به باغ
بر هر چمن ز لاله و گلزار نار یافت
ابر بهار چشم مرا در فراق یار
با خویشتن به گریه بسیار بار یافت
کرد آب در هوا گهر آمیغ میغ را
برق آزمود بر سر هر تیغ تیغ را
تا باغ را نسیم صبا داد داد باز
آورد ابر گریه و فریاد باد باز
تا چشم ابر کرد روان دجله بر زمین
گردون به باغ زینت بغداد داد با
یک چند بود باغ تهی از جمال و حسن
کردش چو خلد خرم و آباد باد باز
گر حکم زادن از شکم است ای عجب چرا
پشت چمن به سوسن آزاد زاد باد
تا باز شاد شد دل بلبل ز گل دلم
گشت از وصال آن گل نوشاد شاد باز
گل باز نزد آن بت فرخار خار شد
بر دل ز وصل او غم دشخوار خوار شد
ترکی که خوشترست ز مشکوی کوی او
سروی که هست چون گل خود روی روی او
گر جای سرو جوی بود پس چه ساختند
از دیده عاشقا بلا جوی جوی او
آورد گرد ماه خطی کز جلال اوست
شب رنگ او گرفته و شب بوی بوی او
گردد چو مشک آب در آموی اگر زنند
یک ره در آب چشمه آموی موی او
گوئی که گو یکیست عقیقین ورا دهن
وین طرفه ترکه هست سخنگوی گوی او
تا بر دل من آن بت طناز ناز کرد
صد در ز ناز بر دل من باز باز کرد
شب را به نور روی چو مهتاب تاب داد
دل را به بند سنبل پرتاب تاب داد
آواره کرد از دلم آن صبر کو مرا
با تیر چشم او گه پرتاب تاب داد
مسکین دلم در آتش هجران بسوخت ولی
در عشق او تمامت اسباب آب داد
ای من غلام آن رخ رخشان که دیده را
در شب چو آفتاب جهانتاب تاب داد
دارد دو لب بسان دو عناب گاه وصل
جان را می از میان دو عناب ناب داد
از غمزه کشت در مه تیرم ولی ز آب
گمراه تشنه را به مه آب آب داد
ای دوست در جهان چو تو عیار یار نیست
کو دل که از فراق تو بازار زار نیست
جانا گل از رخ تو به نیرنگ رنگ برد
وز چشم آهوانه ز هر رنگ رنگ برد
با ما نساخت گرچه به بازار نیکوئی
صد ره ز شکر آن دهن تنگ تنگ برد
جان برده رضای تو برگفت چونه ز دل
آوازه غمت به یک آهنگ هنگ برد
خوردم به یاد تو می خون رنگ روی دوش
تا از دل من آن می خون رنگ رنگ برد
از بس که لحن شعر من اندر ثنای شاه
بر چرخ رفت زهرسوی چنگ چنگ برد
همواره بخت را به منوچهر چهر باد
بر وی ز چرخ شفقت وز مهر مهر باد
خاری که در وفاش بپرورد ورد شد
روئی که از جفاش بیازرد زرد شد
نامرد چون پرستش درگاه او گزید
زآن خسرو جوان جوانمرد مرد شد
از بس که سود شخص عدو مرکبش به پی
زیر سمش گیا که بیاورد ورد شد
آن اژدهاست خنجر او کش به گاه جنگ
شد خورد جان دشمن و در خورد خورد شد
هنگام سیر ز آفت سم سمند او
این پیک ره نورد جهانگرد گرد شد
شاهیکه گرد ملک خود از سور سور کرد
تا سور و ماتم اجل از دور دور کرد
خور گرچه نور بخشد هر ماه ماه را
روبد بدیده پیشش صد راه راه را
شاهان ز تاج و گاه، شرف یافتند و او
گه تاج را شرف دهد و گاه گاه را
گر گاه در پناه وی آید ظفر دهد
بر کهربا به تیغ عدو کاه کاه را
گه پیشش از تواضع چون نعل مرکبش
قد خم همی پذیرد هر ماه ماه را
شاهان اگرچه بنده ملکشاه را بدند
زیبنده بنده صد چون ملکشاه شاه را
عمر ورا عدد صد و پنجاه سال باد
با هر یکی عدد صد و پنجاه جاه را
هر دل که در هوای وی آسوده سود دید
مرگ خود آنکه کین وی افزود زود دید
بر چرخ گر به نور برد تیر تیر از او
خورشید و مه شوند بتا خیر خیر از او
تدبیر کین او چو کند دشمنی شود
در پیش پایش آن همه تدبیر بیر از او
روز مخالفان ز نهیبش چو شب شود
شام موافقان همه شبگیر گیر از او
بنگر کمان کین به کمین در کفش که نیست
ایمن به شام شاه و به کشمیر میر از او
خورشید ره به سوی مه دی نهد ز بیم
گر شه رها کند به مه تیر تیر از او
چون خشم او شود گه کین و ستیز تیز
گردون کند نفیر که ای رستخیز خیز
ای داده چرخ در همه احکام کام تو
گردون مسخر تو و اجرام رام تو
معصوم همچو نام خدای بزرگوار
در لفظ ها ز فحش و ز دشنام نام تو
بنهاد دوست وار زمانه به دست قهر
بر پای دشمنان تو مادام دام تو
دایم به روز عز و به شب دولت آورند
از چین سحرگه تو و از شام شام تو
اسباب لهو و عشرت و اندوه و رنج را
آغاز باده تو و انجام جام تو
در عالم از سخای تو موجود جود شد
چوب از کفت به طالع مسعود عود شد
شاها تو را ز دولت و اقبال بال باد
ملک تو را ز حاصل اعمال مال باد
هر مفضلی که منکر افضال تو بود
از فضله فضول در افضال ضال باد
رایت همیشه در همه احکام کام یافت
خصمت مدام در همه اشغال غال باد
هنگام بار قد الف وار خسروان
در خدمت تو چون قد ابدال دال باد
با قدر و جاه و دولت و عز و شرف تو را
صد بار به ز پار و ز امسال سال باد
بر دوستان ز جود خود انعام عام کن
بر دشمنان ز کین خود اندام دام کن
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر درباره تجدید حیات طبیعت در بهار و احساسات عاشقانه شاعر است. باد صبا به باغ میوزد و بارش باران دوباره زیبایی و طراوت را به باغ برمیگرداند. در این میان، بلبل سرمازده به باغ آمده و از جمال گلها و شادابی بهار لذت میبرد.
شاعر در ادامه از عشق و جدایی سخن میگوید و احساسات عمیق و دردناک خود را در فراق یار بیان میکند. او از زیبایی یار و عشق خویش میسراید و درمییابد که عشق به او زندگی و روحش را شاداب میکند. همچنین شاعر بر برتری یار خود در مقایسه با دیگران تأکید میکند و نام او را همواره به یاد میآورد. در نهایت، او به ستایش پادشاه میپردازد و خصایص و بزرگی او را تحسین میکند. این شعر combines beauty of nature with deep emotional themes of love, longing, and admiration for a noble leader.
هوش مصنوعی: باد صبا بار دیگر به باغ رسید و شاخه ها از بارش باران که مانند مرواریدهاست، پر شدهاند.
هوش مصنوعی: نوروز، به مانند وزش ملایم باد بهاری، وقتی با ماه دی مواجه شد، احساس کینه و دشمنی پیدا کرد.
هوش مصنوعی: در باغی که زاغها عموماً در آن بودند و به نظر میرسیدند که دچار ناامیدی و بداقبالی هستند، اکنون ساری (پرندهای خوششانس) تصمیم به سکونت گرفته است. این نشاندهنده تغییر وضعیت و بهبود شرایط است.
هوش مصنوعی: وقتی بلبل سرد از خواب زمستانی به باغ میآید، در هر چمن با دیدن لالهها و گلها، شادی و سرزندگی را احساس میکند.
هوش مصنوعی: ابر بهار به خاطر دوری معشوق، چشمان مرا پر از اشک و غم کرده است.
هوش مصنوعی: آب در فضا گوهری درخشان و زیبا به وجود آورد. بر روی هر لبه و نوک تیز چیزی، رعد و برق را آزمایش کرد.
هوش مصنوعی: تا زمانی که نسیم صبحگاهی به باغ وزید، ابرها با صدای بلند گریه کردند و باد نیز فریاد سر داد.
هوش مصنوعی: وقتی ابرها شروع به باریدن کردند، رود دجله به زمین سرازیر شد و باغ بغداد را با زیباییهایش مزین کرد.
هوش مصنوعی: مدتی باغی خالی از زیبایی و جذابیت بود، ولی چون دوباره سرسبز و آباد شد، شاداب و دلنشین گشت.
هوش مصنوعی: اگر زادن، مسئلهای طبیعی و از شکم است، پس جای تعجب نیست که چرا بر روی چمن، سوسن آزاد و بدون محدودیت میروید و رشد میکند.
هوش مصنوعی: بلبل وقتی که از دیدن گل شاد میشود، دل من نیز از وصال آن گل پر از شادی میگردد.
هوش مصنوعی: گل به خاطر آن معشوق زیبا دیگر خندانی ندارد و دل از شوق وصال او پر از غم و اندوه شده است.
هوش مصنوعی: زیبایی و خوشبویی که از فضای کوی او میآید، به اندازهای دلانگیز است که در میان سروها و گلها، چهره او خاص و دلربا به نظر میرسد.
هوش مصنوعی: اگر درخت سرو در جایی باشد، پس چرا عاشقان از دیدن او در عذاب و رنجاند؟
هوش مصنوعی: در دور ماه، نوار روشنی نمایان است که نشاندهندهی شکوه اوست. شب، رنگی از جمال او به خود گرفته و عطرش در فضا پراکنده شده است.
هوش مصنوعی: اگر موی او را در آب چشمه آموی بزنند، مانند مشک در آب به دور میچرخد و بلندی او را به نمایش میگذارد.
هوش مصنوعی: به نظر میرسد که گویا تنها یک دلیلی وجود دارد که این دو جنبه به هم پیوستهاند و در این میان، شگفتی این است که سخنگو نیز خود اوست.
هوش مصنوعی: زمانی که آن معشوق زیبا با ناز و کرشمه بر دل من نظر کرد، صد بار با ناز و محبت دل من را باز کرد.
هوش مصنوعی: شب را با نور چهرهات مانند مهتاب روشن کردی و دلم را با زیبایی سنبل به جنبش واداشتی.
هوش مصنوعی: صبر و تحملم را از بین برد، آن چشمان زیبا که گاهی به من نگریستند و تیرگیهای دل را بیتاب کرد.
هوش مصنوعی: دل بیچارهام در آتش جدایی سوخت، اما در عشق او همه چیز را تحمل کردم و به آرامش رسیدم.
هوش مصنوعی: ای من، بنده آنچهره درخشان که در شب، چشمها را مانند خورشید درخشان روشنایی میبخشد.
هوش مصنوعی: لبان او مانند دو میوهی خوشمزه و قرمز هستند و در لحظات وصال، جان را با نگاهی عمیق و شیرین از میان آن دو لب زیبا سیراب میکند.
هوش مصنوعی: زیبایی چشمان تو مرا به کشتن داد، اما از آب گمراه و تشنه را در شب، آب و سراب نشان داد.
هوش مصنوعی: ای دوست، در دنیا هیچ کس به خوبی تو وجود ندارد و هیچ قلبی نیست که به خاطر دوری تو دچار غم و اندوه نشود.
هوش مصنوعی: عزیزم، گل از چهرهی تو به خاطر فریب و تزویر رنگش را باخت و از چشم آهوانه نیز هر رنگ و جلوهای از رنگها کم شد.
هوش مصنوعی: اگرچه با ما خوب نساخت، اما به واسطهی زیبایی و شیرینی که در کلامش بود، بارها از او بهرهمند شدم.
هوش مصنوعی: جان من در گرو رضایت تو است و از دل به یک آهنگ غم تو را فریاد میزنم.
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر به یاد محبوبش مشغول خوردن میباشد. این یادآوری باعث میشود تا احساسات و رنگینکمانی از حسّرت و عشق در دل او بوجود آید؛ به گونهای که این احساسات همانند رنگی که بر دوش او نشسته، واسطهای برای انتقال عشق و یاد محبوب میشود.
هوش مصنوعی: از آنجا که لحن شعر من همواره در ستایش شاه به اوج خود رسیده، این موضوع همچنان در موسیقی و نوازندگی نیز درخشان و محکم باقی مانده است.
هوش مصنوعی: همیشه شانس و اقبال خوب بر منوچهر باشد و باد محبت و نیروی عشق از آسمان بر او بوزد.
هوش مصنوعی: خارها و دردهایی که از وفاداری به او به وجود آمده، چهرهام را زرد کرده و آزردگیام از ستم و بدی او را نشان میدهد.
هوش مصنوعی: اگر کسی نامردی کند و به جای اعتراف به خطایش، به درگاه خداوند رو آورد و از او یاری طلبد، در حقیقت از آن پادشاه جوانمرد، مردی بزرگ و فداکار ساخته شده است.
هوش مصنوعی: به دلیل اینکه دشمنش به شدت در حال ضرر رساندن به اوست، برای مقابله با او به قدری ناراحت و عصبانی شده که میخواهد حرکتی انجام دهد.
هوش مصنوعی: این اژدها خنجر اوست که در زمان جنگ به جان دشمن حملهور میشود و او را از پای میافکند.
هوش مصنوعی: در حین سفر، به دلیل زیبایی و شگفتیهایی که این دشت و سرزمینها ارائه میدهند، این پیماندار و سیاح به گشتوگذار و تجربههای تازهتری دست پیدا کرد.
هوش مصنوعی: شاهی که با جشن و خوشحالی بر سرزمین خود حکمروایی میکند، باعث میشود تا غم و اندوه مرگ از دور دستها دور شود.
هوش مصنوعی: خورشید اگرچه ماه را روشنی میبخشد، اما در برابرش چنان که در چشم است، از صد راه عبور میکند.
هوش مصنوعی: پادشاهان به خاطر تاج و مقام خود منزلت و شرافت پیدا کردند، اما گاهی همین تاج و مقام نیز شرافت را به آنها میبخشد و به مقام و موقعیتشان معنا میدهد.
هوش مصنوعی: اگر در سایهی حمایت او نصرت و پیروزی کسب شود، حتی دشمن هم ناتوان خواهد بود و نخواهد توانست به ما آسیب برساند.
هوش مصنوعی: گاهی اوقات او به خاطر تواضعاش، به گونهای خم میشود که حتی شکوه و زیبایی را هم با فروتنی میپذیرد.
هوش مصنوعی: هرچند که شاهان ممکن است به بندهای مانند ملکشاه ارادت نشان دهند، اما برای بندهای به شایستگی ملکشاه، صدها شاه نیز به او تعلق میگیرد.
هوش مصنوعی: امیدوارم عمر او از صد و پنجاه سال بیشتر باشد و هر یک از او نیز به اندازه صد و پنجاه مقام و مرتبت داشته باشد.
هوش مصنوعی: هر دلی که در آرزوی او آرامش پیدا کند، باید بداند که مرگ، زودتر از آنچه که فکرش را بکند، به سراغ کسانی میآید که به او حسادت کرده و کینه ورزیدهاند.
هوش مصنوعی: اگر تیر و کمان را به نور آسمان بیفکنند، تیر از آن نور به خورشید و ماه میرسد و زیبا به نظر میآید. در واقع، همه چیز از آن نور خوب و زیبا میشود.
هوش مصنوعی: وقتی که او درصدد دشمنی برآمد، همه تدابیرش در برابرش ناکام میماند و این نشان میدهد که تدبیر او بینتیجه است.
هوش مصنوعی: اما شب مخالفان به شدت و تیرهگی میگذرد، در حالی که شب حامیان همگی در سایهی او، از نور و روشنی بهرهمند میشوند.
هوش مصنوعی: به دقت نگاه کن به تیر کین که در دستان توست، زیرا در این عالم هیچکس، حتی شاه در شام یا حاکم در کشمیر، از خطر آن در امان نیست.
هوش مصنوعی: اگر خورشید به سمت ماه برود، این کار از ترس است، در صورتی که پادشاه او را رها کند. در این حالت، تیراندازی به سمت ماه اتفاق میافتد.
هوش مصنوعی: وقتی خشم او برانگیخته میشود و زمان کینهجویی و جنگ فرا میرسد، آسمان به صدا درمیآید که ای روز قیامت، برخیز!
هوش مصنوعی: ای چرخ فلک، در تمام سرنوشتها و تقدیرها، خواستههای تو را به اجرا درآورده و آسمان و اجرام آسمانی تحت فرمان تو هستند.
هوش مصنوعی: معصوم مانند نام خداوند بزرگ در کلمات است که از هر نوع فحش و دشنام دور است.
هوش مصنوعی: دوست برای تو زمانه را در دستان قهر قرار داده است تا همیشه دشمنانت را به زمین بزند و به دام تو بیندازد.
هوش مصنوعی: همواره در روزهای جشن و شبهای سرور، از چین زیبا و از شام دلانگیز تو، یاد میکنند.
هوش مصنوعی: به وسیله نوشیدنی تو، سرگرمی و خوشی و همچنین غم و درد شروع میشود و در پایان به همان جام تو ختم میشود.
هوش مصنوعی: در دنیای موجود به خاطر generosity تو، چوبی که در دستانت بود، به خوشنویسی و زیبایی تبدیل شد.
هوش مصنوعی: ای پادشاه، تو به خاطر خوشبختی و سعادتی که داری، در زندگیات به بالاترین درجات رسیدهای و پادشاهیات از ثمرات اعمال نیک توست.
هوش مصنوعی: هر کسی که شایستگیها و خوبیهای تو را انکار کند، به زبالههایی از رذالتها دچار خواهد شد.
هوش مصنوعی: پیروزی همیشه در تمام امور به تو میرسد و رقیبت همواره در همه تلاشها ناکام است.
هوش مصنوعی: در زمان بارش، قامت و زیبایی خسروان در خدمت تو همچون قامت ابدال (چاکران) است.
هوش مصنوعی: با مقام و قدرت و عزت و شرافتت، سالها بهجا مانده از تو بهتر است.
هوش مصنوعی: به دوستان با سخاوت و generosity خود پاداش بده و به دشمنان با نفرت و کینهتوزی، تله و دام بیفکن.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۴ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.