گنجور

 
فلکی شروانی

ابو النظام محمد فلکی شروانی (زاده تقریباً ۵۰۱ ه، درگذشته ۵۴۰ ه) شاعر پارسی‌گوی ایرانی از قرن ششم هجری است. وفات او به نقل تقی‌الدین کاشی در ۵۸۷ هجری قمری و به گفتهٔ بعضی در ۵۷۷ هجری قمری بوده‌است.

نام او به روایت اکثر تذکره‌نویسان محمد و لقبش نجم‌الدین یا افصح‌الدین می‌باشد و «فلکی » از آن روی تخلص میکرد که در اوایل عمر به تحصیل نجوم اشتغال داشت، چنانکه تذکره نویسان نوشته‌اند در این فن مهارت داشت. فلکی سخنگویی نغز و نازک‌خیال است و در حد ممکن از عبارات نامعمول احتراز کرده‌است. اشعار او تا حدی روان و از تکلفات ادبی برکنار و به رویهٔ مسعود سعد نزدیک است.

زادگاه او شماخی دارالملک شروان است، و اتفاق گذشتگان بر این که وی ستایشگر شروانشاهان است ممکن است مؤید این احتمال شمرده شود. وی از مداحان شروانشاهان و معاصر خاقان اکبر منوچهر بن فریدون و پسر او اخستان بود. فلکی فن ادب و شعر را مانند خاقانی از ابوالعلاء گنجوی آموخت و بنابراین آنان که او را استاد خاقانی میشمرند به اشتباهند.

این آمار از میان ۱٬۱۶۳ بیت شعر موجود در گنجور از اشعار این بخش استخراج شده است.

توجه فرمایید که این آمار به دلایلی از قبیل وجود چند نسخه از آثار شعرا در سایت (مثل آثار خیام) و همینطور یک بیت محسوب شدن مصرع‌های بند قالبهای ترکیبی مثل مخمس‌ها تقریبی و حدودی است و افزونگی دارد.

آمار همهٔ شعرهای گنجور را اینجا ببینید.

وزن‌یابی دستی در بیشتر موارد با ملاحظهٔ تنها یک مصرع از شعر صورت گرفته و امکان وجود اشکال در آن (مخصوصاً اشتباه در تشخیص وزنهای قابل تبدیل از قبیل وزن مثنوی مولوی به جای وزن عروضی سریع مطوی مکشوف) وجود دارد. وزن‌یابی ماشینی نیز که جدیداً با استفاده از امکانات تارنمای سرود اضافه شده بعضاً خطا دارد. برخی از بخشها شامل اشعاری با بیش از یک وزن هستند که در این صورت عمدتاً وزن ابیات آغازین و برای بعضی منظومه‌ها وزن غالب منظومه به عنوان وزن آن بخش منظور شده است.

ردیف وزن تعداد ابیات درصد از کل
۱ مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف) ۲۴۰ ۲۰٫۶۴
۲ مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف) ۱۲۸ ۱۱٫۰۱
۳ مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن (رجز مثمن مطوی مخبون) ۱۱۷ ۱۰٫۰۶
۴ فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف) ۱۰۴ ۸٫۹۴
۵ مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مطوی مکشوف) ۸۸ ۷٫۵۷
۶ مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف) ۸۳ ۷٫۱۴
۷ مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن (مجتث مثمن مخبون) ۷۶ ۶٫۵۳
۸ مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب) ۷۰ ۶٫۰۲
۹ مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف) ۴۶ ۳٫۹۶
۱۰ فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف) ۳۹ ۳٫۳۵
۱۱ فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی) ۳۴ ۲٫۹۲
۱۲ فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون) ۳۴ ۲٫۹۲
۱۳ مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن (رجز مثمن سالم) ۲۹ ۲٫۴۹
۱۴ مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم) ۲۶ ۲٫۲۴
۱۵ مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی) ۲۰ ۱٫۷۲
۱۶ مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن (هزج مثمن اخرب) ۱۴ ۱٫۲۰
۱۷ مفعول مفاعلن مفاعیلن (هزج مسدس اخرب مقبوض) ۹ ۰٫۷۷
۱۸ مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف) ۶ ۰٫۵۲

آمار ابیات برچسب‌گذاری شدهٔ این بخش با قالب شعری در گنجور به شرح زیر است:

ردیف قالب شعری تعداد ابیات درصد از کل
۱ قصیده ۸۲۳ ۷۰٫۷۷
۲ ترکیب بند ۲۳۲ ۱۹٫۹۵
۳ قطعه ۴۷ ۴٫۰۴
۴ غزل ۳۹ ۳٫۳۵
۵ رباعی ۲۰ ۱٫۷۲
۶ غزل/قصیده/قطعه ۲ ۰٫۱۷

آمار فراوانی تعداد ابیات اشعار این بخش به شرح زیر است (بلندترین شعر شامل ۱۰۱ بیت و کوتاه‌ترین شامل ۱ بیت شعر است):

ردیف تعداد ابیات شعر فراوانی درصد از ۶۹ شعر
۱ ۲ ۱۴ ۲۰٫۲۹
۲ ۱ ۶ ۸٫۷۰
۳ ۷ ۴ ۵٫۸۰
۴ ۳ ۴ ۵٫۸۰
۵ ۴ ۴ ۵٫۸۰
۶ ۳۰ ۳ ۴٫۳۵
۷ ۱۸ ۲ ۲٫۹۰
۸ ۴۰ ۲ ۲٫۹۰
۹ ۱۷ ۲ ۲٫۹۰
۱۰ ۲۲ ۲ ۲٫۹۰
۱۱ ۳۳ ۲ ۲٫۹۰
۱۲ ۱۹ ۲ ۲٫۹۰
۱۳ ۲۹ ۲ ۲٫۹۰
۱۴ ۲۳ ۱ ۱٫۴۵
۱۵ ۳۹ ۱ ۱٫۴۵
۱۶ ۶۲ ۱ ۱٫۴۵
۱۷ ۱۶ ۱ ۱٫۴۵
۱۸ ۱۰۱ ۱ ۱٫۴۵
۱۹ ۳۲ ۱ ۱٫۴۵
۲۰ ۵ ۱ ۱٫۴۵
۲۱ ۲۵ ۱ ۱٫۴۵
۲۲ ۳۶ ۱ ۱٫۴۵
۲۳ ۱۴ ۱ ۱٫۴۵
۲۴ ۵۷ ۱ ۱٫۴۵
۲۵ ۲۷ ۱ ۱٫۴۵
۲۶ ۹ ۱ ۱٫۴۵
۲۷ ۳۴ ۱ ۱٫۴۵
۲۸ ۲۴ ۱ ۱٫۴۵
۲۹ ۶۹ ۱ ۱٫۴۵
۳۰ ۱۰ ۱ ۱٫۴۵
۳۱ ۲۶ ۱ ۱٫۴۵
۳۲ ۶ ۱ ۱٫۴۵
۳۳ ۱۲ ۱ ۱٫۴۵

آمار ابیات به تفکیک زیربخش‌های این قسمت به شرح زیر است (بخش‌هایی که در این جدول نیامده‌اند فاقد شعر بوده‌اند):

ردیف بخش تعداد ابیات درصد از کل
۱ دیوان اشعار ۱٬۱۶۳ ۱۰۰٫۰۰