صاحب شرق چو از صدر وزارت برخاست
ای فلک بیش مکن دور که بادی کم و کاست
ای ملوک از در غیرت به جهان در نگرید
که جهان بی نظر صدر جهان چاه بلاست
ای اکابر، زره جور فلک برخیزید
کز سرش سایه خورشید اکابر برخاست
ای صدور از در دستور جهان دشمن کاه
باز گردید که در بارگه خواجه عزاست
ای افاضل که بپرسید ز حجاب که، کو
مسند خواجه کز آسیب پناه فضلاست
ای خلایق همه یکباره بر آرید خروش
کافتاب فلک سلطنت امروز کجاست
صاحب شرق چرا بار ندادست امروز
کاسمان را بیقین قامت ازین بار دوتاست
شمس دین، داور و دستور جهان، فخرالملک
کاسمان خاک زمین است و درش اوج سماست
ای بدرگاه خداوند جهان رفته، جهان
بی شکوهت بروان تو که بی فر و بهاست
خلق را تا خبر مرگ تو آگاهی داد
کاسمان باز همان کینه کش حادثه زاست
بر سر کوی بلا بازوی بیداد قویست
در بر ملک جهان پیرهن داد قباست
دامن چرخ پر از اشک کواکب، هر شب
بهر آنست کز این واقعه در عین بکاست
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر به اندوه و بحران ناشی از سقوط صاحب شرق، معروف به شمس دین داور و فخرالملک، اشاره می‌کند. او با استفاده از کنایه‌ها و استعاره‌ها، به بی‌ثباتی و آشفتگی جهان پس از خروج این شخصیت برجسته از مقام وزارت پرداخته و نشان می‌دهد که بدون او، دنیا همچون چاهی پر از بلا شده است. شاعر از ملوک و بزرگان می‌خواهد که در این وضعیت بی‌ثبات به تامل بیفتند و به یاد داشته باشند که بر سر دنیا بیداد و کمبودی حاکم است. او همچنین از مردم می‌خواهد که به جمعیت بیایند و درباره فقدان آن شخصیت تأمل کنند و بپرسند که کجایند خورشید سلطنت و نظم. در نهایت، شاعر به نا امیدی آسمان از اوضاع ناگوار دنیای بی‌فر و بها می‌پردازد و بر این واقعیت تأکید می‌کند که همواره سایه کینه و مصیبت بر سر مردم سنگینی می‌کند.
هوش مصنوعی: زمانی که سرمايه‌دار شرق از موقعيت وزارت خود پایین آمد، ای آسمان، بیشتر از این نچرخ که حالا همه چیز به‌خوبی و آرامی پیش می‌رود.
هوش مصنوعی: ای پادشاهان، با نگاهی پر از غیرت به دنیا نگاه کنید زیرا اگر بدون درک و توجه به آن بنگرید، دنیا همچون چاهی پر از درد و مصیبت است.
هوش مصنوعی: ای بزرگان، زره سنگین آسمان را به دوش بگذارید، زیرا که سایه‌ی خورشید بر سر شما نیز برمی‌خیزد.
هوش مصنوعی: ای کسی که به دستور جهان از در وارد می‌شوی، برگرد به خاطر اینکه در بارگاه آقای بزرگ، جلال و شکوه وجود دارد.
هوش مصنوعی: ای اهل فضل و دانش، شما که درباره حجاب و پرده سؤال می‌کنید، بدانید که جایی که کسی به او پناه ببرد و از آسیب‌ها در امان باشد، همان مقام و منزلت بزرگ است که خواجه (رئیس و مقام‌دار) در آن قرار دارد.
هوش مصنوعی: ای مردم! همگی با هم فریاد بزنید و اعلام کنید که امروز کجای این دنیا سلطنت و فرمانروایی آفتاب است.
هوش مصنوعی: چرا امروز هیچ چیز از جانب شرق به آسمان نیامده است؟ به یقین، علت این سکوت این است که بار سنگینی بر دوش داشته است.
هوش مصنوعی: شمس دین، قاضی و سرپرست جهان، بزرگترین مقام در زمین است، و در عین حال جایگاه او در عرش آسمان‌ها قرار دارد.
هوش مصنوعی: ای کسی که به درگاه خدا رفته‌ای، جهان بدون شکوه و ارزش تو به روندی ادامه می‌دهد که بی‌فروغ و بی‌ارزش است.
هوش مصنوعی: مردم تا زمانی که از مرگ تو خبر دارند، باید بدانند که آسمان همچنان پر از کینه و دشمنی است و هیچ اتفاقی تغییر نمی‌کند.
هوش مصنوعی: در مسیر دشواری‌ها، نیروی ظلم و ستم بسیار قدرتمند است و بر فراز سرزمین‌های جهانی، بی‌عدالتی و ناعدالتی در لباس قدرت و سلطه‌ای بزرگ نمایان است.
هوش مصنوعی: هر شب آسمان پر از اشک ستاره‌هاست، چرا که به خاطر این اتفاق غم‌انگیز در حال فروکش کردن است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
هیچ نپذیری چون ز آل نبی باشد مرد
زود بخروشی و گویی «نه صواب است، خطاست»
بی گمان، گفتن تو باز نماید که تو را
به دل اندر غضب و دشمنی آل عباست
ترک من بر دل من کامروا گشت و رواست
ازهمه ترکان چون ترک من امروز کجاست
مشک با زلف سیاهش نه سیاهست و نه خوش
سرو با قد بلندش نه بلندست و نه راست
همه نازیدن آن ماه بدیدار منست
[...]
بر تو این خوردن و این رفتن و این خفتن و خاست
نیک بنگر که، که افگند، وز این کار چه خواست
گر به ناکام تو بود این همه تقدیر، چرا
به همه عمر چنین خواب و خورت کام و هواست؟
چون شدی فتنهٔ ناخواستهٔ خویش؟ بگوی،
[...]
رمضان موکب رفتن زره دور آراست
علم عید پدید آمد و غلغل برخاست
مرد میخوار نماینده بدستی مه نو
دست دیگر سوی ساقی که : می کهنه کجاست ؟
مطرب کاسد بی بیم بشادی همه شب (؟)
[...]
گر سخن گوید، باشد سخن او ره راست
زو دلارام و دل‌انگیز سخن باید خواست
زان سخنها که بدو طبع ترا میل و هواست
گوش مالش تو به انگشت بدانسان که سزاست
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.