همت من از نشان جاه چون ناوک گذشت
زین نگین نامم نگاهی بود کز عینک گذشت
طبع دون کاش از نشاط دهر گردد منفعل
نیست بر عصمت حرج گر لولی از تنبک گذشت
همتی می‌باید اسباب تعلق هیچ نیست
بر نمی‌آید دو عالم با جنون یک گذشت
در مزاج خاک این وادی قیامت کشته‌اند
پای ما مجروح و باید ازتل آهک گذشت
هیچکس حیران تدبیر شکست دل مباد
موی چینی‌هر کجا خطش دمید از حک گذشت
چون شرارکاغذ آخر از نگاه گرم او
بر بنای ما قیامت سیلی از چشمک گذشت
حسرت عشاق و بیداد نگاهش عالمی‌ست
بر یکی هم گر رسید این ناوک از هر یک گذشت
ننگ تحقیق است. تفتیشی که دارد فهم خلق
در تامل هرکه واماند از یقین بیشک گذشت
خیره بینی لازم طبع درشت افتاده است
کم تواند چشم تنگ از طینت ازبک گذشت
کاش زاهد جام‌گیرد کز تمسخر وارهد
بی‌تکلف عمر این بیچاره در تیزک گذشت
صحبت واعظ به غیر از دردسر چیزی نداشت
آرمیدن مفت خاموشی کزین مردک گذشت
فضل‌حق وافی‌ست بیدل از فنا غمگین مباش
عمر باطل بود اگر بسیار و گر اندک گذشت
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر بیانگر تفکرات عمیق شاعر درباره زندگی، عشق و تلاش برای رهایی از بندهای مادیات است. شاعر با اشاره به نام و مقام می‌گوید که این‌ها ارزش زیادی ندارند و برای او معنا ندارند. او نسبت به دنیا و دنیایش احساس بی‌اعتنایی دارد و به دنبال همتی فراتر از این وسوسه‌هاست. با یادآوری مشکلات و دردهای زندگی، شاعر به حقیقیات عمیق‌تری نیز اشاره می‌کند، مثل عشق و توجه به معانی عمیق‌تر زندگی. در نهایت، شاعر به این نتیجه می‌رسد که ارزش واقعی زندگی در دانایی و درک صحیح از زمان و وجود در آن نهفته است.
هوش مصنوعی: همت من به اندازه‌ای بالا و بی‌نظیر است که حتی نشان ثروت و مقام نمی‌تواند آن را متوقف کند. من به چیزی فراتر از ظواهر توجه می‌کنم و به همین دلیل، نگاه من از گذشته‌های دور گرفته شده است و به عمق وجود می‌رسد.
هوش مصنوعی: نفس انسان‌های پست و بی‌مقدار کاش از شادی‌های زندگی تأثیر بپذیرد. درستی و پاکی انسان‌ها آسیب نمی‌بیند، حتی اگر فردی ساده‌دل از دنیای مادی گذر کند.
هوش مصنوعی: برای دستیابی به موفقیت و اهداف بزرگ، باید اراده و عزم راسخی داشته باشیم. در غیر این صورت، هیچ چیز نمی‌تواند ما را به پیش ببرد و برای رسیدن به دو جهان – دنیای مادی و معنوی – باید از جنون و بی‌فکری دوری کنیم.
هوش مصنوعی: در این منطقه که خاکش به نوعی به قیامت مرتبط است، ما دچار صدماتی شده‌ایم و باید از سختی‌ها و موانع عبور کنیم.
هوش مصنوعی: هیچکس نباید نگران تدبیر و راه‌حل‌های شکست دل باشد، چرا که هر کجا که عشق و جاذبه نمایان شود، از غم و رنج عبور می‌کند.
هوش مصنوعی: زمانی که آخرین شعله کاغذ از نگاه گرم او به ما می‌تابید، گویا طوفانی از زیبایی و هیجان از چشمان او عبور کرد.
هوش مصنوعی: عاشقان به خاطر زیبایی و سختی‌های نگاهی که به آن دچار هستند، بسیار ناراحت و حسرت‌زده‌اند. اگر نخی که از تیر عشقش به یکی برسد، بر دیگران نیز تأثیر می‌گذارد و آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
هوش مصنوعی: تحقیق و بررسی، گاهی ممکن است به شک و تردید در صداقت و درک افراد منجر شود. هر کس که از یقین و ایمان واقعی دور شود، به یقین در آزمون و پیچیدگی‌های زندگی ناکام خواهد ماند.
هوش مصنوعی: خیره بینی به معنی دقت نظر و توجه عمیق است و در اینجا نشان می‌دهد که دقت و توجه لازمی که برای شناخت یک شخصیت یا موضوع نیاز است، به خاطر طبع خشن و ایرادگیر ازبین رفته است. همچنین، اشاره دارد که شخصی که به راحتی و محدودیت‌های دیدگاهی خود دچار است، نمی‌تواند از ویژگی‌های خاص یا فرهنگی دیگران عبور کند یا آنها را درک کند. هرچه بینش و شعور افراد تنگ‌نظرتر باشد، قدرت درک و فاصله گرفتن از دیگران برایشان سخت‌تر می‌شود.
هوش مصنوعی: ای کاش زاهدی که جام می‌نوشد، از تمسخر دیگران دوری کند. ای کاش زندگی این بیچاره بدون تکلف و زحمت بگذرد.
هوش مصنوعی: سخنان وعظ و نصیحت هیچ فایده‌ای جز ایجاد دردسر نداشت. خاموشی و آرامش به راحتی از دست این مرد درگذشت.
هوش مصنوعی: خواسته بیدل این است که نگران فنا و از بین رفتن نباشید، زیرا نعمت الهی همیشه پایدار است. حتی اگر عمر کوتاهی داشته باشید یا طولانی، اگر این عمر در مسیر باطل و نادرست سپری شود، اهمیت چندانی ندارد. در واقع، عمر واقعی وقتی ارزشمند است که در راه حق و حقیقت گذرانده شود.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.