آفت سر و برگ هوس آرایی جاه است
سر باختن شمع ز سامانکلاه است
غافل مشو از فیض سیهروزی عشاق
نیل شب ما غازهکش چهرهٔ ماه است
با حسن تو آسان نتوانگشت مقابل
حیرت چقدر آینه را پشت و پناه است
یک چشم تر آوردهام از قلزم حیرت
اینکشتی آیینه پر از جنس نگاه است
افسوسکه در غنچه و بو فرق نکردم
دل رفت و من دلشده پنداشتم آه است
تا هست نفس رنگ به رویم نتوانیافت
تحریک هوا بال و پر وحشت کاه است
کو خجلت عصیانکه محیطکرمش را
آرایش موج، از عرق شرمگناه است
زان جلوه به خود ساخت جهانی چه توانکرد
شب پرتو خورشید در آیینهٔ ماه است
جزسازنفس غفلت دل را سببی نیست
این خانه چو داغ از اثر دود سیاه است
آنجاکه تکبرمنشان ناز فروشند
ماییم و شکستی که سزاوارکلاه است
هرچند جهان وسعت یکگام ندارد
اما اگر از خویش برآیی همه راه است
زندان جسد منظر قرب صمدی نیست
معراج خیالی تو و ره در بن چاه است
از جلوهکسی ننگ تغافل نپسندد
بیدل مژه بر هم زدنت عجز نگاه است
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به بررسی آرزوها و نقصهای انسانی در مواجهه با عشق و زیبایی میپردازد. شاعر به عواقب ناخواسته هوس آرایی و جاهطلبی اشاره میکند و هشدار میدهد که عشق میتواند دلی سیهروز کند. او از حیرت و شگفتی ناشی از زیبایی معشوق سخن میگوید و به تأثیر عمیق آن بر احساسات خود اشاره میکند. همچنین، شاعر به تضاد میان پوچی دنیوی و جستجوی معانی والاتر میپردازد و بر اهمیت آگاهی و توجه به دروننگری تأکید میکند. در نهایت، او به این نتیجه میرسد که راه نجات و درک حقیقی، فراتر رفتن از ظواهر و شناخت خویش است.
هوش مصنوعی: هوس زیبا شدن و جلب توجه در زندگی، مانند آتش شمعی است که در معرض باد قرار گرفته و به سرعت خاموش میشود. در واقع، تلاش برای جلب توجه و زیبایی، میتواند به خاطر عدم ثبات و زودگذر بودن، به شکست منجر شود.
هوش مصنوعی: از اثرات بد سیهروزی عاشقان غافل نشو، زیرا شب ما همچنان که با تاریکیاش همراه است، چهرهٔ ماه را نمیپوشاند، بلکه آن را زیباتر میکند.
هوش مصنوعی: با زیبایی تو، نمیتوان به سادگی در برابر حیرت قرار گرفت، زیرا آینه چقدر میتواند پشتیبان و محافظی باشد.
هوش مصنوعی: من از دریاچهی شگفتی، چشمی اشکی به یادگار آوردهام و این کشتی که در آن سفر میکنم، پر از تجلی و بازتاب نگاهها است.
هوش مصنوعی: متأسفانه، نتوانستم تفاوت میان زیباییهای پنهان و ظاهری را درک کنم. در حالی که دل من از دست رفته بود، تصور میکردم که هنوز به آن متصل هستم و فقط در حال ناله و آه کشیدن هستم.
هوش مصنوعی: تا زمانی که نفس میکشم، نمیتوانم رنگ به صورتم بیاورم. تحریک احساسات و عواطف چیزی است که فقط با مراقبت و آرامش میتوان به آن دست یافت.
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف حالتی میپردازد که گناه و نافرمانی باعث شرمندگی فرد شده و این شرم به گونهای احساس میشود که مانند موجی بر دور او را احاطه کرده است. این احساس خجالت و عرق شرم تا حدی است که گویی محیط او را زینت داده و به نمایشی از ندامت تبدیل شده است.
هوش مصنوعی: به خاطر آن زیبایی و جلوهگری که دارد، جهانی ایجاد کرده است. چه انتظاری میتوان از این داشت؟ شب، نور خورشید را در آینهی ماه منعکس میکند.
هوش مصنوعی: دل بیخبر از خود را هیچ چیز جز خودآگاهی نمیتواند اصلاح کند. این خانه (دل) مانند خانهای است که از اثر دودی سیاه داغدار شده و نیاز به پاکسازی و روشنایی دارد.
هوش مصنوعی: جایی که متکبران به خودبالندگی میپردازند و خود را مهم میدانند، ما هستیم و شکست و ناکامی که واقعاً سزاوار سرزنش و عذرخواهی است.
هوش مصنوعی: هرچند این دنیا به اندازه یک قدم بزرگ نیست، اما اگر از محدودیت ها و خود خواهی هایت عبور کنی، تمامی مسیرها برایت باز خواهد شد.
هوش مصنوعی: زندان جسم نمیتواند تو را به نزدیکی ذات خدا برساند؛ این تصور از معراج تنها توهمی است و راه به سوی حقیقت در عمق چاه قرار دارد.
هوش مصنوعی: کسی که زیبایی و جذبهی دیگری را میبیند، نمیتواند از بیتوجهی به آن لذت ببرد. در واقع، بیدل با یک نگاه به آن شخص، نشان میدهد که ناتوانی در کنترل نگاهش بهخاطر جذبهی آن شخص است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
خاک نمیم، ما را،کی فکر عجز و جاه است
گرد شکستهٔ ما بر فرق ماکلاه است
عشق غیوراز ما چیزی نخواست جزعجز
سازگدایی اینجا منظور پادشاه است
خیر و شریکه دارند بر فضل واگذارید
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.