وفور مال به تأکید خسّت است دلیل
گشاد دست نمیخواهد آستین طویل
شرر چه بال تواند گشود در دل سنگ
چراغ دیدهٔ مور است در سرای بخیل
به قوّت حشم از جادهٔ ادب مگذر
صلای کام نهنگست کوچه دادن سیل
ز سرکشان به بزرگی فروتنی مطلب
چه ممکنست خمیدن رسد به گردن فیل
غضب به جرأت تسلیم برنمیآید
حیاست آتش نمرود را ز وضع خلیل
رموز عشق سزاوار حکم هر خس نیست
نفس به حوصلهٔ من نمیشود تحلیل
قد خمیده به صد احتیاج داغم کرد
چه گریهها که نفرمود ساز این زنبیل
به سرخ و زرد منازید زیر چرخ کبود
که جامه هر چه بود ماتمی است در خم نیل
به هر خیال قناعتگر است موهومی
کشید سرمه به چشم پری ز سایهٔ میل
هوس بضاعت موهوم ما چه عرض دهد
مبرهن است از اجمال ذرهها تفصیل
خبر ز دل نگرفتی کسی چه چاره کند
که شیشهایست به طاق تغافلت تحویل
ادب غبار خموشی است کاروان حباب
نهفته است به ضبط نفس درای رحیل
چو شمع خیره سر فرصتیم وزین غافل
که چین بلند گرفتهست دامن تعجیل
تلاش علم و عمل مغتنم شمر بیدل
مکش خمار شرابی که عقل راست مزیل
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن شعر شاعر فارسیزبان است که به مسائل اخلاقی، عشق، و فلسفه زندگی پرداخته است. در آن تأکید میشود که ثروت به تنهایی عشق و اهمیت انسانی را تامین نمیکند و بزرگمنشی و فروتنی ویژگیهایی هستند که باید در زندگی مدنظر قرار گیرند. شاعر به تضادهای زندگی، مانند عشق و حرص، و همچنین ضرورت رعایت ادب و خویشتنداری اشاره میکند. همچنین یادآوری میکند که فهم عمیق از عشق و زندگی نیاز به تفکر و توجه دارد. او به تأثیر زمان و جدیت در تلاش برای علم و عمل نیز اشاره میکند و بر اهمیت خودآگاهی در مسیر زندگی تأکید میکند.
هوش مصنوعی: اگر کسی در مال و ثروت فراوانی داشته باشد، اما بخیل و دست و دلباز نباشد، نشاندهندهی خسّت اوست و نشان نمیدهد که او انسان سخاوتمندی است.
هوش مصنوعی: آتش چگونه میتواند در دل سنگی باز شود، در حالی که برای مور فقط یک چراغ وجود دارد که در خانهی انسان بخیل قرار دارد.
هوش مصنوعی: از شدت قدرت حشم، از مسیر آداب نگذران، زیرا صدای خوش نهنگ است که مانند سیلی در کوچهها طنین انداز میشود.
هوش مصنوعی: از افراد سرکش و مغرور انتظار بزرگی و فروتنی نداشته باش، زیرا مانند این است که بخواهی گردن فیل را به سمت پایین خم کنی.
هوش مصنوعی: خشم و غضب هیچگاه به راحتی تسلیم نمیشوند؛ مانند حیا که میتواند آتش نمرود را خاموش کند، این نشان از شخصیت و مقام بلند فرد دارد.
هوش مصنوعی: عشق دارای رازهایی است که هر کسی نمیتواند در مورد آن قضاوت کند و من هم قادر نیستم به سادگی دربارهاش صحبت کنم.
هوش مصنوعی: به خاطر قامت خمیدهام، صد بار دلم داغدار شد. چه اشکها که در دل داشتم و نتوانستم برای این بیتابی فریاد بزنم.
هوش مصنوعی: به رنگهای سرخ و زرد توجه نکنید، زیرا زیر آسمان آبی، هر رنگی که دیده میشود، نشانی از سوگواری و غم است.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که انسان در هر خیال و رویایی که به آن قناعت کند، میتواند به آن دست یابد؛ مانند اینکه خیالی زیبا به چشم یک پری، با سایهای از میل و آرزو، مانند سرمهای میشود که بر چشمش میکشد. در واقع، این بیت به آرزوها و خیالات زیبا و تاثیر آنها بر زندگی اشاره دارد.
هوش مصنوعی: آرزوهای بیپایه و موهومی که داریم، چه ارزشی میتواند داشته باشد؟ واضح است که از هر ذره کوچک، جزئیات زیادی نمایان میشود.
هوش مصنوعی: کسی که از حال دل دیگران باخبر نیست، چه کاری میتواند انجام دهد وقتی که دلش مانند شیشهای در زیر سایه غفلت خود قرار دارد؟
هوش مصنوعی: آداب و رفتار مناسب مانند گرد و غبار سکوتی است که در سفر حبابها وجود دارد، و در واقع این سکوت در کنترل نفس نهفته است.
هوش مصنوعی: ما مانند شمعی هستیم که با وجود روشنایی خود، غافل از فرصتی که در حال از دست رفتن است، به آن چه باید بکنیم توجهی نمیکنیم. در حقیقت، در حالتی از تعجیل به سر میبریم و به کارهای مهمتر احساس نیاز نداریم.
هوش مصنوعی: سعی کن علم و عمل را ارزشمند بشماری و از سرخوشیهای زودگذر بپرهیزی، چرا که عقل را به انحراف میکشاند.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
تنم به گونه نال و دلم به گونه نیل
جهان ز نیلم نال و روان ز نالم نیل
چو نیل چشم منست از گریستن شب و روز
چراست جای نهنگ اندر آن دو چشم کحیل
رفیق رنجم تا عشق با منست رفیق
[...]
ولایت مه شعبان به روزه شد تحویل
بدل شد این مه با آز و اینت نیک بدیل
به امر باری شیطان شدست بسته به بند
زبان خلق گشاده شدست بر تهلیل
چو نار در دل کفار و نور در مسجد
[...]
رسید عید همایون و روزه کرد رحیل
به جام داد فلک روشنایی از قندیل
چو روشنایی قندیل بازگشت به جام
سزدکه من به غزل بازگردم از تهلیل
غزل ز بهر غزالی غزاله رخ گویم
[...]
جمال دین پیمبر ، تو آن سر افرازی
که نیست بمعالی و مکرمات عدیل
سداد رأی تو در گرد ملک حصن حصین
جناح عدل تو بر اهل شرک گشته دلیل
بجنب حلم تو احنف شده سفیه سفیه
[...]
سپیده دم که بر آمد خروش بانگ رحیل
برفت پیش سرشک من آب دجله و نیل
جهان ز گریه ام از آب گشت مالامال
ز سوز سینه ام آتش گرفت میلامیل
هلاک من چون بوقت وداع خواهد بود
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.