نیست باک از برق آفت دل بهآفت بستهرا
زخمخنجر فارغ از تشویش دارد دسته را
برنمیآید درشتی با ملایمطینتان
میشکافد نرمی مغز استخوان پسته را
خاک نتواند نهفتن جوهر اسرار تخم
طبعدونکی پاس داردنکتهٔ سربسته را
یأس کرد آخر سواد موج دریا روشنم
خواندماز مجموعهٔ آفاق نقش شستهرا
نشئه را از شوخی خمیازهٔ ساغر چه باک
نیست از زنجیرپروا نالهٔ وارسته را
خصم عاجز را مدارا کن اگر روشندلی
میکشد شمع ازمژه خاربهپا بشکسته را
نسخهٔ حسن آنقدر روشن سوادافتاده است
کز تغافل میتوان خواندن خط نارسته را
محوشد هستی وتشویش من وماکم نشد
شبههبسیار است مضمون ز خاطرجسته را
تا زغفلت وارهی درفکرجمعیت مباش
تهمت خواب است مژگان بهم پیوسته را
دام راه دل نشد بیدل خم وپیچ نفس
پاسگوهر نیستممکن رشتهٔ بگسستهرا
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: شاعر در این ابیات به بررسی احساسات و افکار عمیق خود میپردازد. او از بیتوجهی به آزارهای ظاهری و زخمهای روحی سخن میگوید و بر نرمی و ملایمت در مواجهه با دشواریها تاکید میکند. با اشاره به این که زمین نمیتواند رازهای عمیق را پنهان کند، شاعر از ناامیدی خود در دریاهای بیانتها میگوید و از آزادی که در رهایی از زنجیرها یافته، سخن میگوید. او به مدارا با بیفکران و ظالمین اشاره میکند و در نهایت به روشن شدن حقیقت سخن میگوید، حتی اگر در ابتدا ناپیدا باشد. شاعر یادآوری میکند که باید از غفلت خارج شد و باید به حقیقتها توجه داشت تا از خواب و وهم بیدار شویم. این اشعار ترکیبی از اندیشههای فلسفی و اجتماعی است که زندگی و مسیر انسان را بررسی میکند.
هوش مصنوعی: نگرانیای از درخشش آفتاب بر دل غمگین وجود ندارد، زیرا زخمی که از خنجر به وجود آمده، دسته را از تشویش دور کرده است.
هوش مصنوعی: قوت و شدت هیچگاه نمیتواند در برابر لطافت و نرمی قرار بگیرد؛ همانطور که نرم بودن مغز پسته به راحتی شکسته میشود.
هوش مصنوعی: خاک نمیتواند راز و جوهر استعدادهای پنهان را در خود نگه دارد، چون حقیقتهای مخفی باید به گونهای محافظت شوند.
هوش مصنوعی: در نهایت، به دلیل ناامیدی از شدت موجهای دریا، متوجه شدم که نقوش پاک و نمایان به من پیامی میدهند.
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر به نوعی بیخیالی و آزادی اشاره دارد. او به این نکته پرداخته که از مشغولیات و گرفتاریهای روزمره نمیهراسد و به آسانی میتواند از بندهای دنیا رهایی یابد. همچنین، او بر این باور است که در عالم خیال و سرمستی، حتی اگر ناله و دردی هم وجود داشته باشد، اهمیت چندانی ندارد و میتواند به سادگی از آن عبور کند.
هوش مصنوعی: با کسی که ناتوان است با مهربانی رفتار کن، حتی اگر او در شرایطی سخت قرار دارد و برای روشن ساختن راهش، چشمانش را قربانی کند.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که نوشتهای که حسن ایجاد کرده، آنچنان واضح و شفاف است که حتی کسی که بیتوجهی کند، میتواند کلمات نامنظم را بخواند.
هوش مصنوعی: من به خاطر مشغولیتم و نگرانیهایم، فراموش کردهام که وجودم چقدر بیمقدار است، و این که تنها در ذهنم افکار زیاد و مبهمی وجود دارد.
هوش مصنوعی: این بیت به این نکته اشاره میکند که برای رهایی از غفلت و خواب آلودگی، باید به جمع انسانها و ارتباطات اجتماعی خود اهمیت بدهی. همچنین به نوعی بیان میکند که چشمانت که به هم پیوسته هستند، نشان از بیتوجهی و خوابآلودگی هستند و این امر نباید مانع از آن شود که به واقعیتهای اجتماعی و اطرافمان توجه کنیم.
هوش مصنوعی: دل نمیتواند در دامها و پیچیدگیهای نفس گرفتار شود، چون جوهر حقیقی آن، غیر قابل دسترسی و گسسته است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
بند از زنجیر نتوان کرد دل وارسته را
میتواند زد به عالم پشت پای بسته را
تشنهٔ یک آرزو از همت والا نهایم
خاک هم آب است دست از آب حیوان شسته را
تا توانی ناتوانان را به چشم کم مبین
[...]
نیست پروای فنای خود دل وارسته را
تیغ خضر راه باشد دست از جان شسته را
در دیار عشق کس را دل نمی سوزد به کس
از تب گرم است اینجا شمع بالین خسته را
آه اوراق دلم را هر یکی جایی فکند
[...]
محتسب می افکند بیهوده در هنگامه سنگ
زور می، خواهد شکستن شیشه نشکسته را
کی به جانان می رسد آیینه در پاکیزگی؟
گر به آب خضر، می شوید تن ناشسته را
وا نشد بند قبایش، از گریبان گل بچین
[...]
بی نشانی دارد آزاد از بلا وارسته را
دام باشد نقش پای خویش صید جسته را
قید از عشاق و از معشوق آزادی خوش است
صرف دام بلبلان کن رشتهٔ گلدسته را
در مکرر بستن مضمون رنگین لطف نیست
[...]
عقبهای دیگر نباشد روح از تن رسته را
نیست بیم سوختن دود زآتش جسته را
شکوه ازگردون دلیلتنگدستیهای ماست
ناله در پرواز باشد طایر پربسته را
انتظام عافیت از عالم کثرت مخواه
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.