ای روزگار دولت تو روز روزگار
وی بر زمانه سایهٔ تو فضل کردگار
قادر به حکم بر همهکس آسمان صفت
فائض به جود بر همه خلق آفتابوار
حزم تو دام و دانهٔ امروز دیده دی
جود تو نقد و نسیهٔ امسال داده پار
افلاک را به عز و جلال تو اهتزاز
وایام را به جاه و جمال تو افتخار
از آب تف هیبت تو برکشد دخان
وز سنگ جذب همت تو برکشد بخار
تا سد حزم تو نکشیدند در وجود
عالم نیافت عافیت عام را حصار
عقلی گه ذکا و سحابی گه سخا
بحری گه کفایت و کوهی گه وقار
هم عقل پیش نطق تو شخصی است بیروان
هم نطق پیش کلک تو نقدیست کمعیار
در ابر اگر ز دست تو یک خاصیت نهند
دست تهی برون ندمد هرگز از چنار
تا در ضمان رزق خلایق نشد کفت
ترکیب معده را نه به پیوست پود و تار
حکم تو همچو باد دهد خاک را مسیر
علم تو همچو خاک دهد باد را قرار
نی چرخ را به سرعت امر تو رهنورد
نه وهم را به پایهٔ قدر تو رهگذار
از خاک زور بازوی امرت برد شکیب
وز آب نعل مرکب عزمت کند غبار
آنجا که یک پیاده فرو کرد عزم تو
ملکی توان گرفت به نیروی یک سوار
مهر تو دوستان را در دل شکفته گل
کین تو دشمنان را در جهان شکسته خار
چون مور هرکه با کمر طاعت تو نیست
بیرون کشد قضای بد از پوستش چو مار
هم غور احتیاط ترا دهر در جوال
هم اوج بارگاه ترا چرخ در جوار
چندین سوابق از پی کام تو آفرید
از تر و خشک عالم خاک آفریدگار
ورنه چو ذات کامل تو کل عالمست
کردی بر آفرینش ذات تو اختصار
تا نیست اختران را آسایش از مسیر
تا نیست آسمان را آرامش از مدار
بادا مسیر امر تو چون چرخ بیفتور
بادا مدار عمر تو چون دور بیشمار
هم فتنه را به دست شکوه تو گوشمال
هم چرخ را ز نعل سمند تو گوشوار
تو بر سریر رفعت و اعدا چو خاک پست
تو در مقام عزت و حاسد چو خاک خوار
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به تمجید از قدرت و مرتبه بالای یک پادشاه یا شخص محترم اشاره دارد. شاعر او را به عنوان کسی توصیف میکند که در جهان سایهای از فضل و عزت دارد و تواناییهایش همچون آفتاب بر همه موجودات پخش شده است. او میتواند به راحتی بر دیگران حکم رانی کند و در نهایت، حمایت و رحمتش بر مردم همچون باران است. شاعر به صفات برجسته این فرد از جمله عقل، سخاوت و وقار اشاره میکند و به قدرت تأثیرگذاری او بر جهان هستی میپردازد. در نهایت، او را در بالاترین مقام و عالیترین مرتبه در میان دیگران وصف میکند و دشمنان را در برابر عظمت او خوار و ذلیل میبیند.
هوش مصنوعی: ای روزگار، دوران خوشی تو همچون سایهای از نعمتهای خدا بر زندگی او سایه افکنده است.
هوش مصنوعی: توانایی قضاوت و داوری بر همه افراد را دارد؛ مانند خورشید که به طور یکسان و بیدریغ به همه موجودات نور و نعمت میبخشد.
هوش مصنوعی: هوشمندی و تدبیر تو مانند دام بستن و طعمهای برای امروز است، در حالی که بخشش تو همچون سرمایهای است که در حال و آینده به من میرسد.
هوش مصنوعی: آسمانها به عظمت و شکوه تو متحرکاند و روزها به مقام و زیبایی تو فخر میکنند.
هوش مصنوعی: از آب تف تو بخار بلند میشود و از سنگ همت تو، بخار برمیخیزد.
هوش مصنوعی: تا زمانی که حزم و احتیاط تو را از انسانها و دنیا جدا نکرده، آرامش همگانی در دلها دیده نمیشود.
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف ویژگیهای نیک انسانی میپردازد. در آن به صفات مختلفی اشاره شده که ممکن است هر فرد در موقعیتهای مختلف از خود بروز دهد. به عبارتی، گاهی فردی هوشمند و زیرک است، گاهی بخشنده و فراخدست؛ در مواقعی دیگر، میتواند توانایی خوبی در تامین نیازها داشته باشد و یا در بعضی لحظات، وقار و سنگینی خاصی از خود نشان دهد. به این ترتیب، این توصیفها نشاندهندهی تنوع شخصیت و ویژگیهای انسانی است.
هوش مصنوعی: عقل در برابر سخن تو، مانند فردی بیروح است و سخن در برابر قلم تو، مانند ارزشی کماهمیت به نظر میآید.
هوش مصنوعی: اگر در ابرها نیز ویژگیای از تو بگذارند، هرگز نمیتوانی با دستان خالی از درخت چنار چیزی خارج کنی.
هوش مصنوعی: هنگامی که هنوز تامین روزی مردم بر عهده خداوند قرار نگرفته بود، ترکیب بدن انسان به گونهای نبود که با رشتهها و اجزای مختلف به هم پیوسته شود.
هوش مصنوعی: سخن تو مانند بادی است که خاک را به سمت خود میکشد و دانش تو همچون خاکی است که باد را آرامش میبخشد.
هوش مصنوعی: چرخ نی، با سرعتی که تو فرمان میدهی به حرکت درمیآید و خواب و خیال، به اندازهٔ بزرگی و مقام تو، راه را پیش میگیرد.
هوش مصنوعی: با تلاش و قدرت ارادهات، تواناییهایت را از خاک به دست بیاور و با عزم و تصمیم قویات، سختیها را پشت سر بگذار.
هوش مصنوعی: در جایی که یک فرد پیاده با ارادهاش میتواند به دستاوردی بزرگ دست یابد، حتی یک سوارکار با تمام قدرتش نمیتواند همچنان به آن موفقیت برسد.
هوش مصنوعی: عشق و محبت تو باعث خوشحالی و دلگرمی دوستان شده و آنها را گلگون کرده است، در حالی که دشمنان تو در این دنیا مانند خار و آزاردهنده هستند.
هوش مصنوعی: هر کس که از فرمانبری و اطاعت تو خارج باشد، مانند موری است که به آسانی از او قضا و بلا بیرون میآید، همانطور که از پوست مار بیرون میآید.
هوش مصنوعی: در زندگی، همواره باید مراقب و محتاط باشی، زیرا در کنار این احتیاط، زمان و مکان میتوانند به تو اوج و شکوه بدهند.
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر به این نکته اشاره میکند که برای رسیدن به خواستهها و آرزوهای تو، خداوند از تمامی چیزهای موجود در جهان، چه خشک و چه تر، دست به آفرینش زده است. به عبارتی، تمام معجزات و جلوههای زیبای عالم به خاطر تحقق آرزوهای تو خلق شدهاند.
هوش مصنوعی: اگر نه اینکه وجود کامل تو، همه جهان را در بر گرفته است، پس برای آفرینش، باید به وجود تو به طور مختصر اشاره میکردند.
هوش مصنوعی: تا زمانی که ستارهها از مسیر خود راحت نیستند، آسمان نیز از حرکت خود آرامش ندارد.
هوش مصنوعی: امیدوارم مسیر زندگیات همیشه ثابت و بدون تغییر باشد و دوران زندگیات مانند یک دایره بیپایان و بیشمار ادامه یابد.
هوش مصنوعی: همانطور که زیبایی و شکوه تو باعث تنبیه و سرکوب فتنهها میشود، همین زیبایی میتواند چرخ و فلک را به خاطر نعل سمند تو زینت بخشد.
هوش مصنوعی: تو در جایگاهی بلند و باعزتی، در حالی که دشمنان تو همچون خاکی پست و بیارزش هستند. حسودان نیز در مقامی پایین و خوار قرار دارند.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
ای خواجه، این همه که تو بر میدهی شمار
بادام ترّ و سیکی و بهمان و باستار
مار است این جهان و جهانجوی مارگیر
از مارگیر مار برآرد همی دمار
نیلوفر کبود نگه کن میان آب
چون تیغ آبداده و یاقوت آبدار
همرنگ آسمان و به کردار آسمان
زردیش بر میانه چو ماه ده و چار
چون راهبی که دو رخ او سال و ماه زرد
[...]
از دیدن و بسودن رخسار و زلف یار
در دست مشک دارم و در دیده لاله زار
بامشک رنگ دارم از آن زلف مشکرنگ
با لاله کار دارم از آن روی لاله کار
ماندست چون دل من در زلف او سیر
[...]
یکروز مانده باز زماه بزرگوار
آیین مهر گان نتوان کرد خواستار
آواز چنگ وبربط و بوی شراب خوش
با ماه روزه کی بود این هر دو سازگار
ورزانکه یاد از و نکنی تنگدل شود
[...]
باران قطره قطره همی بارم ابروار
هر روز خیره خیره ازین چشم سیل بار
ز آن قطره قطره، قطره باران شده خجل
ز آن خیره خیره، خیره دل من ز هجر یار
یاری که ذره ذره نماید همی نظر
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.