بخش ۵ - در بیان آنکه حق تعالی خلق را از ظلمت آفرید و مراد از ظلمت آب و گل است که حیوانیست و بخواب وخور میزید نور خود را بر آن ظلمت نثار کرد که ان اللّه تعالی خلق الخلق فی ظلمة ثم رش علیهم من نوره و در تقریر آنکه حق تعالی چون آدمی را آفرید قابلیت آنش دادکه او را بشناسد پس از هر صفت بی پایان خود اندک اندک در او تعبیه کرد تا از این اندک آن بسیار و بینهایت را تواند فهم کردن چنانکه از مشتی گندم انباری را و از کوزۀ آب جوئی را اندکی بینائی داد شود که همه بینائی چه چیز است و همچنین شنوائی و دانائی و قدرت الی ما نهایه همچون عطاری که از انبارهای بسیار اندک در طبله‌ها کند و بدکان آورد همچون حنا و عود و شکر و غیر آن تا آن طبله‌ها انموذج انبارها باشد از این روی میفرماید که و مااوتیتم من العلم الا قلیلا مقصودش علم تنها نیست یعنی آنچنانکه از علم اندکی دادم از هر صفتی نیز اندک دادم تا ازاین اندک آن بی نهایت معلوم شود پس طبله‌های عطار صورت انبارهاش باشد که خلق آدم علی صورته
خلق را چو ساخت در ظلمت
نورشان ریخت بر سر از رحمت
نور خود را نثار بر سرشان
کرد تا شد لقاش در خورشان
کرد ترکیب جسم را ز چهار
ایزد از خاک و باد و آب و ز نار
دل و جان را ز بحر معنی کرد
بعد از آن اندرون جسم آورد
اندر ایشان نهاد گوهرها
از صفات قدیم و علم و سنا
قهر و لطف و جفا و حلم و وفا
بیحد و بیشمار از آن دریا
تا تو در خود صفات او ببینی
وز صفتهاش ذات او بینی
همچو عطار کو ز هر انبار
آورد در دکان و در بازار
از حنا و ز عود و از شکر
از گلاب و ز مشگ و از عنبر
اندکی آورد نه بسیار او
همه را ناورد بیکبار او
باشد انبارها ورا بسیار
پر و در هر یکی دو صد خروار
نهد از هر یکی بطبلۀ خود
قدر هر طبله ای بکلبه برد
گرچه در طبله ها بود اندک
عاقلی زین بداند آن بیشک
هست دکان حق تن انسان
اندرونش صفات الرحمن
پس تو در خود ببین صفات خدا
گرچه اندک بود بدان ز صفا
تا چسان است آن صفات منیر
سیر کن زین قلیل سوی کثیر
نی ز یک کوزه آب ای عطشان
میشوی واقف از فرات روان
هم ز یک دو مویز ای برنا
میشوی بر ت ما م آن دانا
همچنین گندم و حبوب دگر
اندکش میکند ز جمله خبر
در نبی آنچه گفت اوتیتم
هست اندک چو قطره از قلزم
علم من بیحد است اندک از آن
بشما دادم از برای نشان
تا از آن اندکی بدانیدم
از سر اطلاع خوانیدم
هست اسمای من سمیع و بصیر
عالم و عادل و غفور و خبیر
بنگر در خود این همه اوصاف
تا شناسی مرا و گردی صاف
خود صفاتم اگرچه بیحد است
آن صفات قلیل از آن عد است
زین توانی شدن بر آن عالم
پس تو از خود مرا بدان عالم
گرچه زان بحرهای بی پایان
گه صفات منند در دو جهان
اندکی داده ام از آن بتو من
صبر کن اندر آن بعلم و ب ف ن
تا ببینی چگونه متصل است
با صفاتت صفات من ز الست
هیچوقتی نبوده است جدا
از صفاتت صفات من بخود آ
آنچنان کافتاب در خانه
میزند روشنیش در خانه
گرچه در خانه تابشش اندک
اوفتد قدر روزن هر یک
نبود تاب از آفتاب جدا
نیست پوشیده هست این پیدا
همچنان دان صفات حق را تو
متصل کژ مخوان ورق را تو
زین سبب گفت حق که آدم را
آفریدیم ما بصورت ما
همچو آن طبله ها که در دکان
سر انبارها کنند بیان
نی دکان گشت صورت انبار
گرچه انبار بیحد است و کنار
زین صفات قلیل روسوی اصل
مکن اندر میان هر دو فصل
لیک اینجا دقیقه ایست بدان
سر بنه تا شود بر تو عیان
جز صفات خدا صفات دگر
متصل نیست همچو نور بخور
جزوش از کل خود جداست بدان
گرچه جزوش چو کل بود یکسان
مشت گندم نه دور از انبار است
اندکش گرچه عین بسیار است
گشت از کل جدا بصورت آن
گرچه عین وی است ای ره دان
هست بسیار این مثال و نظیر
فکر کن تا شوی تمام خبیر
دل بحق ده اگر دلی داری
چون از او میرسد ترا یاری
عمر و هستی و صحتت همه زوست
آب حوض درون توزان جوست
چون زجوی وئی بجوی او را
سوی بیسوی رو بهل سورا
مرغ آبی بسوی آب رود
مرغ خاکی سوی تراب رود
دل بیدار از زمین و سما
گذرد خوش رود سوی بالا
جان بیجا کجا گزیند جا
لانۀ پشه کی سزد بهما
آسمان و زمین بود زندان
جان آراد کی گزیند آن
روح را آسمان جناب حق است
مستیش دائم از شراب حق است
قطرۀ نور آنچنان دریا
چون از آنجاست هم رود آنجا
آب دریا بهر کجا که بود
بیگمان سوی اصل خویش رود
چون ولی را خلاصه آن نور است
کی از آن نور جان او دور است
آسمانش یقین بود آن نور
می نگردد ز غیر آن مسرور
پس بر این آسمان مدان او را
جنس آن نیست چون رود آنجا
آ سمان صورتست و جان معنی
سوی معنی رود روان معنی
جز که بر نور نور ن ن شیند
دیو هرگز بحور ننشید
موج دریا رود سوی دریا
گ رد گردد ز باد در صحرا
آب را باد سوی آب برد
خاک را جانب تراب برد
فرعها سوی اصل خویش روند
زانکه اجزا ب کل خود گروند
جزو جنت رود بسوی نعیم
جز ودوزخ رود بسوی جحیم
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن به توصیف آفرینش انسان و صفات الهی پرداخته است. نویسنده می‌گوید که خداوند انسان را در ظلمت آفرید و نور خود را به او بخشید. سپس اجزای انسان را از چهار عنصر اولیه یعنی خاک، باد، آب و آتش ترکیب کرد. درون انسان، صفات و ویژگی‌های خداوند را قرار داد تا او بتواند خداوند را بشناسد.
نویسنده همچنین به اهمیت شناخت صفات خداوند در درون خود اشاره میکند و می‌گوید که اگرچه صفات الهی در انسان اندک به نظر میرسد، اما این اندک نشانگر بینهایت است. انسان‌ها باید در جستجوی حقیقت و عمیق‌تر شدن در خود باشند تا بتوانند به ذات الهی دست یابند.
در پایان، متن به سفر روح و جان به سوی اصل خویش می‌پردازد و بر این نکته تأکید میکند که هر جزئی به سمت کل و اصل خود می‌رود، چه در دنیا و چه در آخرت.
هوش مصنوعی: خداوند انسان‌ها را در تاریکی آفرید و از رحمت خود نور و روشنایی را بر سر آنها نازل کرد.
هوش مصنوعی: او نور و روشنایی خود را بر سرشان افشاند تا اینکه برایشان مانند خورشید درخشان شد.
هوش مصنوعی: ترکیب بدن انسان از چهار اصل اصلی تشکیل شده است: خاک، باد، آب و آتش.
هوش مصنوعی: دل و جان را از عمق معانی پرورش داد و سپس آنها را در درون جسم قرار داد.
هوش مصنوعی: در وجود آنها ویژگی‌ها و خصوصیات باارزشی قرار داده شده است که از قدیم نسبت به علم و روشنایی برخوردارند.
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف ویژگی‌های مختلفی می‌پردازد که می‌توان آنها را به یک دریای وسیع نسبت داد. به عبارت دیگر، قهر، لطف، جفا، صبر و وفا همگی در کنار یکدیگر وجود دارند و بینهایت و فراوان به نظر می‌رسند، همچون عمق و وسعت دریا. این توصیف نشان‌دهنده پیچیدگی و تنوع احساسات انسانی است.
هوش مصنوعی: تا زمانی که ویژگی‌های او را در وجود خود ببینی و از طریق این ویژگی‌ها، به عمق وجود او پی ببری.
هوش مصنوعی: مانند عطار که از هر جا دارو و کالا جمع‌آوری میکند و آنها را برای فروش در دکان و بازار عرضه میکند.
هوش مصنوعی: از حنا و عود و شکر و گلاب و مشک و عنبر، عطر و بوی خوشی به مشام میرسد.
هوش مصنوعی: تنها مقداری از چیزی را به تدریج به دست آورد، نه اینکه همه چیز را یکجا و به سرعت به دست آورد.
هوش مصنوعی: انبارها بسیار پر از کالا شده‌اند و در هر کدام چند صد خروار موجودی وجود دارد.
هوش مصنوعی: هر کس بر اساس مقام و موقعیتی که دارد، نقشی را در زندگی ایفا میکند و هر فردی ویژگی‌ها و قابلیت‌های خاص خود را داراست.
هوش مصنوعی: اگرچه در بین مردم عاقل و باهوش کمی پیدا می‌شود، اما آن کم هم به خوبی می‌داند و می‌فهمد.
هوش مصنوعی: وجود انسان مانند فروشگاهی است که در درون آن، ویژگی‌ها و صفات خداوند حضور دارند.
هوش مصنوعی: در درون خود، ویژگی‌های الهی را مشاهده کن، حتی اگر اندک باشد، اما به خاطر پاکی و صفای آن ارزشمند است.
هوش مصنوعی: چگونه می‌توان به ویژگی‌های روشن و درخشان خود پی برد؟ از این مقدار کم به سمت چیزهای فراوان و بزرگ حرکت کن.
هوش مصنوعی: اگر تشنه‌ای، با یک کوزه آب می‌توانی سیراب شوی؛ اما آیا از جایی بزرگتر مانند فرات خبر داری؟
هوش مصنوعی: ای جوان، تو نیز از دو مویز لذت می‌بری و با این کار، به ما هم می‌زنی؛ این را از دانایان یاد بگیر.
هوش مصنوعی: گندم و سایر حبوبات به تدریج و کم کم باعث افزایش خبرهای مختلف می‌شوند.
هوش مصنوعی: در سخنان پیامبر، آنچه بیان شده به اندازه‌ای کوچک و ناچیز است که مانند یک قطره از دریا به نظر میرسد.
هوش مصنوعی: دانش من بی‌پایان است و من تنها مقدار کمی از آن را به شما نشان دادم تا نشانه‌ای از دانایی‌ام باشد.
هوش مصنوعی: من وقتی کمی از آن موضوع آگاه شدم، به آن از روی اطلاعاتم نگاه کردم.
هوش مصنوعی: نام‌های من شامل شنوا، بینا، دانا، عدالت‌گستر، بخشنده و آگاه است.
هوش مصنوعی: به خودت نگاه کن و این ویژگی‌ها را در خود بیاب تا من را بشناسی و روح تو پاک و صاف شود.
هوش مصنوعی: صفات من بینهایت و گسترده‌اند، اما این صفات محدود و کم‌شمار به حساب می‌آیند.
هوش مصنوعی: با توانایی‌هایی که از تو به دست آمده، می‌توانی به دنیای بالاتر دست یابی. پس من هم برای رسیدن به آن دنیا، به تو وابسته‌ام.
هوش مصنوعی: باوجود اینکه در این دو جهان، صفات من همچون دریاهای بی‌پایان هستند،
هوش مصنوعی: من کمی از عشق و محبت را به تو داده‌ام، پس صبر کن تا در علم و فهم من عمیق‌تر شوی.
هوش مصنوعی: تا ببینی چگونه صفات من در پیوندی عمیق با صفات تو قرار دارد و این ارتباط از آغاز هستی وجود داشته است.
هوش مصنوعی: هرگز نبوده است که من از ویژگی‌ها و صفات تو جدا باشم، بنابراین به خودت بیاندیش.
هوش مصنوعی: خورشید به قدری در خانه می‌تابد که روشنی‌اش تمام فضا را پر کرده است.
هوش مصنوعی: هرچند نور او در خانه کم است، اما اهمیت هر روزن به اندازه‌ای است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت.
هوش مصنوعی: آفتاب نمی‌تواند از تابش خود دور باشد، و اگرچه ممکن است پنهان باشد، ولی باز هم اثرات آن قابل مشاهده است.
هوش مصنوعی: به یاد داشته باش که ویژگی‌های خداوند را به درستی و به‌طور دقیق بشناس و آنها را نادرست تعبیر نکن.
هوش مصنوعی: به همین دلیل، خداوند فرمود که ما آدم را به صورت خودمان آفریدیم.
هوش مصنوعی: مانند آن طبل‌هایی که در فروشگاه‌ها برای نگهداری در انبارها استفاده می‌شوند، صحبت کن.
هوش مصنوعی: دکان به شکل انبار درآمده، هرچند انبار وسیع و بی‌پایان است.
هوش مصنوعی: از این ویژگی‌های کم ارزش، خود را در میان دو گروه قرار نده.
هوش مصنوعی: اما در اینجا لحظه‌ای توقف کن تا حقیقت برایت روشن شود.
هوش مصنوعی: به جز ویژگی‌های خداوند، هیچ ویژگی دیگری به او وابسته نیست. مانند نور که به خورشید متصل نیست.
هوش مصنوعی: جزئی از کل خودش جداست، حتی اگر آن جزء همانند کل به نظر برسد.
هوش مصنوعی: مقدار کمی گندم هرچند که ظاهرش کم به نظر میرسد، اما به انبار نزدیک است و به همین خاطر ارزش بالایی دارد.
هوش مصنوعی: پدیده‌ها، هرچند از کل جدا به نظر می‌رسند، اما در حقیقت جزئی از آن کل هستند. ای کسی که در این مسیر علم و آگاهی داری، این نکته را درک کن.
هوش مصنوعی: بسیاری از این نظایر و مثال‌ها وجود دارند، به آنها فکر کن تا به درک کامل و بینش عمیق دست پیدا کنی.
هوش مصنوعی: اگر دل داری که راستین باشد، به خدا دل بده؛ زیرا اگر از او مدد بخواهی، به تو یاری می‌دهد.
هوش مصنوعی: زندگی و وجود و تندرستی تو همه از اوست، همانند آبی که درون حوض نیاز به جریان دارد.
هوش مصنوعی: هرگاه در جستجوی او می‌روی، به دنبال او بگرد و به سوی مقصودت برو.
هوش مصنوعی: پرنده آبی به سمت آب می‌رود، اما پرنده خاکی به سوی خاک حرکت میکند.
هوش مصنوعی: دل بیدار از زمین و آسمان فراتر می‌رود و با خوشحالی به سمت بالا پرواز میکند.
هوش مصنوعی: جان بی‌جهت کجا می‌تواند آرام بگیرد؟ آیا جایی برای سکونت دارد که شبیه لانه‌ی پشه باشد؟
هوش مصنوعی: آسمان و زمین همچون زندانی برای روح آراد هستند و او نمی‌تواند از این شرایط فرار کند.
هوش مصنوعی: روح انسان به مانند آسمانی است که تحت توجه و لطف الهی قرار دارد و همیشه از شادی و سرور ناشی از آگاهی و حقیقت الهی پر شده است.
هوش مصنوعی: نور به قدری عظیم و گسترده است که اگر از دریا گرفته شود، در حقیقت همانند رودی است که به آن دریا متصل می‌شود.
هوش مصنوعی: آب دریا هر جا که باشد، بدون شک به سمت منبع اصلی خود جریان خواهد یافت.
هوش مصنوعی: ولی، همانند نوری است که روح او به واسطه آن روشن می‌شود، و اگر از این نور دور باشد، روح او نیز دور خواهد شد.
هوش مصنوعی: آسمان او کاملاً روشن و مطمئن بود و آن نور، از هیچ چیز دیگر خوشحال نمی‌شد.
هوش مصنوعی: پس بر این آسمان او را قرار نده، زیرا جنس او از آن نیست، مانند رود که در آنجا نیست.
هوش مصنوعی: آسمان نمایانگر صورت است و روح به سمت معنا حرکت میکند.
هوش مصنوعی: فقط بر نور روشنایی می‌نشیند و دیو هرگز در دریا ساکن نمی‌شود.
هوش مصنوعی: موج دریا به سمت خود دریا حرکت میکند و در اثر وزش باد، در صحرا به صورت گرداب درمی‌آید.
هوش مصنوعی: باد آب را به سمت خود می‌برد و خاک را به سمت زمین و خاک می‌کشاند.
هوش مصنوعی: شاخه‌ها به سمت ریشه‌های خود حرکت می‌کنند، زیرا اجزای مختلف به کل خود متصل می‌شوند.
هوش مصنوعی: جزای بهشت به سوی نعمت‌ها می‌رود، و جزای جهنم به سوی عذاب‌ها.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.