بر دل از رنج طمع بار منه

طلب بی طمعی آخر به

نیست در راه صداقت چپ و راست

نیست در دین صداقت کم و کاست

نقطه ای گر ز صداقت پاشد

آن صد آفت نه صداقت باشد

صانعی را که گلستان سپهر

باشد از گلشن حسنش ورقی

یا بود بهر ثنا خوانانش

پر نثار در و گوهر طبقی

ای که در شرع خداوندان حال

می کنی از سنت و فرضم سؤال

سنت آمد رخ ز دنیا تافتن

فرض راه قرب مولا یافتن

قسمت رزقت ز ازل کرده اند

چند پی رزق پراکندگی

فایده زندگیت بندگیست

سر مکش از قاعده بندگی

هرکه گوید خوان و نان من بکش

پای خویش از خوان و دست از نان او

تره ای کز بوستان خود خوری

خوشتر است از بره بریان او

قیمت مرد نه از سیم و زر است

قیمت مرد به قدر هنر است

ای بسا بنده که از کسب هنر

قدرش از خواجه بسی بیشتر است

وی بسا خواجه که از بی هنری

[...]

عشق سریست که گفتن نتوان

به دو صد پرده نهفتن نتوان

چون رخ زشت تو بینم، دل من

عقد اصرار گنه فسخ کند

زانکه ترسم که ز شومی گناه

قهر ایزد چو توام مسخ کند

عیب مادر بود ار فرزندی

خلق و خویش نه به وفق پدر است

گوش استر که دراز است گواست

کش نه اسب است پدر بلکه خر است

گمشده گرچه حقیر است مگوی

که عنان از طلبش تافته به

هست در قاعده خرده شناس

لذت یافتن از یافته به

کودکی را پدر آمد ز سفر

هر که کردش ز در خانه گذر

گفت: ای خواجه بده سیم و زرم

مژدگانی قدوم پدرم

زیرکی گفت بدو کای فرزند

[...]

هیچ شاهد چو سخن موزون نیست

سر خوبی ز خطش بیرون نیست

صبر ازو صعب و تسلی مشکل

خاصه وقتی که پی بردن دل

کشد از وزن به بر خلعت ناز

[...]

خسرو از راه کرم بپذیرد

آنچه من بنده حسن می گویم

سخنم چون سخن خسرو نیست

سخن اینست که من می گویم

زورمندی مکن ای خواجه به زر

کآخر کار زبون خواهی رفت

فربهت کرد بسی نعمت و ناز

زان بیندیش که چون خواهی رفت

با چنین جثه ندانم که چه سان

[...]