گنجور

عطار » دیوان اشعار » قصاید » قصیدهٔ شمارهٔ ۲۷

 

مکن مدار برای من ای پسر روزه

که کرد عارض سیمین تو چو زر روزه

ز ماه روزه چو کاهی شد ای پسر ماهت

چگونه ماهی، ماهی بود به سر روزه

تو را چو از شکرت بوی شیر می‌آید

[...]

۲۵ بیت
عطار
 

عطار » منطق‌الطیر » حکایت بلبل » حکایت درویشی که عاشق دختر پادشاه شد

 

شهریاری دختری چون ماه داشت

عالمی پر عاشق و گمراه داشت

فتنه را بیداریی پیوست بود

زانک چشم نیم خوابش مست بود

عارض از کافور و زلف از مشک داشت

[...]

۲۵ بیت
عطار
 

عطار » منطق‌الطیر » عذر آوردن مرغان » حکایت مسعود و کودک ماهیگیر

 

گفت روزی شاه مسعود از قضا

اوفتاده بود از لشگر جدا

باد تگ می‌راند تنها بی‌یکی

دید بر دریا نشسته کودکی

در بن دریا فکنده بود شست

[...]

۲۵ بیت
عطار
 

عطار » منطق‌الطیر » عذر آوردن مرغان » نارضا بودن ایاز از اینکه محمود سلطنت را به او داد

 

گفت ایاز خاص را محمود خواند

تاج دارش کرد و بر تختش نشاند

گفت شاهی دادمت، لشگر تراست

پادشاهی کن که این کشور تراست

آن همی‌خواهم که تو شاهی کنی

[...]

۲۵ بیت
عطار
 

عطار » الهی نامه » بخش ششم » (۱) حکایت عزرائیل و سلیمان علیهما السلام و آن مرد

 

شنیدم من که عزرائیل جانسوز

در ایوان سلیمان رفت یک روز

جوانی دید پیش او نشسته

نظر بگشاد بر رویش فرشته

چو او را دید از پیشش بدر شد

[...]

۲۵ بیت
عطار
 

عطار » الهی نامه » بخش هشتم » (۶) حکایت سلطان محمود و ایاز در حالت وفات

 

در آن ساعت که محمود جهاندار

برون می‌رفت ازدنیای غدّار

ایاز سیم بر را کرد درخواست

که تا با او بگویم یک سخن راست

بدو گفتند یک دم عمر بازست

[...]

۲۵ بیت
عطار
 

عطار » الهی نامه » بخش پانزدهم » (۸) حکایت ابراهیم ادهم با خضر علیه السلام

 

نشسته بود ابراهیمِ ادهم

پس و پیشش غلامان دست بر هم

یکی تاج مرصّع بر سر او

بغلطاقی مغرّق در بر او

درآمد خضر بی فرمان در ایوان

[...]

۲۵ بیت
عطار
 

عطار » الهی نامه » بخش بیست و دوم » (۹) حکایت بایزید با مرد مسافر

 

برای بایزید آمد ز جائی

غریبی، در بزد چون آشنائی

میان خانه در شیخ نکورای

بفکرت ایستاده بوده بر پای

بدو گفتا نگوئی کز کجا ام؟

[...]

۲۵ بیت
عطار
 

عطار » الهی نامه » بخش پایانی » (۱۰) حکایت بایزید و زنّار بستن او

 

چو در نزع اوفتاد آن پیر بسطام

بیاران گفت کای قوم نکوکام

یکی زنّار آریدم هم اکنون

که تا بر بندد این مسکینِ مجنون

خروشی از میان قوم برخاست

[...]

۲۵ بیت
عطار
 

عطار » اسرارنامه » بخش سوم » بخش ۴ - فی فضیلت امیرالمؤمنین علی رضی الله عنه

 

سوار دین پسر عم پیمبر

شجاع صدر صاحب حوض کوثر

به تن رستم سوار رخش دلدل

بدل غواص دریای توکل

علی القطع افضل ایام او بود

[...]

۲۵ بیت
عطار
 

عطار » بیان الارشاد (مفتاح الاراده) » بخش ۹ - نباید بود ازو غافل زمانی

 

بدان ای دل اگر هستی تو عاقل

که یک دم می‌نشاید بود غافل

بروز و شب عبادت کرد باید

دل و جانت قرین درد باید

از آن بخشیدت ای جان زندگی را

[...]

۲۵ بیت
عطار
 

عطار » بیان الارشاد (مفتاح الاراده) » بخش ۱۴ - درونش از دو عالم فرد باشد

 

لباس زاهدان و رنگ پوشان

که باشد سینه‌شان از شوق جوشان

دوتائی باید اول در نمایش

که تا پیدا شود در ره گشایش

چو گردش در نهادش گشت پیدا

[...]

۲۵ بیت
عطار
 

عطار » بیان الارشاد (مفتاح الاراده) » بخش ۳۳ - در بیان اولیائی که تحصیل علم کرده باشند و اولیائی که امی باشند

 

گروهی علم ظاهر را بخوانند

فروع و اصل او یکسر بدانند

بکار آرند علم ظاهر خویش

شوند بینای اصل ظاهر خویش

کم افتد سهو اندر راه این جمع

[...]

۲۵ بیت
عطار
 

عطار » مظهرالعجایب » بخش ۵ - اشاره به کتاب‌های منظوم شیخ

 

گر ازین مرهم نیابی کام خویش

جوهر الذاّتم بیاور تو به پیش

آنچه از وی بشنوی در خویش بین

تاشود سرّ عجایب پیش بین

جوهر الذّاتم سخن بی پرده است

[...]

۲۵ بیت
عطار
 

عطار » مظهرالعجایب » بخش ۷۲ - در تنبیه حال غافلان و اظهار حقایق عارفان، و بیان یکتائی حق سبحانه و تعالی، و تکرار ظهور صفات او جل جلاله

 

ای بدنیا صرف کرده عمر خویش

جان خود را کرده‌ای صد بار ریش

خانه سازی از گل و بر روی آب

بعد از آن آنجا نشینی بهر خواب

خواب این خانه چه باشد فکر کن

[...]

۲۵ بیت
عطار
 

عطار » مصیبت نامه » بخش پانزدهم » بخش ۱ - المقالة الخامسة عشر

 

سالک آمد پیش آتش سر زده

آتشی از دل بخرمن در زده

گفت ای مریخ طبع سر فراز

گرم سیر و زود سوز وتیز تاز

هم شهاب و برق از آثار تست

[...]

۲۵ بیت
عطار
 

عطار » وصلت نامه » بخش ۷ - الحکایت الرموز داستان حکیم و مرد احول

 

بود استاد حکیمی پاکباز

دائماً با حق تعالی گفته راز

در همه عالم ورا همتا نبود

همچو او در علم یک دانا نبود

رازها با حق تعالی گفته است

[...]

۲۵ بیت
عطار
 

عطار » پندنامه » بخش ۱ - بسم الله الرحمن الرحیم

 

حمد بی حد آن خدای پاک را

آنکه ایمان داد مشتی خاک را

آنکه در آدم دمید او روح را

داد از طوفان نجات او نوح را

آنکه فرمان کرد قهرش باد را

[...]

۲۵ بیت
عطار
 

عطار » اشترنامه » بخش ۹ - در صفت كتاب گوید

 

گوش کن ای هوشمند راز بین

در حقیقت خویشتن را باز بین

گفتهٔ بیهوده را چندین مخوان

مرکب بیهودگی چندین مران

چشم دل را بر یقینت باز کن

[...]

۲۵ بیت
عطار