فعل حق را دگر ز کور دلی
غرضی خاص کرد معتزلی
باز اصلاح حال هر بنده
کرد واجب بر آفرینندۀ
بعد از آن التزام کرد محال
که جزا را گرفت از اعمال
همه این شاخ و بیخ خودبینی است
بار و برگ درخت بی دینی است
هر درختی کز اصل کژ برخاست
تا قیامت دگر نگردد راست
در قضا جمله چیزها بهم است
در قدر پیش و پس، فزون و کم است
دور و نزدیک در ظهور افتاد
ذات هستی از این دو دور افتاد
شیب و بالا و پیش و پس، چپ و راست
همه از این دو وضع و هیأت خاست
همه از دور چرخ و کور زمان
بر حقیقت همی فتد حدثان
گر خیال زمانه برخیزد
ازلت با ابد درآمیزد
خاص بینی که عین عام شود
حالها جمله یک مقام شود
کل شود جمله کلی و جزئی
بنماند دگر منی و توئی
نزد من روشن است خود این راه
گر ترا دیده نیست «لااکراه»
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن به نقد باورهای معتزله می‌پردازد و بیان می‌کند که این فرقه به خاطر کوری دل خود، اهداف خاصی را در تفسیر حقایق دنبال کرده‌اند. شاعر به اهمیت اصلاح حال بندگان بر اساس خواست خالق اشاره کرده و می‌گوید که می‌توان گفت جزا براساس اعمال انسان‌ها لازم است. اما نکته قابل توجه این است که این تفکرات و برداشت‌ها تنها نمایانگر خودبینی و کج‌فهمی است که در نهایت موجب کژروی در معرفت می‌شود.
شاعر به تشابهاتی میان قضا و قدر اشاره می‌کند و بیان می‌کند که همه چیز در عالم با یکدیگر مرتبط بوده و هیچ چیز از اصل خود جدا نیست. او به نوعی به وحدت وجود اشاره می‌کند و می‌گوید که اگر انسان از محدودیت‌های زمانی و مکانی خود فراتر رود، می‌تواند به حقیقت نزدیک شود و تفکرات جزئی به یک حقیقت کلی تبدیل خواهند شد. در نهایت، او بر این نکته تأکید می‌کند که اگر کسی نتواند این راه را ببیند، اشکالی ندارد چون در واقع این حقیقت همواره روشن است.
هوش مصنوعی: فردی که به دلیل نداشتن بصیرت و بی‌خبری، هدف خاصی را از کارهای حق برداشت کرده و بر اساس آن نظر خود را شکل داده است.
هوش مصنوعی: تبدیل وضع هر انسانی بر عهده‌ی خالق اوست و بر او لازم است که این کار را انجام دهد.
هوش مصنوعی: پس از آن به طور قطعی پذیرفت که جزا را از اعمال خود دریافت خواهد کرد.
هوش مصنوعی: این جمله بیانگر این است که تمامی نشانه‌ها و زرق و برق‌های خودپسندی، همانند شاخه و برگ درختی است که بر اساس بی‌دینی و عدم شناخت درست از حقیقت شکل گرفته‌اند. به عبارت دیگر، خودبینی و غرور صرفاً ظاهر زیبا و نمایشی است که ریشه‌اش در نادانی و عدم ایمان عمیق قرار دارد.
هوش مصنوعی: هر درختی که از ریشه‌اش نادرست و کج رشد کند، تا ابد درست و راست نمی‌شود.
هوش مصنوعی: همه چیزها در سرنوشت با هم مرتبط هستند و در تقدیر، برخی چیزها بیشتر و برخی کمتر وجود دارند.
هوش مصنوعی: در نزدیکی و دوری، وجود اصلی خود را نمایان کرد و از این دو حالت فاصله گرفت.
هوش مصنوعی: تمام تغییرات و جهات مانند شیب‌ها، بالا و پایین، جلو و عقب، چپ و راست، همه از این دو حالت و وضعیت به وجود آمده‌اند.
هوش مصنوعی: همه چیز تحت تأثیر چرخش زمان و تغییرات آن قرار می‌گیرد و در این تغییرات، حقیقت به تدریج کمرنگ می‌شود.
هوش مصنوعی: اگر تصور دنیا از بین برود، آن زمان ازلی به ابدیت ترکیب خواهد شد.
هوش مصنوعی: وقتی تو به ویژگی‌های خاص نیکی نگاه می‌کنی، آن ویژگی‌ها به شکل عامی در می‌آید و در نتیجه همه چیز به یک سطح و موقعیت مشترک می‌رسد.
هوش مصنوعی: همه چیز در هم حل می‌شود و جزئیات دیگر باقی نمی‌ماند؛ دیگر من و تویی وجود نخواهد داشت.
هوش مصنوعی: این مسیر برای من واضح و روشن است، حتی اگر تو نتوانی آن را ببینی. در اینجا به آزادی انتخاب اشاره شده و تأکید شده است که هیچ فشاری برای انتخاب وجود ندارد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بی‌مثل و شبه و بی‌همتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.