گنجور

 
سیف فرغانی

پیوستگان عشق تو از خود بریده‌اند

الفت گرفته با تو و از خود رمیده‌اند

پیغمبران نیند ولیکن چو جبرئیل

بی‌واسطه کلام تو از تو شنیده‌اند

چون چشم روشنند و ازین روی دیده‌وار

بسیار چیز دیده و خود را ندیده‌اند

چون سایه بر زمین و از آن سوی آسمان

مانند آفتاب علم برکشیده‌اند

دامن بخار عشق درآویختست شان

در وجد از آن چو غنچه گریبان دریده‌اند

از زادگان مادر فطرت چو بنگری

این قوم بالغ و دگران نارسیده‌اند

وز مثنوی روز و شب و نظم کاینات

ارکان یکی رباعی وایشان قصیده‌اند

سری که کس نگفت از ایشان شنیده‌ایم

کآنجا که کس نمی‌رسد ایشان رسیده‌اند

آن عاشقان صادق کانفاس گرم خویش

چون صبح هر سحر به جهان دردمیده‌اند

محتاج نه به خلق و خلایق فقیرشان

نی آفریدگار و نه نیز آفریده‌اند

اندر جریده‌ای که ز خاصان برند نام

این پابرهنگان گدا سرجریده‌اند

حلاج‌وار مست کند کاینات را

یک جرعه زآن شراب که ایشان چشیده‌اند

با کس کدورتی نه ازیرا به جان و دل

روشن چو چشم و پاک‌تر از آب دیده‌اند

دنیا اگرچه دشمن ایشان بود ولیک

در وی گمان مبر که به جز دوست دیده‌اند

اندر غزل به حسن کنم ذکرشان از آنک

هریک چو شاه‌بیت به نیکی فریده‌اند

با خلق در نماز و تواضع برای حق

پیوسته در رکوع چو ابرو خمیده‌اند

در شوق آن گروه که از اطلس و نسیج

برخود چو کرم پیله بریشم تنیده‌اند

با غیر دوست بیع و شری کرده منقطع

خود را بدو فروخته و او را خریده‌اند

زآن خانهٔ مشاهده‌شان پر ز شهد شد

کز گلشن مشاهده گل‌ها چریده‌اند

مرغان اوج قرب که اندر هوای او

بی‌پای همچو باد به هرجا پریده‌اند

سرپای کرده در طلب خاک کوی دوست

بی‌بال همچو آب به هرسو دویده‌اند

در سیر و گردشند به جان همچو آسمان

گرچه به چشم همچو زمین آرمیده‌اند

در راحتند خلق از ایشان مدام سیف

اینان مگر ز رحمت محض آفریده‌اند

 
 
 
گنجور را از دست هوش مصنوعی نجات دهید!
خاقانی

خاقانیا عروس صفا را به دست فقر

هر هفت کن که هفت تنان در رسیده‌اند

در وجد و حال بین چو کبوتر زنند چرخ

بازان کز آشیان طریق پریده‌اند

همچون گوزن هوی برآورده در سماع

[...]

مجد همگر

گویی که آن زمان که مرا آفریده‌اند

با عشق روح در جسد من دمیده‌اند

در وقت آفرینش من شخص من مگر

از خون مهر و نطفه عشق آفریده‌اند

یا خود محرران صنایع به کلک عشق

[...]

سعدی

اینان مگر ز رحمت محض آفریده‌اند

کآرام جان و انس دل و نور دیده‌اند

لطف آیتی‌ست در حق اینان و کبر و ناز

پیراهنی که بر قد ایشان بریده‌اند

آید هنوزشان ز لب لعل بوی شیر

[...]

امیرخسرو دهلوی

اهل خرد که از همه عالم بریده‌اند

داند خرد که از چه به کنج آرمیده‌اند

دانندگان که وقت جهان خوش بدیده‌اند

خوش وقتشان که گوشه عزلت گزیده‌اند

محرم درون پرده مقصود نیستند

[...]

مشاهدهٔ ۲ مورد هم آهنگ دیگر از امیرخسرو دهلوی
خواجوی کرمانی

روزی وفات یافت امیری در اصفهان

ز آنها که در عراق بشاهی رسیده اند

دیدم جنازه بر کتف تونیان و من

حیران که این جماعت ازین تا چه دیده اند

پرسیدم از کسی که چرا تو نیان شهر

[...]

مشاهدهٔ ۱ مورد هم آهنگ دیگر از خواجوی کرمانی
مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه