ایا دستور هامان وش که نمرودی شدی سرکش
تو فرعونی و چون قارون بمالست افتخار تو
چو مردم سگسواری کن اگرچه نیستی زیشان
وگرنه در کمین افتد سگ مردم سوار تو
بگرد شهر هر روزی شکارت استخوان باشد
که کهدانی سگی چندند شیر مرغزار تو
چو تشنه لب از آب سرد آسان برنمی گیرد
دهان از نان محتاجان سگ دندان فشار تو
بگاو آرند در خانه بعهد تو که و دانه
ز خرمنهای درویشان خران بی فسار تو
بظلم انگیختی ناگه غباری و ز عدل حق
همی خواهیم بارانی که بنشاند غبار تو
بجاه خویش مفتونی و چون زین خاک بگذشتی
بهر جانب رود چون آب مال مستعار تو
ز خر طبعی تو مغروری بدین گوسالهٔ زرین
که گاو سامری دارد امل در اغترار تو
بسیج راه کن مسکین، درین منزل چه می باشی
امل را منتظر، چون هست اجل در انتظار تو
چو سنگ آسیا روزی ز بی آبی شود ساکن
دراین طاحون خاک افشان اگر چرخی مدار تو
نگیری چون هوا بالا و این خاکت خورد بی شک
چو آب ارچه بسی باشد دراین پستی قرار تو
تو نخل بارور گشتی بمال و دست رس نبود
بخرمای تو مردم را ز بخل همچو خار تو
رهت ندهند اندر گور سوی آسمان زیرا
چو قارون در زمین ماندست مال خاکسار تو
ازین جوهر که زر خوانند محتاجان ورا یک جو
بمیتین برتوان کند از یمین کان یسار تو
ترا در چشم دانایان ازین افعال نادانان
سیه رو می کند هر دم سپیدی عذار تو
مسلمان وقتها دارد ز بهر کسب آمرزش
ولی آن وقت بیرونست از لیل و نهار تو
ترا در قوت نفس است ضعف دین و آن خوشتر
که نفس تست خصم تو و دین تو حصار تو
حصارت را کنی ویران و خصمت را دهی قوت
که دینت رخنهها دارد ز حزم استوار تو
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به نقد و سرزنش شخصی پرداخته است که با افتخار بر دیگران تسلط دارد و به نوعی خود را بالاتر از دیگران میبیند. شاعر به او میگوید که برخلاف ظواهر، او در واقع ضعیف و ناتوان است و دچار غفلت از واقعیات زندگی و دینیاش شده است. او به تشبیههایی از فرعون، قارون و نمرود میپردازد تا نشان دهد که این فرد با ظلم و فساد به قدرت رسیده و به افراد نیازمند بیتوجه است. در نهایت، شاعر خواستار باران رحمت و عدل الهی است که غبار ظلم و فساد او را بزداید و او را به خودآگاهی و اصلاح دعوت میکند.
هوش مصنوعی: آیا تو هم مانند هامان و نمرود سرکش و طغیانگر شدهای و همچون فرعون به قدرت و جلال خود مینازی، و به ثروت و افتخاراتت مانند قارون میبالید؟
هوش مصنوعی: اگر همچون مردم سوار بر اسب شوی، هرچند وابسته به آنان نیستی، ولی اگر این کار را نکنی، به زودی زیر نظر سگان قرار میگیری که بر مردان سوارند.
هوش مصنوعی: در هر روز به مکانهای مختلف برو و به دنبال شکار خود بگرد، زیرا استخوانهای دور از دسترس مثل چندین سگ در یک محله وجود دارند که نمیتوانی آنها را به راحتی به دست آوری.
هوش مصنوعی: وقتی که انسان خیلی نیازمند باشد، نمیتواند به راحتی از چیزهایی که برایش ضروری هستند، چشمپوشی کند. مانند کسی که تشنه است و نمیتواند از آب سرد بگذرد، یا کسی که به نان نیاز دارد و طاقت نمیآورد که از آن بگذرد. در این حال، فشار نیاز و دندان تند و تیز درد باعث میشود که به حالت ناگزیری دچار شود.
هوش مصنوعی: اگر تو قصد داشته باشی، در خانهات به شراکت بیاورند و از محصولات و دسترنج درویشان بهرهمند شوی، باید برکت و موهبتهای خود را از آنها بدون چشمداشت و منت به دست بیاوری.
هوش مصنوعی: ناگهان با ظلم تو، غباری برپا شد و ما از عدالت خداوند خواهان بارانی هستیم که این غبار را فرو نشاند.
هوش مصنوعی: به خاطر مقام خود، مجذوب شدهای و وقتی از این خاک عبور کردی، مانند آبی که به هر طرف میرود، به سمت هدف خود روانه میشوی.
هوش مصنوعی: تو به خاطر طبیعت خودت مغروری و به گوساله طلایی وابستهای که گاو سامری دارد. این وابستگی، نشانهای از تحرک و فریب در وجود توست.
هوش مصنوعی: ای مسکین، در این دنیا چرا معطل هستی؟ بشتاب و آماده باش، زیرا مرگ در کمین توست و نمیتوانی به امید آرزوهای بیاساس بمانی.
هوش مصنوعی: وقتی که سنگ آسیاب به خاطر کمبود آب بیحرکت میماند، در این گرداب خاکی فرو میرود. اگر تو هم در زندگیات به دور خود نگردی و پیشروی نکنی، ممکن است به همین سرنوشت دچار شوی.
هوش مصنوعی: اگر از زمین و واقعیتهای زندگی خود فرار کنی و به افکار و خیالهای بلند پروازانه روی بیاوری، در نهایت به زمین و شرایط خود برمیگردی. حتی اگر آب و امکانات زیادی هم داشته باشی، در این موقعیتهای پایینتر توانایی رشد کردن را نخواهی داشت.
هوش مصنوعی: تو درختی پرثمر شدهای، اما دستی به میوهات نمیرسد. مردم از ترس بخل و خودداری، نمیتوانند به خرماهایت دسترسی پیدا کنند و مانند خارهایی در برابر تو ایستادهاند.
هوش مصنوعی: اجازه نده که در راه رسیدن به آسمان به تو مانع تراشی کنند؛ چون ثروت و داراییات به اندازهی مال قارون در زمین باقی میماند.
هوش مصنوعی: از این مادهای که به آن طلا میگویند، نیازمندان را میتوان به مقدار جزئی تأمین کرد، زیرا ثروت تو از دست راست تو به اندازهای است که میتواند آنها را سرشار کند.
هوش مصنوعی: در چشمان خردمندان، رفتارهای ناپسند نادانان باعث میشود هر لحظه زیبایی چهره تو تحتالشعاع قرار گیرد.
هوش مصنوعی: مسلمان برای بدست آوردن بخشش و آمرزش زمانهایی دارد، اما آن زمانها فراتر از شب و روز است.
هوش مصنوعی: نقاط ضعف دینی تو ناشی از نیرو و خواستههای نفس توست. بهتر است توجه داشته باشی که نفس تو رقیب اصلیات است و دین تو باید برایت مانند قلعهای باشد که محافظتت میکند.
هوش مصنوعی: اگر دیواری که دور خود ایجاد کردهای را خراب کنی و به دشمنات قدرت بدهی، بدان که دین و ایمانات در برابر مشکلات به خاطر احتیاط و ثباتت آسیبپذیر شده است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
دلم را کرد صد پاره به سینه خار خار تو
مرا این گل شکفت و بس همه عمر از بهار تو
تو، سلطان، چون گدایان را زکوة حسن فرمایی
مرا این بس که زیر پا شوم هنگام بار تو
سر خود می زنم بر آستانت تا برآید جان
[...]
چو بگذشت از غم دنیا بغفلت روزگار تو
در آن غفلت ببی کاری بشب شد روز کار تو
چو عمر تو بنزد تست بی قیمت، نمی دانی
که هر ساعت شب قدرست اندر روزگار تو
چه روبه حیلها سازی ز بهر صید عوانی
[...]
چنان شد همنشینم چشم مست فتنهبار تو
که آمد پیشتر از من به راه انتظار تو
کجا می میکشیدی با حریفان دوش، کامروزم
خبر از صحبت شب داد چشم پرخمار تو
کنی سرگشته هر دم قاصدی، گویا نمیدانی
[...]
چه خوش باشد که گردد دیده روشن از عذار تو
جواهر سرمه بینش شود خط غبار تو
تو مشغول شکار باز و شاهینی، چه می دانی
که ما را چشم و دل چون می پرداز انتظار تو
غزالان حرم را داغ دارد از سرافرازی
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.