بخش ۲۹ - در بینوایی و فقر دبیران گوید
ور دبیر از تو بینوا باشد
دان که تدبیرها خطا باشد
هرکجا کور دیدبان باشد
لاجرم گرگ سر شبان باشد
عقل خندد به زیر دامن در
بر کر خسک و کور سوزن گر
ببرد آب عالم ابرار
مدحت پادشاه آتش خوار
عالم عامل و شه عادل
ملک و دین راست این دل و آن ظل
شاه با صدق آشنا باشد
صدر او صفهٔ صفا باشد
از خطاها دلش جدا باشد
شحنهٔ شرع مصطفی باشد
تا اولوالامر لایقش گردد
کار خافی حقایقش گردد
شیر هنگام صید ظلم نکرد
یک شکم زان شکار بیش نخورد
گرچه گردد اسیر آز و نیاز
به سرِ صید کرده ناید باز
عادل و کم طمع به ملک سزاست
طامع و ظالم از خدای جداست
دین و دولت به شرع و شه زندهست
زین دو شین آن دو دال پایندهست
ملک و ملّت چو پود و چون تارست
آن بدین این بدان سزاوارست
ملتی را که ملک یار نشد
مایهٔ شرع هر دیار نشد
ملک بیملّت آشنای غم است
شاه دیندار و ملک جوی کم است
ای به دم جفت عیسی مریم
دام دجّال بر کن از عالم
اندرین روزگار بدعهدی
چیست جز عدل هدیهٔ مهدی
خشک شد بیخ دین و شاخ صواب
دست بگشای اینت فتحالباب
شه که عادل بُوَد ز قحط منال
عدل سلطان به از فراخی سال
سال نیکو مطیع عدل شهست
ورنه مر هردو را جگر تبهست
مرد بیمار را که دیدهتر است
خشکی لب ز آتش جگر است
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر به تباهی و فساد در حکومت و جامعه اشاره میکند. او بیان میکند که اگر تدبیر حکومتی نادرست باشد و سرپرستانی ناتوان در نظارت وجود داشته باشند، بیتردید رفتارهایی ناپسند و ظالمانه در جامعه رواج مییابد. شاعر بر اهمیت صداقت و دیانت پادشاه تأکید میکند و میگوید که او باید از خطا دور باشد و به اصول شرع پایبند باشد. او همچنین به ارتباط نزدیک میان ملک و ملت اشاره میکند و میگوید که یک پادشاه بدون حمایت ملت نمیتواند موفق باشد. در پایان، شاعر به ضرورت عدالت اشاره کرده و خواستار ظهور یک پادشاه عادل و مصلح است که بتواند جامعه را از نابسامانی نجات دهد.
هوش مصنوعی: اگر نوشتن از تو بیفایده باشد، بدان که تدبیرها و تدبیرکنندهها دچار اشتباهاند.
هوش مصنوعی: هر جا که نگهبان بیتوجه و ناتوان باشد، حتماً خطرناکترین موجودات به راحتی میتوانند وارد شوند و کنترل اوضاع را به دست بگیرند.
هوش مصنوعی: عقل به انتخابهای نادرست و بیتوجهی به واقعیتها میخندد؛ برایش عجیب است که انسانها چگونه به شرایط بد و غیرمعمول دچار میشوند و در عین حال از آن غافل هستند.
هوش مصنوعی: آب عالم، حالتی از زمان را به همراه دارد که خوبان و نیکان را میبرد، در حالی که وصف و ستایش پادشاه، در زمینهای تلخ و سوزان وجود دارد.
هوش مصنوعی: عالمی که به علم خود عمل میکند و شاهی که عدالت را برقرار میسازد، باید برای ملک و دین خود راستگو باشد. این دل به معنای درون و آن سایه، به معنای حمایت و قدرت است.
هوش مصنوعی: چنانچه پادشاهی دارای صداقت و راستگویی باشد، جایگاه او به صفای دل و آرامش تبدیل میشود.
هوش مصنوعی: کسی که از اشتباهات قلباً کنار گذاشته شده باشد، میتواند حافظ اصول و قوانین دین مقدس باشد.
هوش مصنوعی: تا زمانی که افراد صاحب قدرت و تدبیر در عرصههای مختلف، بر کارها نظارت نکنند و مسئولیتها به درستی انجام نشود، هیچ حقیقتی به درستی درک و شناخته نخواهد شد.
هوش مصنوعی: شیر در هنگام شکار، به اندازه کافی و به درستی از طعمهاش بهرهبرداری میکند و بیشتر از نیازش نمیخورد.
هوش مصنوعی: هرچند انسان ممکن است در دام خواستهها و نیازهایش گرفتار شود، اما دیگر نمیتواند به گذشته و روزهای پرآز و نیازش بازگردد.
هوش مصنوعی: یک فرد عادل و با طمع کم، شایسته حاکمیت بر زمین است، اما کسی که طمعکار و ظالم باشد، از خداوند دور و جداست.
هوش مصنوعی: مذهب و قدرت بر اساس قوانین شرعی زندگی میکنند، و از این دو، اصل و پایهی قویتری برای بقای آنها وجود دارد.
هوش مصنوعی: حاکم و مردم مانند الیاف بافته شدهاند؛ هر کدام به نوعی به دیگری وابسته و مرتبط هستند.
هوش مصنوعی: مردمی که به یاری و حمایت از پادشاه خود نپردازند، هیچگاه به قوانین و اصول مذهبی در هیچ سرزمینی پایبند نخواهند بود.
هوش مصنوعی: کشوری که مردمش در درد و رنج هستند، برای حاکمی که به دین و ملت خود اهمیت میدهد، جایگاه مناسبی نیست. حاکم صالح و با ایمان در چنین وضعیتی ندرتاً دیده میشود.
هوش مصنوعی: ای کسی که به دم (پایان) عیسی مریم نزدیک هستی، دام دجّال (فریبنده) را از دنیای ما بردار!
هوش مصنوعی: در این دوران که وفا و صداقت کمتر دیده میشود، جز عدالت و انصاف که هدیه مهدی است، چه چیز دیگری میتواند وجود داشته باشد؟
هوش مصنوعی: ریشههای دین و اصول درست زندگی خشکیده و از بین رفتهاند. اینک زمان آن رسیده است که به این وضعیت پایان دهی و درهای نیکی و پیروزی را باز کنی.
هوش مصنوعی: این شعر بیانگر این مفهوم است که کیفیت و عدالت در حکومت و رهبری اهمیت بیشتری دارد تا فقط وفور منابع و ثروت. اگر یک پادشاه عادل باشد، حتی در زمان کمبود و قحطی، او بهتر از یک سلطان ناعادل است که در دورههای فراوانی حکومت میکند. در واقع، عدالت و حکمرانی خوب، ارزشمندتر از ادعای ثروتهای زیاد است.
هوش مصنوعی: سال خوب و خوشی تنها در سایه عدالت حاکم قابل تحقق است، وگرنه نابودی هر دو را به همراه خواهد داشت.
هوش مصنوعی: مردی که بیمار است و در وضعیت بدی به سر میبرد، نشاندهندهی درد و رنج عمیقی است که او تحمل میکند. خشکی لبهایش به خاطر آتش درونی و درد عمیق اوست.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بیمثل و شبه و بیهمتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.