بخش ۴۸ - فی‌الادب و شرف‌النّفس
هرکه شاگرد روز شب نبود
جز تهی دست و بی‌ادب نبود
کاندرین راه پر شتاب و قرار
صبر بی‌دست و پای دارد کار
اندرین ره چو کند کردی خشم
دست گیرد عطا و بیند چشم
اندرین عالم و در آن عالم
هرکرا پای پیش‌رفتن کم
گرچه در دست بدخوی گروست
مار بی‌دست و پای راست روست
باز خرچنگ در غدیر و بحار
هست با پنج پای کژ رفتار
صدف ار دست داردی یا پای
کی شدی جای دُرِّ دهر آرای
هر رهی کت خوشست آن ره گیر
دُم فرزین بمان دم شه گیر
شاه بی‌پیل و اسب و بی‌فرزین
خاصه بی‌رخ نیرزدت خرزین
چار طبعست چار خانهٔ شاه
پنج حس شش جهت برای سپاه
وفد عمرت چو زی وفات شود
شاه در چارخانه مات شود
تا بدانگه که مات گردد شاه
آه می‌زن ز عیش و عمر کتاه
هر زمان این فلک ز بهر ستیز
زین زمین گویدت که خیز و گریز
ورنه بر نطع گفتن و پاسخ
می‌کش این بار و می‌خور این شه رخ
بی‌روش روی پرورش نبود
کاین کشش نبود آن چشش نبود
اوّلت کوشش آخرت کشش است
از برون چاره از درون چشش است
راه حق پر ز دین و پر کیش است
گرت خوش نیست راه در پیش است
در میان ره چو سین انسانست
سین چو رفت از میانه آن آنست
اندرین ره رفیق کو دل را
توشه کو صد هزار منزل را
تا ترا نیست لقمه‌ای توشه
ندروی زین ثمار یک خوشه
معرفت آفتاب و هستی ابر
راه بر آسمان و مَرکب صبر
هرکه رخ سوی آن زمین دارد
برسد گر براقِ دین دارد
دل گرم تو زاد رهگذرست
دمِ سرد تو بادِ ابر برست
مرد باید برای راه پناه
حیز بگریزد از میانهٔ راه
راهبر راه را پناه آید
موزهٔ تنگ دست را شاید
راه را یار جلد باید و چست
خانه را به رفیق خوشدل و سست
مرد چون شد برون ز دروازه
به رفیق قدیمش از تازه
با خردمند ساز داد و ستد
که قوی‌تر شود خرد ز خرد
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن به بیان اهمیت تلاش و صبر در مسیر زندگی می‌پردازد. شاعر می‌گوید تنها کسانی که در مسیر صحیح کوشا و پایدار نیستند، به بی‌ادبی و تهی‌دستی دچار می‌شوند. او تاکید می‌کند که در این راه، صبر و تلاش ضروری است و باید در مواجهه با خشم و ناامیدی همواره امید داشت.
متن همچنین به تحلیل وضعیت انسان‌ها در زندگی دنیا و آخرت پرداخته و به این نکته اشاره می‌کند که باید با تدبیر و خرد، از فرصت‌ها بهره برد. آدمی باید در مسیر حق و دین قدم بردارد و از دوستان خردمند برای کمک بهره‌گیرد.
به‌طور کلی، این شعر ما را به اهمیت سعی و کوشش، صبر و هم‌نشینی با نیکان دعوت می‌کند تا بتوانیم در زندگی به موفقیت‌های واقعی دست یابیم.
هوش مصنوعی: هر کسی که در طول روز و شب تلاش و یادگیری نداشته باشد، تنها به بی‌پولی و بی‌ادبی دچار خواهد شد.
هوش مصنوعی: در این مسیر پرشتاب و بی‌وقفه، صبر و آرامش بدون تلاش و کوشش ممکن نیست.
هوش مصنوعی: در این مسیر، وقتی که خشم را کنار بگذاری، بخشش به تو نزدیک می‌شود و چشم‌هایم به زیبایی‌ها نگاه می‌کنند.
هوش مصنوعی: در این دنیا و آن دنیا، برای هر کسی که قدمی برای پیشرفت برمی‌دارد، راهی هموار نیست.
هوش مصنوعی: اگرچه شخصی بدسرشت و بدخلق به دست دارد، ولی آن شخص مانند ماری است که نه دست دارد و نه پای راست.
هوش مصنوعی: خرچنگ در دریا و برکه‌ها وجود دارد و به خاطر ساختار بدنش با پنج پای غیرمتعارف و خاصش حرکت می‌کند.
هوش مصنوعی: اگر صدفی داری که می‌تواند دُرّهای گرانبها تولید کند، دیگر چرا باید از نعمت‌های دُرّی که در دهر وجود دارد، بی‌خبر بمانی؟
هوش مصنوعی: هر راهی که برایت خوشایند است را دنبال کن و در این مسیر مانند دمی که به پادشاه وابسته است، محکم بمان.
هوش مصنوعی: پادشاهی که بدون فیل، اسب و فرزند باشد و به‌ویژه بدون چهره‌ای خوب، به هیچ وجه ارزش ندارد.
هوش مصنوعی: در زندگی، چهار حالت وجود دارد که به چهار جنبه مختلف زندگی اشاره دارد. همچنین، پنج حس ما و شش جهت به ما کمک می‌کند تا در دنیای اطراف خود حرکت کنیم و عمل نمائیم. این اشاره به نظم و ترتیبی دارد که در جهان برقرار است و هر کدام از این عناصر در شکل‌گیری تجربیات ما نقش دارند.
هوش مصنوعی: زمانی که عمرت به پایان برسد، زندگی‌ات مانند یک بازی شطرنج به پایان می‌رسد و شاه در چهارخانه‌اش مات می‌شود.
هوش مصنوعی: تا وقتی که پادشاه از زندگی و خوشی‌هایش ناامید شود و از خودش بیزار گردد، در دلش حسرت و اندوه عمر کوتاهش را خواهد داشت.
هوش مصنوعی: هر زمان که آسمان به خاطر مشکلات و چالش‌ها بر تو فشار می‌آورد، از تو می‌خواهد که از این زمین و مشکلاتش فاصله بگیری و حرکت کنی.
هوش مصنوعی: اگر نه این‌گونه باشد، باید در مورد حرف‌های دیگران گفت و جواب داد، اما این بار با اعتنا به زیبایی چهره این شاه.
هوش مصنوعی: بدون وجود روش و روشنگری، کسی نمی‌تواند رشد و پرورش یابد، زیرا بدون انگیزه و علاقه، چشم‌پوشی و پذیرش وجود نخواهد داشت.
هوش مصنوعی: تلاش اولیه تو برای بهتر شدن در آخرت باید از بیرون شروع شود، اما راه حل واقعی و عمیق آن از درون خودت است.
هوش مصنوعی: راه حقیقت سرشار از ایمان و اصول مذهبی است؛ اگر این مسیر برایت خوشایند نیست، راهی دیگر در پیش داری.
هوش مصنوعی: در مسیر زندگی، انسان مانند حرف "سین" است؛ وقتی "سین" از میان برود، آنچه باقی می‌ماند "آن" است.
هوش مصنوعی: در این راه، دوست کجا است و دل را چه چیزی باید به همراه داشت؟ که راهی طولانی به اندازه صد هزار منزل در پیش داریم.
هوش مصنوعی: تا زمانی که تو میوه‌ای از درخت زندگی را نچشیده‌ای، نمی‌توانی از ثمرات آن به درستی بهره‌برداری کنی.
هوش مصنوعی: آگاهی و شناخت مانندِ آفتاب است که روشنایی می‌آفریند، در حالی که وجود و هستی همانند ابری است که می‌تواند بر آسمان سایه بیفکند. صبر نیز به عنوان وسیله‌ای است برای پیش رفتن در این مسیر.
هوش مصنوعی: هرکس که به آن سرزمین دل بسته است، به زودی به هدفش خواهد رسید، اگر که از ایمان و اعتقاد قوی برخوردار باشد.
هوش مصنوعی: دل من به خاطر تو و حضور تو آرامش دارد، ولی زمانی که وارد می‌شوی یا می‌گذری، مانند هوای سرد و ابری می‌شود.
هوش مصنوعی: مرد باید در مواقع سخت و خطرناک، به دنبال مکانی امن و مطمئن برود و از مشکلات فرار کند.
هوش مصنوعی: راهنما و هدایتگر مقابل چالش‌ها، باید به جایگاه و موقعیتی که در دسترس ندارد، توجه کند و شاید هم از محدودیت‌ها فرار کند.
هوش مصنوعی: برای پیمودن مسیر، به یاری نیاز داریم که سریع و چابک باشد، و در زندگی، به دوستی نیاز داریم که خوش‌خلق و دل‌چرکین نباشد.
هوش مصنوعی: مرد وقتی از دروازه بیرون رفت، با دوست قدیمی‌اش که تازه ملاقات کرده بود، دیدار کرد.
هوش مصنوعی: با افراد باهوش و خردمند ارتباط برقرار کن و گفت‌وگو کن تا دانش و خرد تو نیز افزایش یابد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بی‌مثل و شبه و بی‌همتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.