بخش ۲۵ - اندر ترک دنیا و ریاضت نفس گوید
ای بلندان به عقل و جان شریف
مکنید آن بلندی را تصحیف
در کفایت بلند رای شدید
آن بلندی چرا پلید کنید
خویشتن را ندیده‌اید همه
آدم نورسیده‌اید همه
همه را در ولایت یزدان
راستی قالبست و معنی جان
زین زمین جز کسان آدم را
نردبان نیست بام عالم را
مایهٔ کفر و پایهٔ دین است
نردبان پایهٔ خرد این است
این هم از فعل تست کاندر تاب
از سرِ آب رفته‌ای به سراب
سرِ آبت سراب شد چکنی
عقل و دینت خراب شد چکنی
میوهٔ این و آن مچین پیوست
چون درختان میوه‌دارت هست
نور خواهی به دست موسی‌وار
دست در گرد جَیْب خویش برآر
راه مدین نرفته پیش شُعَیب
چند گردی به گرد پردهٔ غیب
تا بُده ساعتی شبانِ رمه
چون برآری عصا به روی همه
دل بدان نه که باشد از خانه
پشک تو به ز مشت بیگانه
همه نعمت ترا شده حاصل
تو ز اسباب و خان و مان غافل
خوانت از هرچه نعمت است پُرست
لیک در دست موش سفره بُرست
نبود چون تو ابله هیچ بخیل
کاب لیسی همی تو بر لب نیل
زهد اصلی رساندت در وصل
زاهد مشتری ندارد اصل
هرچه از سعی طبعی و فلکیست
نیست ملک تو ملکت ملکیست
چرخ را فرش او نوردیدست
همچنو کارهاش گردیدست
هیزم بیهده مخواه از کس
آتش دل بس است با همه خس
دارد از بهر پختگی درویش
هیزم خشک ز آتشِ دل خویش
آتش جان تو بدست صواب
شسته‌اند اختران به هفتاد آب
جنبش جبر خلق عالم راست
جنبش اختیار آدم راست
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: شاعر به بلندان و عقلای ملت هشدار می‌دهد که از خودستایی و برتری‌جویی بپرهیزند و خویشتن را از نظر روحانی بالا نبرند. او به انسان‌ها می‌گوید که همه در مسیر الهی قرار دارند و هیچ چیزی جز انسان نمی‌تواند درستی و حقیقت را نمایان کند.
شاعر در ادامه تأکید می‌کند که کفر و دین می‌تواند ناشی از عدم درک صحیح باشد و از انسان‌ها می‌خواهد که از روشنایی عقل و دین خود استفاده کنند. او به افرادی که به ظواهر و دارایی‌های دنیوی وابسته‌اند، هشدار می‌دهد که ارزش واقعی در درک معنوی و صمیمیت با خداوند است، نه در مال و مقام.
شاعر به زاهدان نیز می‌گوید که زهد واقعی به پیوند با حقایق الهی منجر می‌شود و نه به دوری گزینی بی‌فایده. او ضمن ابراز اینکه انسان نباید به سراب‌ها و چیزهای بی‌فایده بپردازد، به ضرورت تلاش در جهت درک عمیق‌تر از زندگی و حقیقت اشاره می‌کند.
در نهایت، شاعر بر اهمیت تعادل بین جبر و اختیار تأکید می‌کند و می‌گوید که حرکات و رفتار انسان‌ها باید با آگاهی و شناخت همراه باشد.
هوش مصنوعی: ای کسانی که دارای عقل و روح بلند هستید، لازم نیست آن بلندی را به اشتباه تفسیر کنید.
هوش مصنوعی: در قدرت و توانایی تفکر و اندیشه شما، چرا بر اثر نقص یا پلیدی دست به کارهایی می‌زنید که به آن مقام و موقعیت آسیب می‌زند؟
هوش مصنوعی: شما هرگز به درون خود نگاه نکرده‌اید و تنها به ظواهر و ویژگی‌های بیرونی توجه کرده‌اید.
هوش مصنوعی: همه چیز در دنیای خداوند به حقیقت و درستی است و بافت و مفهوم زندگی از این راست‌گویی نشأت می‌گیرد.
هوش مصنوعی: روی این زمین هیچ چیز جز آدمیان برای رسیدن به بلندی‌ها و اوج عالم وجود ندارد.
هوش مصنوعی: نردبانی که به رشد و توسعهٔ فکر کمک می‌کند، هم می‌تواند به بی‌باوری و کفر منجر شود و هم به استحکام دین و ایمان.
هوش مصنوعی: این هم از کار توست که در نور تابش، از جلوی چشمانت ناپدید شده‌ای و به جایی توهمی رفته‌ای.
هوش مصنوعی: اگر به دنبال آب پاک و واقعی باشی، ولی به سراب برخورد کنی، عقل و دینت به خطر می‌افتد و بی‌فکری به سراغت می‌آید.
هوش مصنوعی: میوه‌های این و آن را با هم مخلوط نکنید، زیرا درختان شما میوه‌های خود را دارند.
هوش مصنوعی: اگر به دنبال نور و روشنایی هستی، همچون موسی بایستی دستت را به سمت جیب خود ببری و نور را از درون خود بیابی.
هوش مصنوعی: اگر به راه مدین نروی و به هدایت شُعَیب نرسی، چه فایده‌ای دارد که برای کشف مسائل پنهان تلاش کنی؟
هوش مصنوعی: زمانی که شبان رمه مدتی را به استراحت می‌گذرانید، وقتی که با عصایش به همه اشاره می‌کند، دوباره همه چیز به حرکت در می‌آید.
هوش مصنوعی: دل را به چیزی وابسته کن که از خانه خودت بهتر است، نه به کسی که غریبه است و به تو هیچ ارتباطی ندارد.
هوش مصنوعی: تمام نعمت‌هایی که داری به خاطر تو و تلاش‌های خودت است، بنابراین از چیزهایی مانند امکانات و خانه و کاشانه غافل نشو.
هوش مصنوعی: میزی که برایت چیده‌اند پر از نعمت‌ها و خوشمزه‌هاست، اما به خاطر رفتار ناپسند و بی‌ملاحظه‌ات، آن نعمت‌ها به دست موش‌ها می‌افتد و از بین می‌رود.
هوش مصنوعی: هیچ شخصی مثل تو که جاهل و بخیل باشد وجود ندارد، حتی اگر بخواهد با لب‌هایش چیزی بگوید.
هوش مصنوعی: پرستش واقعی و خالص، تو را به وصالی می‌رساند که زهد ظاهری و ناقص نمی‌تواند به آن دست یابد. زاهدانی که تنها به ظواهر می‌پردازند، به حقیقتی که در وصال وجود دارد، دست نخواهند یافت.
هوش مصنوعی: هر آنچه که به خاطر تلاش‌های طبیعی و یا تأثیرات کیهانی به دست می‌آید، ملک شما نیست. سلطنت و قدرت واقعی شما از نوعی دیگر است.
هوش مصنوعی: چرخ زندگی به کمک او به حرکت درآمده و تمام کارها به خوبی پیش رفته است.
هوش مصنوعی: از کسی هیزم بیهوده نخواه، آتش دل تو خود کافی است، حتی با وجود تمام زباله‌ها.
هوش مصنوعی: درویش برای اینکه به کمال و پختگی برسد، هیزم خشک را از آتش دل خودش فراهم می‌کند.
هوش مصنوعی: جان تو را با آتش سختی‌ها شسته‌اند و ستاره‌ها به طور مکرر در این امر تأثیرگذار بوده‌اند.
هوش مصنوعی: حرکت و تغییرات دنیای موجود به خواست و اراده خداوند است، اما انتخاب‌ها و تصمیمات انسان بر اساس اختیار خود او انجام می‌شود.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بی‌مثل و شبه و بی‌همتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.