بخش ۵ - حکایت در داد و ستد خردمند
معن دادی خمی درم به دمی
باز کردی مُکاس در درمی
گفت این خوی نزد من نه بدست
جود مال و بخیلی خردست
مال بدهم پی جوانمردی
عقل ندهم به کس به نامردی
در سخاوت چنانکه خواهی ده
لیکن اندر معاملت بسته
ستد و داد را مباش زبون
مرده بهتر که زنده و مغبون
مرد باشی به گاه بیع و شری
از ثریّا نیوفتی به ثری
عقل دست و زبان کوته دان
آرزو رأس مال ابله دان
ای خرد کرده سرفراز ترا
سر نگونسار کرده آز ترا
مرد گرد درِ خرد گردد
تنگ میدان به گرد خود گردد
هرکجا رخ نهادی ای عاقل
تو به آیی چو بد نداری دل
هرکه تدبیر رای بد نکند
ستد و داد بیخرد نکند
بیخرد را ز خود نباشد سود
بود او آتش است و سودش دود
که ازو تیره تیرگی آرد
چشم را خیره خیرگی آرد
حاکم عقل را در این بنیاد
کارها محکم است و دلها شاد
زانکه در مکتب علوم ازل
از پی راندن رسوم عمل
نُتف او در آسمانهٔ نقل
نکتش در کتابخانهٔ عقل
از خرد خواجه شو که سنگ سپید
لعل شد زیر دامنِ خورشید
اوست بهر بقای جاویدان
دفتر نفش و خامهٔ فرمان
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به بیان اهمیت خرد و عقل در زندگی میپردازد. شاعر به مخاطب میگوید که سخاوت و generosity خوب است، اما باید در معاملات و خرید و فروش با عقل و تدبیر عمل کرد. او هشدار میدهد که اگر عقل را نادیده بگیریم، به ضرر خود عمل کرده و خسران خواهیم دید. همچنین اشاره میکند که آرزوها میتوانند منجر به حماقت شوند و تنها با خردمند بودن میتوان به موفقیت رسید. در نهایت، شاعر تأکید میکند که عاقل بودن موجب شادی و موفقیت در زندگی میشود و خرد، کلید بقا و خوشبختی است.
هوش مصنوعی: تو با یک نفس، خُمی در دل من ایجاد کردی و در آن نفس، دلم را باز کردی.
هوش مصنوعی: میگوید که برای من این رفتار ناشی از ثروت و بخیل بودن نیست، بلکه از خرد و فهم من نشأت میگیرد.
هوش مصنوعی: اگر مال و اموال خود را به خاطر جوانمردی ببخشم، اما عقل و فکر خود را به کسی که شایسته نیست نخواهم داد، چون با ناپختگی و بیخردی نمیتوانم به کسی کمک کنم.
هوش مصنوعی: در بخشش و generosity هرطور که میخواهی عمل کن، اما در کارهای معاملاتی باید احتیاط و دقت داشته باشی.
هوش مصنوعی: در معامله و داد و ستد، بهتر است که انسان در شرایطی باشد که زنده و حق او ضایع نشود، تا اینکه مانند کسی باشد که به خاطر زیان و نارضایتی در موقعیت بدی قرار گرفته باشد.
هوش مصنوعی: اگر در شرایط فروش و خرید مردانه رفتار کنی و به اصول پایبند باشی، هرگز به پایین نخواهی افتاد.
هوش مصنوعی: عقل محدود و زبان کوتاه، آرزوهای بزرگ را مال انسانهای نادان میداند.
هوش مصنوعی: ای خرد بزرگ و ارزشمند، تو را به کمال رساندهاند و موفقیتهایت باعث افتخار تو شده است، اما در عین حال، آزمایشها و چالشها باعث شدهاند که به زمین بیفتی و احساس شکست کنی.
هوش مصنوعی: انسان وقتی به فکر و عقل خود توجه کند و به آن اهمیت دهد، در دورانی که نیاز به فضایی وسیع دارد، در واقع خود را در محدودهای کوچک محصور میکند.
هوش مصنوعی: هر کجا که تو با دقت و هوش خود قدم بگذاری، به نتایج خوبی خواهی رسید و اگر دلت را خوب نگهداری، به خوبیها دست پیدا میکنی.
هوش مصنوعی: هر کسی که با تدبیر و تفکر عمل نکند، در کارها دچار مشکلات و اشتباهات خواهد شد و نمیتواند به درستی و خردمندانه تصمیمگیری کند.
هوش مصنوعی: انسان بیخرد هیچ نفعی برای خود ندارد، چرا که همچون آتش است که تنها دود به جا میگذارد و فاقد فایدهای واقعی است.
هوش مصنوعی: چشم را از تیرگی و ناراحتی دور میکند و باعث روشنی و شفافیت آن میشود.
هوش مصنوعی: عقل در پایهگذاری کارها به شکل مستحکمی عمل میکند و این باعث خوشحالی دلها میشود.
هوش مصنوعی: به خاطر اینکه در مکتب علم بیپایان، پیروی از آداب و رسوم گذشته را کنار گذاشتهاند.
هوش مصنوعی: آنچه او میگوید در آسمانها قرار دارد و مطالبش در کتابخانهٔ دانش و خرد ثبت شده است.
هوش مصنوعی: از عقل و دانش خود بهره ببر، زیرا که سنگ سفید در زیر نور خورشید به لعل (جواهری ارزشمند) تبدیل شده است.
هوش مصنوعی: او همواره برای استمرار و بقای ابدی، دفتر وجود و قلم فرمان را در اختیار دارد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بیمثل و شبه و بیهمتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.