گنجور

 
سنایی

از من و از تو کارسازی را

بی‌زبانیست بی‌نیازی را

بی‌نیازیش را چه کفر و چه دین

بی‌زبانیش را چه شک چه یقین

بی‌نیازی نیاز جوی از تو

پاس داری سپاس گوی از تو

به حقیقت بدان که هست خدای

از پی حکم و حکمت بسزای

طاعت و معصیت ترا ننگست

ورنه زی او به رنگ یکرنگست

کی به عقل و به دست و پای رسد

بنده خواهد که در خدای رسد

او تو را راعی و تو گرگ پسند

او ترا داعی و تو حاجتمند

گرگ و یوسف بتست خرد و بزرگ

ورنه زی او یکیست یوسف و گرگ

لطف او را چه مانعی و چه عون

قهر او را چه موسی و فرعون

نفس و افلاک آفریدهٔ اوست

خنک آنکس که برگزیدهٔ اوست

چه عزیزی ز عقل و برخ او را

چه بزرگی ز نفس و چرخ او را

چرخ و آنکس که چرخ گردانست

آسیایست و آسیایانست

حکم فرمان و عقل فرمان‌گیر

نفس نقاش و طبع نقش‌پذیر

جنبش چرخ بی‌سکون زمین

هست چون مور در دم تنّین

مور را اژدها فرو نبرد

گردش چرخ بی‌خبر گذرد

بی‌خبروار در مشیمهٔ لا

کرده در کار آسیای بلا

عمر تو دانه‌وار در دم او

سور تو همنشین ماتم او

نزد تست آنکه از پی شو و آی

کاسهٔ تو چهار دارد پای

جز به فضلش به راه او نرسی

ورچه در طاعتش قوی نفسی

آنکه در خود به دست و پای رسد

کی تواند که در خدای رسد

 
 
 
عنصری

چون بیامد بوعده بر سامند

آن کنیزک سبک زبام بلند

برسن سوی او فرود آمد

گفتی از جنبشش درود آمد

جان سامند را بلوس گرفت

[...]

مسعود سعد سلمان

چیست آن کاتشش زدوده چو آب

چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب

نیست سیماب و آب و هست درو

صفوت آب و گونه سیماب

نه سطرلاب و خوبی و زشتی

[...]

ابوالفرج رونی

ثقة الملک خاص و خازن شاه

خواجه طاهر علیک عین الله

به قدوم عزیز لوهاور

مصر کرد و ز مصر بیش به جاه

نور او نور یوسف چاهی است

[...]

سنایی

ابتدای سخن به نام خداست

آنکه بی‌مثل و شبه و بی‌همتاست

خالق الخلق و باعث الاموات

عالم الغیب سامع الاصوات

ذات بیچونش را بدایت نیست

[...]

وطواط

الترصیع مع التجنیس

تجنیس تام

تجنیس تاقص

تجنیس الزاید و المزید

تجنیس المرکب

[...]