وَ إِنْ مِنْ قَرْیَةٍ إِلاّٰ نَحْنُ مُهْلِکُوهٰا قَبْلَ یَوْمِ اَلْقِیٰامَةِ أَوْ مُعَذِّبُوهٰا عَذٰاباً شَدِیداً کٰانَ ذٰلِکَ فِی اَلْکِتٰابِ مَسْطُوراً (۵۸) وَ مٰا مَنَعَنٰا أَنْ نُرْسِلَ بِالْآیٰاتِ إِلاّٰ أَنْ کَذَّبَ بِهَا اَلْأَوَّلُونَ وَ آتَیْنٰا ثَمُودَ اَلنّٰاقَةَ مُبْصِرَةً فَظَلَمُوا بِهٰا وَ مٰا نُرْسِلُ بِالْآیٰاتِ إِلاّٰ تَخْوِیفاً (۵۹) وَ إِذْ قُلْنٰا لَکَ إِنَّ رَبَّکَ أَحٰاطَ بِالنّٰاسِ وَ مٰا جَعَلْنَا اَلرُّؤْیَا اَلَّتِی أَرَیْنٰاکَ إِلاّٰ فِتْنَةً لِلنّٰاسِ وَ اَلشَّجَرَةَ اَلْمَلْعُونَةَ فِی اَلْقُرْآنِ وَ نُخَوِّفُهُمْ فَمٰا یَزِیدُهُمْ إِلاّٰ طُغْیٰاناً کَبِیراً (۶۰) وَ إِذْ قُلْنٰا لِلْمَلاٰئِکَةِ اُسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلاّٰ إِبْلِیسَ قٰالَ أَ أَسْجُدُ لِمَنْ خَلَقْتَ طِیناً (۶۱) قٰالَ أَ رَأَیْتَکَ هٰذَا اَلَّذِی کَرَّمْتَ عَلَیَّ لَئِنْ أَخَّرْتَنِ إِلیٰ یَوْمِ اَلْقِیٰامَةِ لَأَحْتَنِکَنَّ ذُرِّیَّتَهُ إِلاّٰ قَلِیلاً (۶۲)
و نیست هیچ قریۀ مگر که مائیم هلاک‌کننده‌اش پیش از روز قیامت یا عذاب‌کننده‌اش عذابی سخت باشد آن در کتاب نوشته شده (۵۸) و باز نداشت ما را که بفرستیم آیتها را مگر آنکه تکذیب کردند آن را پیشینیان و دادیم ثمود را ناقه بیناکننده پس ستم کردند بآن و نمی‌فرستیم آیتها را مگر برای بیم دادن (۵۹) و هنگامی که گفتیم مر ترا بدرستی که پروردگار تو احاطه کرده بمردمان و نگردانیدیم آن خوابی را که نمودیم ترا مگر ابتلایی برای مردمان و آن درخت لعنت کرده شده در قرآن و بیم می‌دهیم ایشان را پس نمی‌افزایدشان مگر زیاده‌روی عظیمی (۶۰) و چون گفتیم مر فرشتگان را سجده کنید مر آدم را پس سجده کردند مگر ابلیس گفت آیا سجده کنم از برای آنکه آفریدی از گل (۶۱) گفت خبر ده مرا که این کسی که تفضیل دادی بر من هر آینه اگر باز پس داری مرا تا روز رستخیز هر آینه بنیاد براندازم البته فرزندانش را مگر اندکی (۶۲)
نیست هیچ آن قریه ای الاّ که ما
می کنیم آن را هلاک اعنی فنا
پیش از روز قیامت یا عذاب
می کنیم ار نیستند اهل صواب
این بود در لوح محفوظ از یقین
ثابت و مسطور از جان آفرین
می ندارد باز ما را یا ثقات
اینکه بفرستیم آنسان معجزات
یعنی آن معجز که خواهند از رسول
ز اقتراحات نفوس بوالفضول
جز که خود کردند از پیشینیان
بر رسل تکذیب زآنها بالعیان
ناقه را دادیم بر قوم ثمود
آیتی بود آن مبرهن در نمود
پس بدان کافر شدند ایشان همه
وآن سبب شد بر هلاک آن رمه
ما بنفرستیم هیچ آیات خود
جز به ترسانیدن هر بی رشد
پس اگر مانند زآن پس ناقبول
هست استیصالشان حتم از اصول
یاد کن گفتیم چون ربّ الانام
مردمان را خود فرو گیرد تمام
چون به طغیان ثابت و یکدل شوند
جمله بر دست تو مستأصل شوند
ما نگرداندیم رؤیای تو را
جز که فتنۀ مردمان در ماجرا
اندر این خواب است بسیار اختلاف
در میان اهل تفسیر و عفاف
در حدیبیه چنین دید او به خواب
که بُد اندر حج و عمره با شتاب
گفت و ین واقع نگشت آن سال هان
سال دیگر گشت تعبیرش عیان
آن دورویان طعنه ها گفتند بس
کز چه خواب او نشد معلوم پس
هست هم قولی که آن معراج بود
دید خواب آن را که در یقظه نمود
مردمان در فتنه افتادند بس
طعنه می زد زآن رهش هر خار و خس
خوابهای دیگر او هم دیده بود
واندر اخبار است مشروح آن شهود
نیست جای جمله در تفسیر ما
خواب او کشف است در تعبیر ما
زآن یکی بود اینکه دید اندر برش
میرود بوزینگان بر منبرش
زین غمین گردید سلطان بشر
جبرئیلش داد زین معنی خبر
که بوند آل اُمیه آن گروه
اهل حق آیند ز ایشان بر ستوه
میکُشند اتباع و فرزندان تو
یابد از ایشان خلل بنیان تو
واقعاتی را که بُد آن در نهفت
جمله را با سیّد لولاک گفت
زآن سپس او را کسی خندان ندید
که ز جبریل آن حکایت ها شنید
گفت، منهال عمر روزی به شام
من به زین العابدین کردم سلام
گفتم او را صبح چون کردی در این
کافرستان، ای مه برج یقین
گفت بر آنسان که اسرائیلیان
در میان آل فرعون آن زمان
مابقی را گر نویسم متصل
گرددم از دیده جاری خون دل
شسته گردد دفتر تحریر من
زین گذشتم گوش کن تفسیر من
ما نگرداندیم خوابت را مگر
فتنه ای و آزمونی بر بشر
هم درختی را که ملعون است آن
شد به قرآن ذکر بهر امتحان
بر ابوجهل است تعبیر شجر
یا که بر آل اُمیه سر به سر
ما بترسانیمشان اندر بسیج
پس به جز طغیان نیفزایند هیچ
چونکه گفتیم آن ملایک را کنید
سجدة آدم ز روی عقل و دید
سجده پس کردند آنها جز بلیس
گفت آیا سجده آرم بر خسیس
کآفریدستی تو اش از خاک و گل
بر منش تا چیست فضل معتدل
گفت آیا هیچ دیدی خود تو این
که گرامی داری اش بر من چنین
بر من اعنی ده خبر تا از چه بود
فضل او بر من که بتوانی نمود
باز پس گر داری ام تا رستخیز
یابم استیلاء به فرزندانش نیز
بر همانسان که ببندند از علن
چارپایان را خلایق در رسن
من به فرزندانش در هر مسلکی
میشوم مستولی الاّ اندکی
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این آیات خداوند بیان می‌کند که هیچ قریه‌ای نیست که پیش از روز قیامت هلاک نشود یا عذابی سخت بر آن نفرستاده شود. این موضوع در لوح محفوظ نوشته شده است. خداوند به سبب تکذیب پیامبران توسط گذشتگان، آیات جدیدی ارسال نمی‌کند و هدف از آیات همواره ترساندن مردم است. همچنین، یادآوری می‌شود که فرشتگان به آدم سجده کردند، به جز ابلیس که به دلیل حسادتش از سجده کردن امتناع کرد و گفت که چرا باید به کسی که از خاک آفریده شده سجده کند. ابلیس تهدید می‌کند که در صورت تأخیر در روز قیامت، فرزندان آدم را منحرف خواهد کرد، جزعده کمی از آنها. این آیات به تعمق در امتحانات الهی، سرنوشت اقوام، و خطرهای ناشی از طغیان و کفر اشاره دارند.
هوش مصنوعی: هیچ‌کدام از روستاها وجود ندارد مگر اینکه ما آن را قبل از روز قیامت هلاک خواهیم کرد یا عذاب سختی بر آن نازل خواهیم نمود، این در کتاب نوشته شده است. و چیزی ما را از فرستادن آیات باز نداشت، جز این که قبلی‌ها به آن کذب گفته بودند. ما به قوم ثمود، شتر آشکاری دادیم، ولی آنها به آن ظلم کردند و ما آیات را جز به عنوان هشدار نمی‌فرستیم. زمانی که به تو گفتیم که پروردگارت بر مردم احاطه دارد و آن رویا که به تو نشان دادیم، جز به عنوان آزمونی برای مردم نیست و در قرآن از درخت ملعون سخن گفتیم، ما آنها را می‌ترسانیم و این تنها بر طغیان بزرگ آنها می‌افزاید. وقتی به فرشتگان گفتیم که برای آدم سجده کنید، همه سجده کردند جز ابلیس که گفت: آیا برای کسی که از گل خلق کرده‌ای سجده کنم؟ ابلیس همچنین گفت: آیا دیدی این کسی را که به او احترام گذاشتی، اگر مهلت دهی تا روز قیامت، قطعاً نسل او را به انحراف کشانده و به هلاکت خواهم رساند مگر عده کمی.
هوش مصنوعی: هیچ روستایی وجود ندارد مگر اینکه نابود کننده آن قبل از روز قیامت خواهیم بود یا عذابی سخت به آن می‌فرستیم و این در کتاب ثبت شده است. ما را از فرستادن آیات و نشانه‌ها جز به خاطر این نگه داشتند که پیشینیان آنها را انکار کردند. ما به ثمود، شتر نرمی فرستادیم که نشانه‌ای بزرگ بود، اما آنها به آن ظلم کردند و آیات را فقط برای بیم دادن نفرستادیم. هنگامی که گفتیم که پروردگار تو احاطه‌ای بر مردم دارد، خواب عجیب و غریب که به تو نشان دادیم، جز آزمایشی برای آنها نبود و درخت لعنت شده‌ای در قرآن وجود دارد که ما آنها را به وسیله آن هشدار می‌دهیم، اما این هشدار فقط موجب افزایش طغیان آنها می‌شود. زمانی که به فرشتگان گفتیم که برای آدم سجده کنند، آنها سجده کردند، اما ابلیس گفت: آیا من باید برای کسی که از گل آفریده‌ای سجده کنم؟ او سپس سوال کرد: به من بگو که این کسی که تو به او فضیلت داده‌ای، اگر من را تا روز قیامت به حال خود بگذاری، قطعا فرزندانش را به جز تعداد کمی از آنها، به کلی گمراه می‌کنم.
هوش مصنوعی: هیچ روستایی نیست مگر اینکه ما آن را نابود می‌کنیم، یعنی به فنا می‌سپاریم.
هوش مصنوعی: قبل از فرا رسیدن روز قیامت، اگر کسانی که در مسیر درست هستند وجود نداشته باشند، عذاب می‌دهیم.
هوش مصنوعی: این موضوع در لوح محفوظ به طور قطعی ثبت شده و از خالق جان نوشته شده است.
هوش مصنوعی: ما دیگر قادر نیستیم معجزاتی همچون گذشته را نشان دهیم، پس نمی‌توانیم به کسی اطمینان کنیم که ما را دوباره فرستاده است.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که مردم به دنبال معجزات و نشانه‌هایی از پیامبر هستند که از خواسته‌ها و آرزوهای خودشان ناشی می‌شود. به عبارتی، انتظار دارند که او طبق درخواست‌ها و تمایلات بی‌پایه و اساس آنها عمل کند.
هوش مصنوعی: به جز اینکه خود افراد از نسل‌های گذشته بر پیامبران دروغ گفتند، این مساله به وضوح مشخص است.
هوش مصنوعی: ما شتری را به قوم ثمود دادیم، که نشانه‌ای واضح و روشن بود.
هوش مصنوعی: پس بدان که آنها همه کافر شدند و این موضوع باعث هلاکت آن گروه شد.
هوش مصنوعی: ما هیچ نشانه‌ای از خود را به جز برای ترساندن افراد نادان نمی‌فرستیم.
هوش مصنوعی: اگر از آن زمان به بعد، دیگر نابجایی پذیرفته نشود، حتمی است که سرنوشتشان به بن‌بست خواهد رسید.
هوش مصنوعی: به یاد بیاور که ما گفتیم زمانی که پروردگار بندگان، انسان‌ها را به طور کامل در آغوش خود می‌گیرد، باید خود را در این حالت تسلیم کنیم.
هوش مصنوعی: وقتی که همه به یکدلی و قاطعیت برخیزند، همه‌ٔ آنها زیر فشار و ارادهٔ تو قرار می‌گیرند و به زانو در می‌آیند.
هوش مصنوعی: ما فقط رؤیای تو را به خاطر سرگردانی و آشفتگی مردم حول این ماجرا تغییر ندادیم.
هوش مصنوعی: در این خواب، بین نظرها و تفسیرهای مختلف، اختلاف زیادی وجود دارد که به خصوص در میان افرادی که به پاکدامنی و عفت توجه دارند، مشهود است.
هوش مصنوعی: او در خواب دید که در حدیبیه به سرعت مشغول انجام حج و عمره است.
هوش مصنوعی: گفتن و حالا واقعیت پیدا نکرد، بلکه در سال دیگر تعبیر آن آشکار شد.
هوش مصنوعی: آن افراد دو رو و طعنه زن سخن زیادی گفتند، اما نمی‌دانند که او در خواب چه چیزی را تجربه کرده و همچنان از حال او بی‌خبرند.
هوش مصنوعی: در این بیت به این موضوع اشاره شده که برخی از وعده‌ها و قول‌ها مانند معراج برای انسان‌ها هستند، از خواب و رویاهایی که در بیداری برای آنها به حقیقت بدل می‌شود. یعنی دیدن برخی از واقیعت‌ها و دستاوردها در خواب، می‌تواند به تحقق آنها در بیداری منجر شود.
هوش مصنوعی: مردم در شرایط سخت و دشواری گرفتار شدند و در این میان، هر بی‌خود و بی‌مسئولیتی به آنها ایراد می‌گرفت و به مشکلاتشان می‌خندید.
هوش مصنوعی: او خوابهای دیگری هم مشاهده کرده بود و این خواب‌ها به طور کامل در اخبار روایت شده‌اند.
هوش مصنوعی: توضیحی طولانی درباره خواب و تعبیر آن ارائه می‌شود. خواب هر کسی بیانگر واقعیت‌ها و احساسات اوست و تجربه خواب‌ها را نمی‌توان به سادگی تفسیر کرد. در واقع، تعبیر خواب‌ها ممکن است به درک عمیق‌تری از وضعیت زندگی و احساسات فرد بینجامد.
هوش مصنوعی: این جمله به این معنی است که وجود یکی از دو چیز، باعث می‌شود تا آن دیگری نیز در ظاهر و رفتار خود تغییری کند. به عبارت دیگر، تاثیر یک چیز بر دیگری را نشان می‌دهد. بوزینگان، به عنوان نمادی از دیگران یا پیروان، بر روی منبر شخصی که در نظر گرفته شده است، نمایان می‌شوند. این تصویر، ارتباط و تأثیرگذاری میان دو موضوع را بیان می‌کند.
هوش مصنوعی: سلطان انسان به شدت غمگین شد و جبرئیل به او خبر این وضعیت را داد.
هوش مصنوعی: گروه اهل حق از آلام و مشکلات کسانی که به خاندان امیه تعلق دارند، خسته و ناامید می‌شوند.
هوش مصنوعی: فرزندان و پیروان تو ممکن است به دست دیگران آسیب ببینند و این می‌تواند به پایه و اساس تو لطمه بزند.
هوش مصنوعی: در اینجا صحبت از رویدادهایی است که در پس پرده و به دور از چشم دیگران به وقوع پیوسته‌اند. گویا کسی به نام لولاک، این مسائل را در میان خود مطرح کرده و با وی در مورد آنها به گفتگو نشسته است.
هوش مصنوعی: بعد از آن، هیچ کس او را خندان ندید، زیرا او حکایت‌ها را از جبرئیل شنیده بود.
هوش مصنوعی: منهال عمر روزی به شهر دمشق رفت و با زین العابدین سلام و احوالپرسی کرد.
هوش مصنوعی: به او گفتم: صبح که در این سرزمین کافران مشغول به کار هستی، ای ماه روشنی بخش حقیقت.
هوش مصنوعی: این جمله اشاره دارد به وضعیتی که مانند میانجی‌گری یا تلاش برای نجات از وضعیت دشوار است. به نوعی، فردی در شرایط سخت و تحت فشار قرار دارد، مشابه حالتی که بنی‌اسرائیل در زمان فرعون داشتند. این بیانگر می‌تواند نشان‌دهنده مقاومت یا امیدواری در برابر مشکلات باشد.
هوش مصنوعی: اگر بخواهم باقی‌مانده را بنویسم، از شدت احساسات در درونم آن‌قدر گریه می‌کنم که خون دل از چشمانم سرازیر می‌شود.
هوش مصنوعی: دفتر زندگی‌ام تمیز و پاک می‌شود؛ به این وضعیت که من از آن عبور کنم، خوب به توضیحات من گوش کن.
هوش مصنوعی: ما خواب تو را تغییر ندادیم، مگر این که آزمایش یا فتنهای برای انسان پیش آمده باشد.
هوش مصنوعی: درختی که به وسیله قرآن به عنوان ملعون معرفی شده، برای آزمایش و امتحان بیان شده است.
هوش مصنوعی: این بیت به نوعی به دشمنی و کینه‌ورزی بین دو گروه اشاره دارد. ابوجهل به عنوان یکی از دشمنان شناخته‌شده پیامبر اسلام و آل امیه نیز که از دشمنان اسلام بودند، به عنوان نمادهایی از شرارت و فساد معرفی می‌شوند. تعبیر شجر در اینجا می‌تواند به مفهومی مانند درختی که میوه‌های ناپسند تولید می‌کند یا نماد نسل و تباهی اشاره داشته باشد. در کل، این بیت به نکوهش و نارضایتی از این دو گروه می‌پردازد.
هوش مصنوعی: ما این‌ها را در زمان جمع‌آوری آنها به ترس می‌اندازیم؛ بنابراین جز شورش و طغیان، چیزی برایشان باقی نمی‌ماند.
هوش مصنوعی: وقتی که از ملایکه خواستیم که به آدم سجده کنند، این کار را به خاطر عقل و بینششان انجام دادند.
هوش مصنوعی: آنها (فرشتگان) سجده کردند، اما ابلیس گفت: آیا بر کسی که بی‌ارزش است، سجده کنم؟
هوش مصنوعی: تو از خاک و گل ساخته شده‌ای، پس فضیلت و ویژگی‌های متعادل چه چیزی در تو وجود دارد؟
هوش مصنوعی: آیا تا به حال متوجه شدی که تو چه قدر چیزی را که برای من ارزشمند است، ارج می‌نهی؟
هوش مصنوعی: به من ده نکته بفرما تا بفهمم چه لطفی از طرف او بر من بوده که بتوانم آن را نشان دهم.
هوش مصنوعی: اگر تو مرا بازگردانی، پس از روز قیامت حاکمیت به فرزندانش نیز خواهد رسید.
هوش مصنوعی: اگر مردم مانند چهارپایان را در زنجیرها و بندهایی به اسارت بکشند، باید دانست که این کار به نادانی و جهل آنها برمی‌گردد.
هوش مصنوعی: من بر فرزندانش در هر موضوعی تسلط پیدا می‌کنم، جز چند نفر اندک.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.