یکی از وزرا معزول شد و به حلقهٔ درویشان درآمد. اثر برکتِ صحبتِ ایشان در او سرایت کرد و جمعیّتِ خاطرش دست داد. مَلِک بار دیگر بر او دل خوش کرد و عمل فرمود. قبولش نیامد و گفت: معزولی به نزد خردمندان بهتر که مشغولی.
آنان که به کنجِ عافیت بنشستند
دندانِ سگ و دهانِ مردم بستند
کاغذ بدَریدند و قلم بشکستند
وز دستِ زبانِ حرفگیران رستند
ملک گفتا: هر آینه ما را خردمندی کافی باید که تدبیرِ مملکت را بشاید. گفت: ای ملک نشانِ خردمند کافی جز آن نیست که به چنین کارها تن ندهد.
همای بر همه مرغان از آن شرف دارد
که استخوان خورد و جانور نیازارد
سیهگوش را گفتند: تو را ملازمتِ صحبتِ شیر به چه وجه اختیار افتاد؟ گفت: تا فضلهٔ صیدش میخورم و ز شرِّ دشمنان در پناهِ صولتِ او زندگانی میکنم. گفتندش: اکنون که به ظلِّ حمایتش در آمدی و به شکرِ نعمتش اعتراف کردی، چرا نزدیکتر نیایی تا به حلقهٔ خاصانت در آرد و از بندگانِ مخلصت شمارد؟ گفت: همچنان از بَطْشِ او ایمن نیستم.
اگر صد سال گَبْر آتش فروزد
اگر یک دم در او افتد بسوزد
افتد که ندیم حضرتِ سلطان را زر بیاید و باشد که سر برود و حکما گفتهاند: از تلوّنِ طبعِ پادشاهان بر حذر باید بودن که وقتی به سلامی برنجند و دیگر وقت به دشنامی خلعت دهند و آوردهاند که ظرافتِ بسیار کردن هنرِ ندیمان است و عیبِ حکیمان.
تو بر سرِ قدرِ خویشتن باش و وقار
بازیّ و ظرافت به ندیمان بگذار
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این متن، داستان یک وزیر معزول روایت میشود که به جمع درویشان میپیوندد و از برکت صحبت آنها دل خوش میشود. او با این حال، تصمیم میگیرد که از مقام خود کنارهگیری کند و به جای مشغول شدن به امور حکومتی، در کنار خردمندان باشد. وزیر تاکید میکند که خردمند واقعی کسی است که به کارهای ناپسند تن نمیدهد. در ادامه، گفتوگویی درباره اهمیت دوستی و حمایت قدرتمندان هم بیان میشود و نگرانی از تغییر رفتار پادشاهان به تصویر کشیده میشود. در نهایت، بر اهمیت حفظ وقار و مراعات خویشتن در برابر ناملایمات تأکید میشود.
هوش مصنوعی: یکی از وزرا برکنار شد و به جمع درویشان پیوست. تأثیر صحبتهای آنها بر او تأثیر گذاشت و احساس آرامش و سرزندگی در او بوجود آمد. پادشاه بار دیگر خواست که با او رابطه برقرار کند و به او پیشنهاد داد. اما او قبول نکرد و گفت که بهتر است در کنار افراد با خرد بماند تا این که به مسئولیتهای قبلی بازگردد.
کسانی که گوشهٔ سلامت را برگزیدند از نیش سگانِ آدمروی و نامردمان بیاسودند.
ترکِ نوشتن گفتند و از شّر زبان خردهگیران رهایی یافتند.
هوش مصنوعی: سلطان گفت: ما نیاز به یک فرد خردمند داریم که بتواند امور مملکت را به خوبی اداره کند. فردی پاسخ داد: ای سلطان، نشانهی یک فرد خردمند این است که هرگز دست به چنین کارهایی نزند.
هوش مصنوعی: پرنده همای به خاطر ویژگیاش که استخوان میخورد ولی به دیگر موجودات آسیب نمیزند، از همه پرندگان برتری دارد.
هوش مصنوعی: سیهگوش به او گفتند: چرا با شیر همراهی میکنی؟ او پاسخ داد: من از فضلهی او تغذیه میکنم و در زیر سایهی قدرت او از دشمنان در امانم. آنها از او پرسیدند: حال که در زیر حمایت او قرار گرفتی و به نعمت او اعتراف کردی، چرا نزدیکتر نمیآیی تا از بندگان خاص او شوی؟ او جواب داد: هنوز هم از قدرت او احساس امنیت نمیکنم.
اگر آتشپرست یک نفس در آتش افتد فوراً خواهد سوخت اگرچه صد سال پرستاری و نگهبانی آتش را کرده باشد.
هوش مصنوعی: گاهی پیش میآید که دوست نزدیک سلطان، مال و سرمایهای بدست آورد و ممکن است که در این میان جانش نیز در خطر باشد. حکما توصیه کردهاند که باید از تغییر رفتار پادشاهان احتیاط کرد، زیرا ممکن است در یک لحظه به کسی که به او احترام میگذارد، بیمحلی کند و در لحظهای دیگر به کسی که به او توهین کرده، پاداش دهد. همچنین گفتهاند که نشاندهندهی مهارت و هنر دوستان نزدیک سلطان، توانایی در دقت و ظرافت رفتار است، در حالی که این ویژگی میتواند مورد انتقاد حکیمان قرار گیرد.
[ای فرزانه] تو قدر و مقام خویش بشناس و پای فراتر منه، شوخی و خوشطبعی در پیشگاه شاهان کار تو نیست. بگذار که همنشینان ویژهٔ شهریار بدان بپردازند.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۴ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.