چو دور خلافت به مأمون رسید
یکی ماه پیکر کنیزک خرید
به چهر آفتابی، به تن گلبنی
به عقل خردمند بازی کنی
به خون عزیزان فرو برده چنگ
سر انگشتها کرده عناب رنگ
بر ابروی عابد فریبش خضاب
چو قوس قزح بود بر آفتاب
شب خلوت آن لعبت حور زاد
مگر تن در آغوش مأمون نداد
گرفت آتش خشم در وی عظیم
سرش خواست کردن چو جوزا دو نیم
بگفتا سر اینک به شمشیر تیز
بینداز و با من مکن خفت و خیز
بگفت از چه بر دل گزند آمدت؟
چه خصلت ز من ناپسند آمدت؟
بگفت ار کشی ور شکافی سرم
ز بوی دهانت به رنج اندرم
کشد تیر پیکار و تیغ ستم
به یک بار و بوی دهن دم به دم
شنید این سخن سرور نیکبخت
برآشفت تند و برنجید سخت
همه شب در این فکر بود و نخفت
دگر روز با هوشمندان بگفت
طبیعت شناسان هر کشوری
سخن گفت با هر یک از هر دری
دلش گرچه در حال از او رنجه شد
دوا کرد و خوشبوی چون غنچه شد
پری چهره را همنشین کرد و دوست
که این عیب من گفت، یار من اوست
به نزد من آن کس نکوخواه توست
که گوید فلان خار در راه توست
به گمراه گفتن نکو میروی
جفایی تمام است و جوری قوی
هر آن گه که عیبت نگویند پیش
هنر دانی از جاهلی عیب خویش
مگو شهد شیرین شکر فایق است
کسی را که سقمونیا لایق است
چه خوش گفت یک روز دارو فروش:
شفا بایدت داروی تلخ نوش
اگر شربتی بایدت سودمند
ز سعدی ستان تلخ داروی پند
به پرویزن معرفت بیخته
به شهد ظرافت برآمیخته
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، داستان مأمون و کنیزکی زیبا روایت میشود که به مانند ماه درخشان و آفتابی است. مأمون که از عشق به او مجذوب شده، با خشم و حساسیت به او نزدیک میشود و از او می‌خواهد که در آغوشش بیفتد. کنیزک در پاسخ میگوید که حتی اگر او را بکشد یا سرش را بشکافد، بوی دهانش او را آزار می‌دهد. مأمون از این گفته برآشفته میشود و شب را در فکر و اندیشه می‌گذراند. در روز بعد، با اهل دانش مشورت میکند و درمی‌یابد که بیان عیوب به دوستان، نشانه‌ای از دوستی واقعی است. او متوجه میشود که باید پذیرای نقد باشد و نصیحت‌ها را جدی بگیرد، حتی اگر تلخ باشد. در نهایت، تأکید بر اهمیت شناخت عیوب و پذیرش انتقاد در زندگی به تصویر کشیده میشود.
هوش مصنوعی: زمانی که خلافت به مأمون رسید، او دختر زیبایی را خرید که مانند ماه می‌درخشید.
هوش مصنوعی: با چهره‌ای مانند خورشید و بدنی همچون گل، با intellect و هوش اندیشه ورزی کن.
هوش مصنوعی: این بیت به تصویر کشیدن احساس عمیق و غمگینی است که از دست دادن عزیزان به وجود می‌آورد. شاعر با تشبیه چنگ به سر انگشتانش، به این نکته اشاره دارد که در غم و اندوه، همواره در فکر یاد آن عزیزان است. رنگ عناب که نشانه‌ای از غم و اندوه است، نشان‌دهنده عمق ناراحتی است که در دل احساس میشود.
هوش مصنوعی: بر ابروی عابد، زینت و زیبایی مانند رنگ‌های زیبای قوس قزح در زیر نور خورشید جلوه میکند.
هوش مصنوعی: در شب آرام، آن معشوقه زیبا شاید تنها در آغوش محبوبش آرام گرفته باشد.
هوش مصنوعی: خشم او به شدت شعله‌ور شد و خواستند او را مانند یک گردو که از وسط شکسته میشود، دو نیم کنند.
هوش مصنوعی: او گفت: اکنون وقت آن است که با شمشیر تیز اقدام کنی و با من بر سر چیزهای بی‌اهمیت بحث و جدل نکن.
هوش مصنوعی: چرا به دل تو آسیب زده‌ام؟ چه ویژگی‌ای در من را نپسندیدی؟
هوش مصنوعی: اگر مرا بکشید یا سرم را بشکافید، باز هم از بوی دهانت در رنج و عذاب خواهم بود.
هوش مصنوعی: در اینجا به این معناست که جنگ و ظلم به یکباره تاثیر خود را میگذارد و فریاد و زخم‌های ناشی از آن به کرات و مداوم در فضا محسوس است.
هوش مصنوعی: سرور خوشبخت از این گفته ناراحت و خشمگین شد و به سرعت واکنش نشان داد.
هوش مصنوعی: تمام شب در این فکر بود و خوابش نبرد؛ روز بعد با افراد باهوش درباره‌اش سخن گفت.
هوش مصنوعی: دانشمندان طبیعت در هر کشوری درباره موضوعات مختلف با یکدیگر گفتگو و تبادل نظر میکنند.
هوش مصنوعی: علی‌رغم اینکه دلش از او ناراحت و آزار دیده، اما او همچنان دارویی برای این دل دردناک پیدا کرده و مانند غنچه‌ای خوشبو و خوشایند شده است.
هوش مصنوعی: چهره زیبا را به هم نشینی با دوستش دعوت کرد و گفت که اگر این عیب من را بیان کند، او یار من است.
هوش مصنوعی: کسی که خواسته تو را بخواهد و نگران تو باشد، همان است که به تو میگوید چه موانعی در مسیرت وجود دارد.
هوش مصنوعی: گفتن اینکه تو به سمت نادرست حرکت میکنی، بی‌انصافی سه گانه و بسیار قوی است.
هوش مصنوعی: هر زمانی که عیب تو را پشت سر نگویند، هنر و دانشی از خود نشان بده که از جهل خودت مطلع شوی.
هوش مصنوعی: به کسی که به طعم تلخ دارویی مثل سقمونیا عادت کرده، نگو که شیرینی شکر بهتر است.
هوش مصنوعی: یک روز داروساز به طور زیبا گفت که برای بهبودی، باید داروی تلخ را بنوشی.
هوش مصنوعی: اگر بخواهی از سعدی چیزی خوشمزه و مفید بگیری، باید تلخی و تلخ‌کامی را بپذیری تا از پند و نصیحت بهره‌مند شوی.
هوش مصنوعی: معرفت پرویزان به مانند شربتی شیرین و لطیف است که با ظرافت ترکیب شده و به دل می‌نشیند.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
می‌خواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
می‌خواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۴ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.