بخش ۶ - ابن یمین فریومدی خراسانی
وهُوَ امیر محمود بن یمین الدین محمود فریومدی الطغرایی، در اخلاق حمیده و اوصاف پسندیده مشهور و در کمالات صوری و معنوی در السنه و افواه مذکور. از سالکان واصل و عارفان کامل. استفاضهٔ فیوضات الهیه نموده و خود در سلک حکما و عقلا مندرج بود. تحصیل معاش از رهگذر زراعت و دهقانی فرمودی و هرچه داشتی مصروف درویشان نمودی. دیوان حکمت توأمانش در سنهٔ ۷۴۳ در جنگ سربداران از میان رفته. لهذا اشعارش کم یاب و این ابیات از نتایج طبع آن جناب است:
مِنْقطعاته فی الحکمة و الموعظه
آشنایی خلق درد سر است
منقطع باش تا ندانندت
به در کس مرو ز بهرِ طمع
تا ز در همچو سگ نرانندت
گر شوی گوشه گیر چون ابرو
بر سرِ دیدهها نشانندت
این همه جد و جهد حاجت نیست
آنچه روزیست میرسانندت
٭٭٭
زدم از کتم عدم خیمه به صحرایِ وجود
از جمادی به نباتی سفری کردم و رفت
بعد از آنم کشش نفس به حیوانی برد
چون رسیدم به وی از وی گذری کردم و رفت
بعد از آن در صدفِ سینهٔ انسان به صفا
قطرهٔ هستی خود را گهری کردم و رفت
با ملایک پس از آن صومعهٔ قدسی را
گرد برگشتم و نیکو نظری کردم و رفت
بعد از آن ره سوی او بردم و چون ابن یمین
همه او گشتم و ترک دگری کردم و رفت
دو قرص نان اگر از گندم است وگر از جو
دو تای جامه اگر کهنه است وگر از نو
چهار گوشهٔ دیوار خود به خاطرِ جمع
که کس نگوید از این جای خیز و آنجا رو
هزار مرتبه بهتر به نزد ابن یمین
ز فرِّ مملکتِ کیقباد و کیخسرو
٭٭٭
اگر دو گاو به دست آوری و مزرعهای
یکی امیر و یکی را وزیر نام کنی
بدان قدر چو کفاف معاش تو نشود
روی و نان جوی از یهود وام کنی
هزار بار از آن بِه که از پی خدمت
کمر ببندی و بر مردکی سلام کنی
رباعی
آن کز پی وصل او به جان میپویم
او با من و من جمله جهان میجویم
نی نی که من اویم و من واو را من
از تنگ مجالی سخنی میگویم
رباعی
خواهی که خدا کار نکو با تو کند
ارواح ملایک همه رو با تو کند
با هرچه رضایِ او در آن نیست مکن
یا راضی شو به هرچه او با تو کند
گویند که چون ابن یمین رحلت مینمود شب به تلاوت مشغول شد تا هنگام فوت رسید و این رباعی گفته به جوارِ رحمت حق پیوست. صبح این رباعی را بر سر سجادهاش یافتند:
منگر که دل ابن یمین پرخون شد
بنگر که ازین سرایِ فانی چون شد
مصحف به کف و چشم به ره، روی به دوست
با پیکِ اجل خنده زنان بیرون شد
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: امیر محمود بن یمین الدین محمود فریومدی الطغرایی، شخصی معروف به اخلاق نیکو و ویژگیهای برجسته بود که در حوزههای علمی و معنوی به کمالات دست یافته بود. او از طریق کشاورزی روزی خود را تأمین میکرد و اموالش را صرف درویشان مینمود. آثار او، از جمله اشعار کمیابش، در سال ۷۴۳ هجری قمری در جنگ سربداران از بین رفت.
چند بیت از اشعار او به بیان حکمت و موعظه پرداخته و نشاندهنده اندیشههای او در خصوص زندگی و دنیا هستند. او در اشعاری به انتقاد از وابستگی به مردم و نشان دادن ارزش عزلت در زندگی اشاره کرده و به اهمیت توکل بر خداوند و قناعت پرداخته است.
در نهایت، او در شب فوتش به تلاوت مشغول بود و رباعیای از خود برجای گذاشت که نشاندهنده روحیه عارفانهاش بود؛ او بدون ترس از مرگ، به ملاقات خدا میشتافت. آثار و اشعار او نمایانگر عمیقترین اندیشههای عرفانی و زندگی ساده و دلنشینش است.
هوش مصنوعی: امیر محمود بن یمینالدین محمود فریومدی الطغرایی فردی مشهور به اخلاق نیکو و ویژگیهای پسندیده است و در کمالات ظاهری و باطنی زبانزد عام و خاص است. او از عارفان بزرگ و سالکان مخلص به شمار میآید و از فیوضات الهی بهرهمند شده است. او در زمره حکما و افراد خردمند قرار دارد و برای تأمین معاش خود به کشاورزی و کارهای زراعی مشغول بود و همه آنچه داشت را در راه حمایت از درویشان صرف میکرد. دیوان حکمت او در سال ۷۴۳ هجری قمری در جنگ سربداران از بین رفته و به همین دلیل اشعارش به سختی پیدا میشود. این ابیات نیز نتیجه ذوق سرشار اوست.
هوش مصنوعی: دوستی و ارتباط با مردم میتواند مشکلاتی ایجاد کند، بنابراین بهتر است دوری گزینی و خودت را از آنها جدا نگهداری تا از مشکلاتی که ممکن است به وجود آید، در امان بمانی.
هوش مصنوعی: به خاطر طمع، به کسی مراجعه نکن، زیرا ممکن است مانند یک سگ تو را از در بیرون کنند.
هوش مصنوعی: اگر به گوشهنشینی روی و از جمع دوری کنی، مانند ابرو که بر روی چشمها سایه میاندازد، دیگران به تو توجه خواهند کرد.
هوش مصنوعی: تمام تلاش و کوشش انسان در زندگی ممکن است ضرورتی نداشته باشد، زیرا آنچه مقدر شده و روزی اوست، به هر حال به او خواهد رسید.
هوش مصنوعی: از حالت عدم بیرون آمدم و وجودم را مانند خیمهای در دشت هستی برپا کردم. از حالت جامد به زندگی نباتی رسیدم و سفری را آغاز کردم و پیش رفتم.
هوش مصنوعی: پس از آنکه نفس مرا به سمت حیوانی کشاند، به او رسیدم و سپس بدون توقف از کنارش عبور کردم و ادامه دادم.
هوش مصنوعی: پس از آن، در عمق وجود انسان، جواهر وجود خود را با صفا و خلوص درخشان کردم و سپس از آنجا رخت بستم و رفتم.
هوش مصنوعی: با فرشتگان، بعد از آنکه به صومعهٔ مقدس نزدیک شدم، به دقت به آن نگاه کردم و سپس راهی شدم.
هوش مصنوعی: پس از آن، راهی به سوی او شدم و مانند ابن یمین تمام وجودم را به او سپردم و از دیگران صرف نظر کردم و به سمت او رفتم.
هوش مصنوعی: اگر دو قرص نان از گندم باشد یا از جو، و یا اینکه دو لباس کهنه باشد یا نو، تفاوتی در اصل مادیت آنها نیست.
هوش مصنوعی: به خاطر اینکه دیگران چیزی نپرسند یا قضاوت نکنند، خود را در چهار طرف دیوار محصور کردهایم.
هوش مصنوعی: بهتر است که نزد ابن یمین باشم تا اینکه در کاخهای شاهان بزرگ و ثروتمند زندگی کنم.
هوش مصنوعی: اگر دو گاو به دست بیاوری و یکی از آنها را به امیر و دیگری را به وزیر نسبت دهی، این نشاندهنده قدرت و موقعیت اجتماعی آنهاست.
هوش مصنوعی: هرقدر که نیازهای زندگیات تأمین نشود، به خاطر روزی و نان از یهودی قرض نخواهی گرفت.
هوش مصنوعی: بهتر است هزار بار تلاش کنی و برای خدمت به دیگران، سختیها را به جان بخری تا اینکه تنها به کسی که قدرت و مقام دارد، احترامی نشان دهی.
هوش مصنوعی: من در جستجوی وصال او هستم و با تمام وجود به دنبال او میروم. او با من است و من به دنبال همهچیز در این جهان هستم.
هوش مصنوعی: در اینجا شاعر به نوعی از وجود خود و تأثیر کلماتش در شرایط محدود و دشوار صحبت میکند. او به ما میگوید که با وجود سختیها و تنگناها، همچنان به بیان احساسات و افکارش ادامه میدهد. این ابراز وجود، نشانهای از اراده و عزم اوست که حتی در شرایط مشکل هم نمیگذارد صدایش خاموش بماند.
هوش مصنوعی: اگر میخواهی خداوند با تو رفتار خوبی داشته باشد، باید مخلوقات محبوب او، یعنی فرشتگان، را با خود همراه کنی.
هوش مصنوعی: با هر چیزی که خداوند در آن راضی نیست، کاری نکن و اگر نمیتوانی از آن بگذری، به هر چیزی که او با تو میکند، راضی باش.
هوش مصنوعی: نقل شده است که زمانی که ابن یمین در حال فوت بود، شب را به خواندن قرآن مشغول بود تا اینکه جان سپرد. او این رباعی را سروده و پس از آن به رحمت خدا پیوست. صبح روز بعد، این رباعی را بر روی سجادهاش پیدا کردند.
هوش مصنوعی: به چیزهایی که انسان را دلسرد میکنند نگاه نکن، بلکه به این بیندیش که این زندگی دنیوی با تمام زوال و ناپایداریاش چگونه است.
هوش مصنوعی: کتاب آسمانی در دستانش بود و نگاهش به راه، با عبوس و خندان به سوی دوست، از دنیا بیرون رفت.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.