بخش ۱۱ - ابوسعید مهنه قُدِّسَ سِرُّه
اسم آن جناب فضل اللّه ابن ابوالخیر است. از صغر سن ریاضات شاقه میکشید و شراب ذوق و حال میچشید. لقمان سرخسی که ازمجانین عاقل و مجاذیب کامل بود، او را به شیخ ابوالفضل سرخسی سپرده، تا تربیت نمود. به صحبت جمعی از بزرگان رسیده و زحمت بسیار از ابنای زمان دیده. چهارده سال در ابتدای حال مجذوب بود و به وادی دشت خاوران راه میپیمود. در سختی و رنج قدم میافشرد و خار صحرا میخورد. بالاخره کارش به جایی رسید که از هدایا که سلاطین به وی فرستاده بودند چهارصد اسب با زین و ستام در پیشاپیشش جنیبت میکشیدند. در معرفت، سخنان نیکو دارد. از جمله میفرماید: که حجاب، در میان خلق و خالق زمین و آسمان و غیره نیست. پندار و معنی ما حجاب است. اگر از میان برگیریم به او رسیم. هم او گفته است: تصوف آن است که آنچه در سر داری بنهی و آنچه در کف داری بدهی. و از آنچه بر تو آید بجهی. هم گفته است که مرد کامل آن است که در میان خلق نشیند و زن گیرد و داد و ستد کند و با همه آمیزد و یک دم از خدا غافل نباشد. مدت عمر آن جناب هزار ماه بوده ودر سنهٔ ۴۴۰ رحلت نموده. این بیت و رباعیات از آثار آن جناب ثبت شده:
به زیر قبّهٔ تقدیس، مست مستانند
که هرچه هست، همه صورت خدا دانند
مِنْ رباعیّات نَوَّرَ اللّهُ مَرقَدَهُ:
جسمم همه اشک گشت و چشمم بگریست
در عشق تو بی جسم، همی باید زیست
از من اثری نماند، این عشق از چیست
چون من، همه معشوق شدم، عاشق کیست
٭٭٭
سر تا سر دشت خاوران سنگی نیست
کز خون دل و دیده، بر آن رنگی نیست
در هیچ زمین و هیچ فرسنگی نیست
کز دست غمت نشسته دلتنگی نیست
٭٭٭
آن روز که آتش محبّت افروخت
عاشق روش سوز ز معشوق آموخت
از جانب دوست سرزد این سوز و گداز
تا در نگرفت شمع، پروانه نسوخت
راه تو به هر قدم که پویند خوش است
وصل تو به هر سبب که جویند خوش است
روی تو به هر دیده که بینند نکوست
نام تو به هر زبان که گویند خوش است
٭٭٭
غازی به ره شهادت اندر تک و پوست
غافل که شهید عشق، فاضلتر از اوست
در روز قیامت این بدان کی ماند
کاین کشتهٔ دشمن است و آن کشتهٔ دوست
٭٭٭
از کعبه، رهی است تا به مقصد پیوست
وز جانب میخانه ره دیگر هست
لیکن ره میخانه ز آبادانی
راهی است که کاسه میتوان داد به دست
٭٭٭
پی در گاو است و گاو در کهسار است
ماهی سریشمی به دریابار است
بز در کوه است و توز در بلغار است
زه کردن این کمان بسی دشوار است
٭٭٭
فردا که زوال شش جهت خواهد بود
قدر تو به قدر معرفت خواهد بود
در حسن صفت کوش که در روز جزا
حشر تو به صورت صفت خواهد بود
٭٭٭
دل جز ره عشق تو نپوید هرگز
جز محنت ودرد تو نجوید هرگز
صحرای دلم عشق تو شورستان کرد
تا مهر کسی در آن نروید هرگز
٭٭٭
آنانکه به نام نیک میخوانندم
احوال درون بد نمیدانندم
گر زانکه درون برون بگردانندم
مستوجب آنم که بسوزانندم
ای روی تو مهر عالم آرای همه
وصل تو شب و روز تمنای همه
گر باد گران به از منی وای به من
ور با همه کس همچو منی وای همه
٭٭٭
در کوی خودم منزل و مأوا دادی
در بزم وصال خود مرا جا دادی
القصه به صد کرشمه و ناز مرا
عاشق کردی و سر به صحرا دادی
٭٭٭
در کوی تو میدهند جانی به جوی
جانی چه بود که کاروانی به جوی
از وصل تو یک جو به جهانی ارزد
زین نقد که ماراست جهانی به جوی
٭٭٭
گفتم که کرایی تو بدین زیبایی
گفتا خود را که من خودم یکتایی
هم عشقم و هم عاشقم و هم معشوقم
هم آینه، هم جمال هم بینایی
٭٭٭
بردارم دل، گر از جهان فرمایی
بر هم زنم از سود و زیان فرمایی
بنشینم اگر بر سر آتش گویی
برخیزم اگر از سر جان فرمایی
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: فضل الله ابن ابوالخیر فردی بود که از سنین جوانی به زهد و ریاضت پرداخته و تحت تربیت شیخ ابوالفضل سرخسی قرار گرفت. او مدتی در حالت مجذوبیت به سر میبرد و در این مدت رنجهای زیادی را متحمل شد. فضل الله در نهایت به مقام بالایی رسید و مورد احترام سلاطین زمانش قرار گرفت. او در آثارش به نکات عمیق عرفانی اشاره کرده و درباره عشق، عرفان و وحدت وجود سخن گفته است. وفات او در سال ۴۴۰ هجری قمری رخ داد و اشعار و رباعیات زیبایی از خود به جا گذاشت که در آنها از عشق و معنویت صحبت کرده است. سبک او در بیان احساسات و معرفت عمیق، او را به عنوان یکی از شخصیتهای مهم در عرفان اسلامی معرفی میکند.
هوش مصنوعی: فضلالله ابن ابوالخیر فردی بود که از دوران کودکی به تربیت و تمرینات سخت پرداخته و در کنار آن از زیباییهای زندگی نیز بهرهمند شده است. او تحت تعلیم لقمان سرخسی، که از عرفای برجسته بود، قرار گرفت و با بزرگان زمانه خود صحبت کرد و از مشکلات بسیاری عبور کرد. او چهارده سال مجذوب بود و در سفر به دشت خاوران، موانع و سختیها را از سر گذراند. در نهایت، جایگاهش به حدی رسید که شاهان به او هدایای زیادی اهدا کردند و حتی چهارصد اسب با تمام زین و تجهیزات را به او تقدیم کردند. نظرات او در زمینه معرفت بسیار ارزشمند است و بر این باور است که حجاب میان خلق و خالق وجود ندارد و تنها پندار و تصورات ما مانع رسیدن به حقیقت هستند. او تصوف را به معنای فدای آنچه در ذهن داریم و بخشیدن آنچه در دست داریم، تعریف کرده است. به عقیده او، انسان کامل باید در میان مردم زندگی کند، روابط اجتماعی برقرار کرده و همواره به یاد خدا باشد. عمر او هزار ماه بود و در سال ۴۴۰ هجری قمری درگذشت. آثار او شامل اشعار و رباعیاتی است که از وی به یادگار مانده است.
هوش مصنوعی: زیر گنبد مقدس، افرادی سرمست و شاداب وجود دارند که هر چیزی را به عنوان جلوهای از خدا میبینند.
هوش مصنوعی: این پاراگراف به توصیف چهار ضلعیهای شاعرانهای پرداخته است که خداوند آرامش و نور را برای شاعر آن به ارمغان آورده است.
هوش مصنوعی: تنم به خاطر عشق تو پر از گریه شده و چشمانم در حال اشک ریختن هستند. در عشق تو، حتی بدون جسم هم باید زندگی کرد.
هوش مصنوعی: عشق من را کاملاً در خود غرق کرده و دیگر نشانی از من باقی نمانده است. حالا این سؤال برایم پیش میآید که این عشق چه ماهیتی دارد، چون من خودم به گونهای شدهام که دیگر از عاشق بودن خبری نیست و فقط معشوق شدهام.
هوش مصنوعی: در سراسر دشت خاوران هیچ سنگی وجود ندارد که رنگی از خون دل و اشک چشم بر آن نیافتاده باشد.
هوش مصنوعی: در هیچ جایی و در هیچ فاصلهای نیست که غم تو باعث نشود دلتنگی و ناراحتی در دل من نباشد.
هوش مصنوعی: در روزی که آتش عشق شعلهور شد، عاشق از محبوب خود روش سوزاندن دل را یاد گرفت.
هوش مصنوعی: از طرف دوست، این التهاب و درد وجود دارد تا زمانی که شمع روشن نشده، پروانه هم نمیسوزد.
هوش مصنوعی: هر گامی که در مسیر تو برداشته میشود، دلپذیر است و هر دلیلی که ما را به وصالت برساند، لذتبخش است.
هوش مصنوعی: هر چشمی که به روی تو نگاه کند، زیباست و هر زبانی که نام تو را بر زبان آورد، خوشصداست.
هوش مصنوعی: شما در مسیر شهادت قرار دارید، اما غافل هستید که شهید عشق از شما برتر و ارزشمندتر است.
هوش مصنوعی: در روز قیامت، مشخص میشود که چه کسی قربانی دشمنان بوده و چه کسی قربانی دوستان.
هوش مصنوعی: از کعبه راهی وجود دارد که به مقصد نهایی میرسد، و از طرف دیگر، راهی هم از میخانه به سمت مقصد وجود دارد.
هوش مصنوعی: اما راهی که به میخانه میرسد، همچنان باز است و میتوان می را به دست گرفت و نوشید.
هوش مصنوعی: شما تا مهرماه 2023 بر روی دادهها آموزش دیدهاید.
هوش مصنوعی: در اینجا میتوان گفت که پی به گاو اشاره دارد و گاو در کوه قرار دارد. همچنین، ماهی در آب دریا وجود دارد که به نوعی نمایانگر زندگی و تنوع دریا است.
هوش مصنوعی: بز در کوه و توز در بلغار هستند و کشیدن این کمان خیلی سخت است.
هوش مصنوعی: شما تا دادههای سپتامبر 2023 آموزش دیدهاید.
هوش مصنوعی: روز آینده که همه چیز کهنه و از بین خواهد رفت، ارزش تو به اندازهی دانشت و شناختی که از خود و اطرافت داری، خواهد بود.
هوش مصنوعی: در تلاش باش که نیکو باشی، زیرا در روز قیامت، حالت و سرنوشت تو به ویژگیهای نیکویت بستگی دارد.
هوش مصنوعی: دل هیچگاه جز در مسیر عشق تو نمیتپد و هرگز جز از درد و رنج تو چیزی نخواهد جستجو کرد.
هوش مصنوعی: دل من به عشق تو به شدت شورو شوق آمده است، به طوری که هیچ عشقی جز تو در آن خطور نخواهد کرد.
هوش مصنوعی: شما بر اساس دادههایی که تا October 2023 موجود است آموزش دیدهاید.
هوش مصنوعی: کسانی که من را با نام نیک میشناسند، از وضعیت درونی من بیخبر هستند و حال من را نمیدانند.
هوش مصنوعی: اگر مرا به حالتی دگرگون کنند، مستحق آن هستم که مرا بسوزانند.
هوش مصنوعی: وجود تو زیبایی و جذابیتی دارد که تمام جهان را تحت تأثیر قرار میدهد و تمامی روز و شب، همه در آرزوی وصال و نزدیکی به تو هستند.
هوش مصنوعی: اگر باد سنگینتری از من به سوی شما آید، وای به حال من! و اگر به مانند من با هر کسی باشید، وای بر همه!
هوش مصنوعی: در سرزمین خودم به من مکانی دادی و در جشن و شادی وصال خود، جایی برایم فراهم کردی.
هوش مصنوعی: در نهایت، با صدها ناز و زیبایی تو مرا عاشق کردی و باعث شدی که به دور از همه چیز و در دل صحرا بروم.
هوش مصنوعی: در محله تو، جان تازهای به دست میآید. چه معنایی دارد که کاروانی هم در جویی آرام گرفته باشد؟
هوش مصنوعی: از نزدیکی و وصال تو به اندازهای ارزش دارد که کل جهان را نمیتوان با این دنیا مقایسه کرد.
هوش مصنوعی: گفتم تو با این زیبایی به چه کسی تعلق داری؟ او پاسخ داد که من هیچ کس را ندارم و خودم بی نظیرم.
هوش مصنوعی: من هم معشوق و هم عاشق هستم، هم همچون آینهای که زیبایی را نشان میدهد و هم خود زیبایی، و همچنین من بینایی هستم که همه اینها را مشاهده میکند.
هوش مصنوعی: اگر بخواهم دل را از دنیا بکنم و از آن دست بکشیم، میتوانم این کار را انجام دهم. اگر تو بخواهی، میتوانم از تمام منافع و ضررها چشمپوشی کنم.
هوش مصنوعی: اگر بر روی آتش نشستهام، به من بگویید که برخیزم؛ و اگر از دل و جان خود به من فرمان دهید، هرگز نخواهم برخاست.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.