چون زمین از گلیم گرد آلود
سایه گل بر آفتاب اندود
شه درین خشت خانهٔ خاکی
خشت نمناک شد ز غمناکی
راه میجست بر مصالح کار
تا ز گل چون برد درشتی خار
درجفای جهان نظاره کنان
مصلحت را به عدل چاره کنان
چون ز کار وزیرش آمد یاد
دست از اندیشه بر شقیقه نهاد
تا سحر گه نخفت ازان خجلی
دیده برهم نزد ز تنگ دلی
چون درین کوزه سفال سرشت
چشمه آفتاب ریحان کشت
شه چو باران رسیده ریحانی
کرد بر تشنگان گل افشانی
داد فرمان که تخت بار زنند
بر در بارگاه دار زنند
عام را بار داد و خود بنشست
خاصگان ایستاده تیغ به دست
سربلندان ملک را بنشاند
عدل را ناقه بر بلندی راند
جمع کرد از خلایق انبوهی
برکشید از نظارگاه کوهی
آن جفا پیشه را که بود وزیر
پای تا سر کشیده در زنجیر
زنده بر دار کرد و باک نبرد
تا چو دزدان به شرمساری مرد
گفت هرکه آنچنان سرافرازد
روزگارش چنین سر اندازد
از خیانتگریست بدنامی
وز بدی هست بد سرانجامی
ظالمی کانچنان نماید شور
عادلانش چنین کنند به گور
تا نگویی که عدل بی یار است
آسمان و زمین بدین کار است
هر که میخ و کدینه پیش نهاد
کنده بر دست و پای خویش نهاد
پس از این داوری نمای بزرگ
یاد کرد از سگ و شبانه و گرگ
و آن شبان را بخواند و شاهی داد
نیکبختی و نیکخواهی داد
سختی از کار مملکت برداشت
بر کسی زور دست کس نگذاشت
تا نه بس دیر از چنان تدبیر
آهنش زر شد و پلاس حریر
لشگر و گنج شد بر او انبوه
این ز دریا گذشت و آن از کوه
چون به خاقان رسیده شد خبرش
باز پس شد نداد درد سرش
کس فرستاد و عذر خواست بسی
بر نزد بی رضای او نفسی
گفت کان کشتنی که شاهش کشت
آفتی بود فتنه را هم پشت
سوی ما نامه کرد و ما را خواند
فصلهایی به دلفریبی راند
تا بدان عشوههای طبع فریب
از منِ سادهطبع برد شکیب
گفت کانْ پُر زر است و ره خالی
کاین بخوانی، شتاب کن حالی!
شه ز مستی بدان نپردازد
کهآبی از دست بر رخ اندازد
من کمر بستهام به دمسازی
از تو تیغ و ز من سراندازی
چون خبرهای شاه بشنیدم
کارها بر خلاف آن دیدم
شه به هنگام آشتی و نبرد
کارهایی کند که شاید کرد
من همان سفتهگوش حلقهکشم
با خود از چین و با تو از حبشم
دخترم خود کنیز خانهٔ تست
تاج من خاک آستانهٔ تست
وآنچه آن خائن خرابی خواه
به شکایت نبشته بود ز شاه
همه طومارها بههم در پیخت
داد تا پیک پیش خسرو ریخت
شه چو برخواند نامههای وزیر
تیز شد چون قلم به دست دبیر
بر هلاکش سپاسداری کرد
کار ازان پس به استواری کرد
پیکر عدل چون به دیدهٔ شاه
عبرت انگیخت از سپید و سیاه
شاه کرد از جمال منظر او
هفت پیکر فدای پیکر او
بیخ دیگر خیالها برکند
دل درو بست و شد بدو خرسند
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن داستانی است که در آن پادشاهی با مشکلاتی در حکومت و خیانت وزیرش روبرو میشود. زمین به دلیل تنگدستی و غم، غمزده است و پادشاه از یاد وزیرش ناراحت میشود. او تصمیم میگیرد که عدل را برقرار کند و وزیر خائن را در برابر همه به مجازات برساند. پادشاه بعد از ایجاد عدالت، شگفتیهای خوبی برای مردم فراهم میآورد و کارهای منفی را از بین میبرد. در نهایت، پادشاه پس از دریافت خبرهایی از طرف خاقان (شاه دیگر)، میفهمد که او در پی فریفتن و خیانت است. پادشاه به خیرخواهی و درستکاری خود ادامه میدهد و بر عدالت تأکید میگذارد؛ به طوری که همه چیز به نفع مملکت و مردم تغییر میکند و او با دلگرمی به حکومتداری ادامه میدهد.
هوش مصنوعی: وقتی که زمین از خاک و لای کثیف پوشیده شده، سایه گل بر روی آفتاب افتاده است.
هوش مصنوعی: پادشاه در این خانهٔ زمینی که از خاک ساخته شده، با غم و اندوهی که احساس میکند، به حالتی نابود و افسرده درآمده است.
هوش مصنوعی: او در تلاش بود که راهی را پیدا کند تا از گل و لای راهی برای عبور پیدا کند و از سختیها و موانع عبور کند.
هوش مصنوعی: در میان مشکلات و ناملایمات جهان، با دقت و تأمل نگاه کن و سعی کن به بهترین نحو با عدل و انصاف به حل آنها بپردازی.
هوش مصنوعی: زمانی که به یاد کارهای وزیرش افتاد، دستش را بر شقیقهاش گذاشت و از فکر کردن دست برداشت.
هوش مصنوعی: او تا صبح خوابش نبرد، به خاطر شرمی که داشت و از روی دل نگرانش، چشمانش را بر هم نمینهاد.
هوش مصنوعی: چون در این کوزهای که از سفال درست شده، چشمهای از نور خورشید رشد کرده و خوشبویی مانند ریحان به وجود آمده است.
هوش مصنوعی: وقتی که پادشاه مثل باران به مردم میرسد و بر دلهای تشنه آنها روح بخشیده، به مانند گلی که بر دشت میریزد، زیبایی و خوشبوئی را منتشر میکند.
هوش مصنوعی: فرمان دادهاند که تخت پادشاهی را بر درگاه باغزار بزنند و آماده کنند.
هوش مصنوعی: او به همگان وعده یاری داد و خود در جایگاه ویژهای نشسته، در حالی که با تیغی در دست آماده مراقبت است.
هوش مصنوعی: سربازان و بزرگان کشور را با عدالت به مقام و جایگاه بالا مینشاند، درست همانطور که شتر بر بلندی میرود.
هوش مصنوعی: جمعیتی از مردم را گرد هم آورد و از بین آنها، کسی را از دوردستها برگزید.
هوش مصنوعی: این شخص، که در طول زندگیاش به بیرحمی و ستمگری شهرت دارد، به شدت تحت کنترل و در زنجیر است. او که در گذشته به دیگران آسیب میزد، حالا خود در وضعیتی ناگوار قرار دارد.
هوش مصنوعی: زنده بر دار کرد و ترسی نداشت تا مانند دزدان با شرمندگی جان سپرد.
هوش مصنوعی: هرکس که در زندگیاش موفق و سرفراز باشد، روزگارش را همینگونه میسازد.
هوش مصنوعی: خیانت باعث بدنامی میشود و بدی سرانجام خوبی نخواهد داشت.
هوش مصنوعی: ظالمی که اینگونه رفتار میکند، پس از مرگش شایسته چنین سرنوشتی خواهد بود.
هوش مصنوعی: نکنه بگویی که عدالت بدون یاری وجود ندارد، زیرا آسمان و زمین به این موضوع گواهی میدهند.
هوش مصنوعی: هر کسی که ناخوشی یا مشکلی را برای دیگران به وجود میآورد، خود در گام اول با آسیبهایی به خودش مواجه خواهد شد.
هوش مصنوعی: پس از این قضاوت بزرگ، خاطرهای از سگ و شب و گرگ به یاد میآورد.
هوش مصنوعی: شبان را فرا خواند و به او خوشبختی و مهربانی بخشید.
هوش مصنوعی: سختیهای کار کشور بر دوش کسی نیفتاد و هیچکس نتوانست بر دیگری تسلط یابد.
هوش مصنوعی: او به تدبیر و تلاش خود، توانسته است به موفقیتهای بزرگ دست یابد و به جای فقر و تنگدستی، زندگی با شکوهی را تجربه کند.
هوش مصنوعی: بسیاری از سپاهیان و گنجها بر او جمع شدهاند. برخی از آنها از دریا عبور کرده و برخی دیگر از کوه آمدهاند.
هوش مصنوعی: زمانی که خبر به خاقان رسید، او به سرعت متوجه شد و دیگر خود را درگیر مشکل نکرد.
هوش مصنوعی: شخصی برای عذرخواهی نزد کسی رفت، اما او هرگز راضی به پذیرش نبود و حتی نفس او را نیز نپذیرفت.
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که شخصی که مورد ظلم و آسیب قرار گرفته است، در حقیقت به یک مشکل بزرگتر و خطرناکتر برخورد کرده است. به عبارتی دیگر، این آزارها و فتنهها، نشانهای از یک آسیب عمیقتر است که در زیر سطح پنهان است.
هوش مصنوعی: او نامهای به سوی ما فرستاد و ما را به خواندن دعوت کرد، فصلهایی که با جذابیت و دلنشینی ما را به خود جذب کرد.
هوش مصنوعی: تا زمانی که آن جذابیتها و نازهای طبیعت، از من که سادهدل هستم، صبر و شکیبایی را بگیرد.
کاین بخوانی: همینکه این نامه را و پیام را خواندی. حالی: در حال، فورا.
هوش مصنوعی: سلطان از شدت مستی به خود نمیآید و نمیفهمد که آب از دستش میریزد و بر صورتش میافتد.
هوش مصنوعی: من برای ارتباط با تو آمادهام، در حالی که تو با تیغی از من دوری میکنی و بر من سخت میگیری.
هوش مصنوعی: وقتی خبرهای شاه را شنیدم، متوجه شدم که اوضاع آنطور که گفته میشود نیست و با آنچه مشاهده کردم، تناقض دارد.
هوش مصنوعی: پادشاه در زمان صلح و جنگ کارهایی انجام میدهد که ممکن است عجیب به نظر برسد.
هوش مصنوعی: من همان شخصی هستم که در میان حلقة خودم، از چین با خودم آمدهام و با تو از حبشه.
هوش مصنوعی: دخترم، تو خدمتگزار خانهٔ خودت هستی و من، همچون تاجی بر سرت، به خاک آستان تو افتادهام.
هوش مصنوعی: و هر آنچه که آن خائن درباره خرابیها نوشته بود، به خاطر شکایت از شاه بود.
هوش مصنوعی: همه نامهها و اسناد را بههم ریختند تا پیامرسان به حضور خسرو بیاید.
هوش مصنوعی: وقتی پادشاه نامههای وزیر را خواند، سریعاً مانند قلمی که در دست نویسنده است، به عمل و اقدام پرداخت.
هوش مصنوعی: پس از آن که به هلاکتش رسید، سپاسگزاری نمود و بعد از آن، کارش را با استحکام ادامه داد.
هوش مصنوعی: وقتی پیکر عدل در برابر چشمان شاه قرار میگیرد، باعث میشود که او به تفکر و عبرتگیری از خوبیها و بدیها بپردازد.
هوش مصنوعی: شاه به خاطر زیبایی و جلوهی او، هفت پیکر را فدای او کرد.
معنی سه بیت این است که چون از پیکر دلارای عدل و داد به پیش چشم شاه سپید و سیاه عبرت گرفتند، هفت پیکر و هفت دختر را فدای پیکر زیبای عدل و داد نموده و دست از هر لذت و شهوتی کوتاه کرده، به عدل و داد پرداخت.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بیمثل و شبه و بیهمتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۲ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.