به روز نخستین مه فرودین

فرامرز پیمود هندو زمین

به ره بر نیاسود مرد و ستور

همی‌شد دوان تا در نیک‌نور

چو آمد خبر زان سوی نوشدار

پذیره شدن را بفرمود کار

دلیران برون برد از نیک نور

بیاراست گیتی به مرد و ستور

به جایی کجا نام او بد سرند

رسید اندرو پهلوان بلند

ابا او دلیران ایران هزار

هژبران رزم و پلنگان کار

گرانمایه گستهم و نوشاد شیر

پس اندر دمان با سپاه دلیر

ابا پهلوان بد جهانجو زراسب

گرانمایه بیژن چو آذرگشسب

چو گرگین میلاد و گُرزَم که کوه

از آن دو گروه یلان شد ستوه

ازین سو وز آن سو همه برزده

جهان پر شد از پیل و غول و دده

برابر به آیین صفی نوشدار

بیاراست یک رویه چون نوبهار

چهل پیل جنگی خروشان به پیش

بسی پیل‌بان گشته جوشان به خویش

همی‌گفت که‌ای نامداران جنگ

همانا که تان ناید از خویش ننگ

که اندک سپاهی بر این دشت کین

درآمد به میدان سوی رزم و کین

کز این سان یکی ما به میدان جهیم

مگر هم خوریم و زنیم و دهیم

چنانشان بگیریم از ایدر به جای

که نه سر شناسند یکسر نه پای

به یک روی از جای برخاستند

جهان را به زوبین بیاراستند

زراسب و فرامرز و گرگین ز پیش

دویدند چون گرگ بوینده میش

صف‌آرای شد بیژن از میمنه

خود و گُرزَم شیر چندین تنه

چو آتش در آن دشت کین ریختند

دل و مغز و گل با هم آمیختند

سوی قلب در شد فرامرز گرگ

چو آتش برآورده گُرز بزرگ

چو شیری که اندر برافکنده گور

سر هندوان اندر آمد به شور

بدین سان ز شبگیر تا نیم‌روز

سر سرکشان گرد گیتی‌فروز

سر هندوان همچو برگ درخت

فروریخت بر هندوان کار سخت

به هامون چنان سخت شد رستخیز

که افتاد در پیل جنگی گریز

فرامرز ناگه چو باد بهار

رسید اندرون بد رگ نوشدار

گرفتش کیانی کمر شیر نر

ز زینش بیفکند بر ره‌گذر

بشد تیز گرگین به کردار مست

دو دستش بپیچید بر پشت بست

چو شد مهتر هندوان پست و خوار

گریزان بشد لشکر نامدار

جهان پهلوان با سپاهی ز پی

چو آتش که سوزد همی خشک‌نی

بجَست و گرفت و به شمشیر کشت

زمانه بدان هندوان شد درشت

هزار و صد و شصت زیشان اسیر

گرفتند پیلان بسی دستگیر

همان مهد زرین و پرده سرای

ببرد و نماندند چیزی به جای

چو گستهم و نوشاد در وی رسید

بجز کشته و خسته چیزی ندید

گرفته همین نوشدار بلند

بپیچد او را به خم کمند

ستایش همی‌کرد گفت ای دلیر

سپهر‌ت ز چهره مگر داد سیر

کجا شیر گنجد سر و یال تو

کجا شیر پیچد به کوپال تو

ببستند آن شاه هندی به بور

بشد همچنان تا در نیک نور

پذیره شدندش همه هندوان

به خواهش بر پهلوان جهان

به پیش اندران طبل و طوق و علم

همه چهره پرخون و دیده به نم

به خواهش‌گری پیش برده سمن

به گردان فروبسته تیغ و کفن

یکایک ببردند پیشش نماز

ببخشیدشان پهلو سرفراز

بفرمود تا نوشدار آورند

بدو پند و اندرز کار آورند

بدو گفت کای سرور هندوان

ببخشیدمت زان که هستی جوان

بدانی که با لشکر شاه کی

ندارد همی چرخ گردنده پی

نه این ده هزار است گر صد هزار

بیاری نیاید به میدان کار

بفرمود تا حلقه زر ناب

کشیده در آن لؤلؤان خوشاب

به گوش اندرش کرد و کردش رها

رها شد همان خسرو پربها

بدو گفت کای شیر با رای و هوش

به من گوش پرداز و پندم نیوش

مرا آگه آمد که اندک سپاه

ز ایران بدین مرز پیموده راه

تو دانی که هرکو به گیتی بر است

ز هر سو غرورش بسی در سر است

سبکساره مرد و غرور مهی

به یاد آورد تخت شاهنشهی

ز تیری پدید آید آن سرکشی

نباشد به گیتی به از خامشی

تو را کمترین من یکی چاکرم

ره کید هندی به سر بسپرم

سپاه تو را پیشرو من شوم

به مردی به کام برهمن شوم

ببین آن که بختم چنین تیره شد

ز ایرانیان چشم من خیره شد

که در لشکر کید و آن انجمن

به کند آوری کس نباشد چو من

چو دیدم تو را کفچه کید هند

به کوپال او در نیاید پسند

بدانم که او را سرانجام کار

نخواهد شد از تیغ تو رستگار

نخستین بیارد به میدان خروش

به آخر همین حلقه سایدش گوش

بدین سان که بینی کمندت دراز

هم اکنون دو گوش ورا حلقه ساز

چو دیدم تو را مغفر جنگجوی

به دل گفتم از شاه دستت بشوی

چو بشنید زو مهتر انجمن

به گوشش همانا خوش آمد سخن

بخندید و گفتش تو خود شاد زی

ز اندیشه کید آزاد زی

تو اندیشه بامدادان مکن

که فردا دگر باشد او را سخن

سپاهی که داری تو از نیک نور

بخوان و همی ساز کن مرز بور

سر نامداران برآور بلند

یکایک همه ایمن آر از گزند

وز آن پس ره کید را پیش باش

پر از خون گرامی تر از خویش باش

که من ساز و سامان کید و سپاه

به هم برزنم با چنین دستگاه

از آن پس یکی حلقهٔ شاهوار

کلاه و کمر جمله گوهر‌نگار

قبا و کلاه و ستام و کمر

گرانمایه اسبان با زین زر

بفرمود و گنجور کآرد برش

بپوشید آن نامور پیکر‌ش

فرامرز را گفت پس نوشدار

که ای شاد گرد دلیر و سوار

یکی خوان من شادمان کن به می

برافروز خوان و بیاشام می

یکی هفته رخسار من برفروز

به شادی همه بگذرانیم روز

جهان پهلوان گفت آری رواست

بدین کار بر میزبان پادشا‌ست

برفتند در خانه نوشدار

شه و لشکر و مهتر نامدار

یکی هفته دلشاد در نیک نور

کشیدند باده ز جام بلور

همه بانگ خنیاگران در چمن

لب جوی پر لاله و نسترن

سمن خرمن گل به خروار بود

هوا یک‌سره مشک تاتار بود

به خانه درون مشک و عود و عبیر

چمن شد بهشت و هوا دلپذیر

دف و چنگ و رامشگر و رود و می

روان باده بر یاد کاووس کی

سر سرکشان چون که مستان شدی

به می یادش از پور دستان شدی

به هر دم چو دیدی می و گلستان

سخن گفتی از زال و زابلستان

چو یک هفته با رامش و چنگ بود

به هشتم به کوپال آهنگ بود

سپاه گو مهتر نیک نور

یکایک ببستند زین بر ستور

چو شاهین که خیزد به پرواز صید

یکایک برون رفت زین مرز کید

همه دل پُر از کین چو پیلان مست

بریدند فرسنگ زان راه شصت

از آن آگهی شد به شهر برنج

که آمد خداوند کوپال و گنج

فرامرز یل گو شه تاجدار

فشاندند شمشیر و خنجر ز بار

پذیره شدندش کهان و مهان

همه پر شد از شادمانی جهان

از آن سرکشان شد جهاندار شاد

بسی پند و اندرز و امید داد

سه روز و سه شب شاد و خرم بدند

به می در نشستند و خرم شدند

یکی مرد فرزانه بد شادکام

که بد مهتر مرز بهروز نام

فرامرز یل را ستایش گرفت

غم و درد خود را نمایش گرفت

بدو گفت کای مهتر سیستان

مبارک پی تو به هندوستان

رهاندی ز بد مرز نوشاد را

به کوپال و شمشیر پولاد را

چه گرگ سخن‌دان چه کناس دیو

چه آن مار کز وی جهان شد غریو

تو کردی جهان خالی از کرگدن

جهان را رهانیدی از مکر و فن

بلایی بدین گونه در شهر ماست

کزو روز و شب مرد و زن در بلاست

نه نزدیک شهر است ایدر نه دور

همی نام او کرده دانا سنور

به تن ژنده پیل و به رنگ پلنگ

هیونان به گردن چو شیران به چنگ

از آن مرز ما را بسی غم شده‌ست

ز آشوب او خواب و خور کم شده‌ست

نباشد بدین دردمان یار کس

بدین غم تو ما را به فریاد رس

به پاسخ چنین گفت کای رای‌زن

نخستین بتابید روی از شمن

به گیتی یکی جز خداوند نیست

که او را همی مثل و مانند نیست

بتان ار ز بن خورد باید نخست

وز آن پس ز دد کینه بایدت جست

بفرمود تا هر چه بدشان شمن

بیارند و سازندشان انجمن

چو شد انجمن آتش افروختند

به یک رویه آتش همی‌سوختند

بیاموختشان نامه کردگار

بدان سان که بشنید ز آموزگار

چو ‌زآن بوم برگشت یزدان شناس

برآمد به هر جا درود و سپاس