ای دل تو در این غارت و تاراج چه دیدی
تا رخت گشادی و دکان بازکشیدی
چون جولهه حرص در این خانه ویران
از آب دهان دام مگس گیر تنیدی
از لذت و از مستی این دانه دنیا
پنداشت دل تو که از این دام رهیدی
در سیل کسی خانه کند از گل و از خاک
در دام کسی دانه خورد هیچ شنیدی
ای دل ببر از دام و برون جه تو به هنگام
آن سوی که در روضه ارواح دویدی
ای روح چو طاووس بیفشان تو پر عقل
یا یاد نداری تو که بر عرش پریدی
از عرش سوی فرش فتادی و قضا بود
دادی تو پر خویش و دو سه دانه خریدی
چون گرسنه قحط در این لقمه فتادی
گه لب بگزیدی و گهی دست خلیدی
کو همت شاهانه نه زان دایه دولت
زان شیر تباشیر سعادت بمزیدی
آن خوی ملوکانه که با شیر فرورفت
والله که نیامیزد با خون و پلیدی
آن شاه گل ما به کف خویش سرشتهست
آن همت و بختش ز کف شاه چشیدی
والله که در آن زاویه کاوراد الست است
آموخت تو را شاه تو شیخی و مریدی
آموخت تو را که دل و دلدار یکی اند
گه قفل شود گاه کند رسم کلیدی
گه پند و گهی بند و گهی زهر و گهی قند
گه تازه و برجسته گهی کهنه قدیدی
ای سیل در این راه تو بالا و نشیب است
تلوین برود از تو چو در بحر رسیدی
ای خاک از این زخم پیاپی تو نژندی
وی چرخ از این بار گران سنگ خمیدی
ای بحر حقایق که زمین موج و کف توست
پنهانی و در فعل چه پیدا و پدیدی
ای چشمه خورشید که جوشیدی از آن بحر
تا پرده ظلمات به انوار دریدی
هر خاک که در دست گرفتی همه زر شد
شد لعل و زمرد ز تو سنگی که گزیدی
بس تلخ و ترش از تو چو حلوا و شکر شد
بگزیده شد آن میوه که او را بگزیدی
شاگرد کی بودی که تو استاد جهانی
این صنعت بیآلت و بیکف ز کی دیدی
چون مرکب جبریلی و از سم تو هر خاک
سبزه شود آخر ز چه کهسار چریدی
خامش کن و یاد آور آن را که به حضرت
صد بار از این ذکر و از این فکر بریدی
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به تذکر و انتقاد از نفس انسانی و تمایلات دنیوی میپردازد. شاعر از دل میخواهد تا از گرفتار شدن در دامهای زودگذر دنیا پرهیز کند و به مقام و حال حقیقی خود توجه کند. او به مسایل مانند حرص، لذتها و مستیهای دنیوی اشاره میکند و به دل یادآوری میکند که اینها نمیتوانند او را به سعادت واقعی برسانند. شاعر از انسان میخواهد که به ذات الهی خود و مقامهای بالایش در عرش فکر کند و از زندگی مادی که منجر به هلاکت و پوسیدگی روح میشود، فاصله بگیرد. بهطور کلی، شعر دعوت به خودآگاهی و تلاش برای رسیدن به حقیقت و کمال انسانی است.
هوش مصنوعی: ای دل، در این اوضاع بد و غارت و نابودی چه چیزی را مشاهده کردی که از آن جدا شدی و زندگیت را دوباره آغاز کردی؟
هوش مصنوعی: حرص و طمع مانند کمربند دور این خانه خراب و ویران پیچیده شده است و به مانند دام مگس، فقط روح و جان آدم را درگیر میکند.
هوش مصنوعی: دل تو از شادی و سرخوشی، فکر میکند که از این دنیا و زرق و برق آن آزاد شده است.
هوش مصنوعی: در طوفان کسی نمیتواند در خانهای ساخته شده از گل و خاک بماند، و هیچکس در دام دیگری نمیتواند از دانهای بهرهمند شود. آیا تا به حال چیزی از این دست شنیدهای؟
هوش مصنوعی: ای دل، از این مشکلات و گرفتاریها بیرون بیا و به سوی آنجا برو که روحها در آنجا به آرامش میرسند.
هوش مصنوعی: ای روح، مانند طاووس زیبایی خود را به نمایش بگذار! آیا تو بدون درک و عقل، نمیدانی که چگونه به عرش پرواز کردی؟
هوش مصنوعی: تو از بلندای آسمان به زمین آمدی و تقدیر این بود که بخشی از وجودت را به کار ببری و چند چیز جزئی را به دست آوری.
هوش مصنوعی: وقتی که قحطی به سراغت آمد و گرسنه شدی، گاهی لب خود را میگزی و گاهی دستت را میمکید.
هوش مصنوعی: انسانی با اراده و عزم قوی به دنبال موفقیت و سعادت است و این موفقیت نه تنها وابسته به حمایت و امکاناتی که از دیگران دریافت میکند، بلکه به تلاش و همت خود او نیز بستگی دارد.
هوش مصنوعی: خوی ملوکانه و نجابت که مانند شیر در وجود او وجود دارد، هرگز با خون و پلیدی در هم نمیآمیزد.
هوش مصنوعی: دوست گرانقدر ما، گل زیبایی را در دستان خود دارد که خود او را به کمال رسانده است. اراده و خوش شانسی او به گونهای است که از دست پادشاهی دیگر به او رسیده و او این نعمتها را به دست آورده است.
هوش مصنوعی: واقعا که در آن مکان دور از جهان، حقیقت وجود را به تو آموختند. تو در آن جا به مقام خاصی رسیدی و نسبت میان معلم و شاگرد را یاد گرفتی.
هوش مصنوعی: آموختی که دل و معشوق یکی هستند، گاهی قفل میشود و میتواند رمزگشایی شود.
هوش مصنوعی: گاهی نصیحت میکند، گاهی انسان را به بند میکشد، گاهی تلخی و زهر به او میدهد و گاهی شیرینی و خوشی را به او میچشاند. برخی وقتها تازه و پررنگ جلوه میکند و زمانهایی دیگر کهنه و فرسوده به نظر میرسد.
هوش مصنوعی: ای سیل، در این مسیر هم بلندی وجود دارد و هم پستی. زمانی که به دریا میرسی، به تو رنگ و بویی خاص میدهد.
هوش مصنوعی: ای زمین، از این زخمهای مکرر تو رنج میکشی و ای چرخ فلک، به خاطر این بار سنگین، خم شدهای.
هوش مصنوعی: ای دریای حقیقت، که زمین در تو مانند موج و کف است، تو در خفا و نهان هستی، اما در اعمال و کارهایت کاملاً نمایان و مشهودی.
هوش مصنوعی: ای چشمه نور خورشید، تو که از خود نور افشانی کردی و دریاها را روشن ساختی تا جایی که تاریکیها را نیز شکافتی و به روشنی آوردی.
هوش مصنوعی: هر خاکی که به دست میگیری به طلا تبدیل میشود؛ هر سنگی که انتخاب کنی به جواهراتی چون لعل و زمرد تبدیل میشود.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که طعم تلخ و ترش زندگی به شیرینی و لذت شبیه حلوا و شکر تبدیل شده است، اما میوهای که به آن اشاره میشود، انتخاب شده و حالا از آن دست کشیده شده است. در واقع، این به تأثیر انتخابها و نتایج آنها در زندگی اشاره دارد.
هوش مصنوعی: تو کی هستی که در این هنر بزرگ استاد جهانی باشی، در حالی که حتی نیازی به ابزار و وسیله نداری؟ آیا از کی و کجا این مهارت را آموختهای؟
هوش مصنوعی: صدای تو مانند مرکب جبریل است و از پاهای تو هر خاکی سبز و بارور میشود. پس به چه دلیل از کوهها به چرا رفتم؟
هوش مصنوعی: سکوت کن و به یاد بیاور کسی که صد بار از این ادعا و این تفکر فاصله گرفته است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
تو دوش رهیدی و شب دوش رهیدی
امروز مکن حیله که آن رفت که دیدی
ما را به حکایت به در خانه ببردی
بر در بنشاندی و تو بر بام دویدی
صد کاسه همسایه مظلوم شکستی
[...]
درویش به جز بویِ طعامش نشنیدی
مرغ از پسِ نان خوردن او، ریزه نچیدی
ای اشک چو در راه طلب گرم دویدی
از خاک درِ دوست به مقصود رسیدی
دل جان نتوانست ز دستِ غم او برد
خوش وقت تو ای اشک که بر آب چکیدی
گفتم که ندیدم دهن تنگ تو را هیچ
[...]
دوش ایدل دیوانه بدان مست رسیدی
او مست و تو دیوانه، چه گفتی؟ چه شنیدی؟
یک روز گل از یاسمن صبح نچیدی
پستان سحر خشک شد از بس نمکیدی
تبخال زد از آه جگرسوز لب صبح
وز دل تو ستمگر دم سردی نکشیدی
صد بار فلک پیرهن خویش قبا کرد
[...]
معرفی آهنگهایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۲ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 شما حاشیه بگذارید ...
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.