شمارهٔ ۱۱ - فی مدح الصاحب الاعظم منشی الممالک خواجه زین الدین علی
صبح چو سر بر زد از دریچه ابراج
شاه زمرّد سریر آینه گونه تاج
بال فرو کوفت مرغ مشرق و بنهاد
در قفس آبنوس بیضه ئی از عاج
از درم آن سرو ماه چهره در آمد
راست چو صبحی که بر دمد ز شب داج
گفتمش ای لعبتی که مثل تو صورت
کی متصور شود ز نطفه و امشاج
چند بود در فراق طلعت خوبت
چشمه ی چشمم بسان چشمه سجّاج
خون دلم نرگس تو خورده بدستان
خانه صبرم غم تو داده بتاراج
روز و شب از شبروان خیل خیالت
در دل و چشمم نزول ساخته افواج
مرغ وصال تو و نشیمن عشّاق
طبله ی گوهر فروش و کلبه حلاج
هست تو گوئی بساط خار مغیلان
در شب هجرم دواج اطلس و دیباج
گفت من و آرزوی وصل تو هیهات
نور نگیرد سراج از آلت سراج
گرچه که مشاطگان بشانه طرازند
زلف عروسان ولی نه شانه نساج
منکه بخوبی شبه ممالک حسنم
بنده ی دستور عصر بودمی ایکاج
مفخر افاق زین دین که فلک راست
قبّه قدرش ورای ذروه ابراج
با حرکات برید سرعت عزمش
مسرع گردون علیل علت افلاج
ای خرد از کنه کبریای تو قاصر
همچو براق از عروج صاحب معراج
وی ز سریر در تو گلشن دولت
چون چمن از بانک کبک و نغمه درّاج
پرتو رای تو بر مدارج گردون
شعله فروزنده ی مشاغل وهاج
کرده طواف در تو انجم و ارکان
همچو بگرد حرم قوافل حجاج
ابر سخای تو در تقاطر اموال
بحر نوال تو در تلاطم امواج
داده ترا با وجود لمعه ی رایت
خسرو انجم خراج و شمع فلک باج
شرح جلال ترا چه حاجت تقریر
تیر فلک را چه احتیاج بآماج
موجب حکم ترا مطاوع و منقاد
از در کشمیر تا نواحی طمغاج
قافله فضل و کاروان سخاع را
کلک و کف کافی تو منهی و منهاج
حکم قضا در جهان نفاذ نیابد
تا نکند با نفوذ امر تو کنگاج
زانک چو تأثیر آفتاب نباشد
سنگ بتدویر آسمان نشود زاج
گاه سخا با وجود جود تو مبذول
ملک جهان و جهان بجود تو محتاج
هر سر مویم بورد مدح تو ناطق
چون بانا الحق حواس و عنصر حلاج
تا بود آیا و امّهات جهانرا
خاصیت ازدواج و نسبت ازواج
وز سبب امتزاج قائل و فاعل
حاصل تکوین بود تناسل و انتاج
باد ز قاطع بری عطیه ی عمرت
تا بود از کدخدا رونق هیلاج
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر توصیفی است از زیبایی و جلال شاهی که به مانند صبحگاه طلوع کرده و درخشش او همچون ستارههاست. شاعر از عشق و اشتیاق خود به این شاه میگوید و بیان میکند که چشمانش به خاطر دوری از او مانند چشمهای پرآب میشود. او به کنایه به زشتترین چیزها نیز اشاره میکند و همچنین از آنجایی که احساس میکند هر چیزی در جهان به جلال او وابسته است، از تاثیر او بر جهان و نظام آسمانی سخن میگوید.
شاعر در نهایت برعبرت فراق و دوری از این زیباییها مینالد و اهمیت وصل را در عشق و زندگی برجسته میکند. این شعر نمایانگر حالات و احساسات عاشقانه است که همواره در نشیب و فرازهای عشق و زیباییها قرار دارد.
هوش مصنوعی: وقتی صبح از سمت پنجرههای بلند کاخ نمایان شد، تاجی مانند آینه بر تخت سلطنت درخشان خود را نشان داد.
هوش مصنوعی: پرهای مرغ مشرق را تکان داد و تخم سفیدی از عاج را در قفس چوب آبنوس گذاشت.
هوش مصنوعی: از در من، آن جوانی با چهرهای زیبا و چون ماه نمایان شد، گویی صبحی که پس از شب تار میدرخشد.
هوش مصنوعی: به او گفتم، ای زیبایی که هیچ موجودی نمیتواند به زیبایی تو از ترکیب نطفه و مواد دیگر به وجود آید.
هوش مصنوعی: مدت زیادی است که به خاطر دوری از زیبایی تو، چشمانم مانند چشمهای پرآب و جاری، اشک میریزند.
هوش مصنوعی: دل من از غم تو مانند نرگس در حال پژمردگی است و در خانه صبر من، غم تو همه چیز را به تاراج برده است.
هوش مصنوعی: روز و شب، گروهی از خیال تو در دل و چشمانم فرود آمده و انبوهی را تشکیل دادهاند.
هوش مصنوعی: پرندهای که نماد وصال توست، و مکان عاشقان همانند دکهی فروش جواهرات و کلبهی حلاج است.
هوش مصنوعی: گویی در شب جدایی من، یک فرش زیبا و مجلل از خار مغیلان گسترده شده است.
هوش مصنوعی: میگوید که من و آرزوی رسیدن به تو، در یک رابطه غیرممکن قرار داریم؛ زیرا چراغ نمیتواند از چراغ دیگر نور بگیرد.
هوش مصنوعی: هرچند آرایشگران برای زیبایی و حالت دادن به موهای عروسها تلاش میکنند، اما هیچیک از این کارها نمیتواند به اندازهی خودِ ابرا و حالت طبیعی موها زیبا باشد.
هوش مصنوعی: من که زیباییهای سرزمین خود را خوب میشناسم، در زمان خود، احترامی به سنتها داشتم.
هوش مصنوعی: این شعر به شخصیت بزرگی اشاره دارد که به خاطر دیانت و ویژگیهایش، در جهان بسیار مورد احترام و ارجمند است. او به قدری بافضیلت و با ارزش است که مقام و ناچیز بودن دنیا در مقایسه با او و ویژگیهایش قابل توجه نیست.
هوش مصنوعی: با حرکات تند و نیرومند خود، سرعت و ارادهاش را افزایش میدهد و میچرخاند. در نتیجه، زمین که در حال ناتوانی است، به خاطر این حرکات دچار تغییر و تحولات میشود.
هوش مصنوعی: ای خرد، از درک تمام عظمت و بزرگی تو ناتوان است، مانند براق که از صعود و مقام صاحب معراج باز میماند.
هوش مصنوعی: او از تخت سلطنت خود، مانند باغی پر از گل و نعمت، به تو نگاه میکند، همانطور که در یک باغ چمن، صدای پرندگان زیبایی همچون کبک و درّاج به گوش میرسد.
هوش مصنوعی: پرتو نظر و اندیشه تو، همچون شعلهای درخشان، باعث روشنی و پیشرفت در فعالیتها و تلاشهای زندگی میشود.
هوش مصنوعی: ستارهها و سیارات مانند زائرانی که دور کعبه میچرخند، در مدار تو در حال گردش هستند.
هوش مصنوعی: ابر بخشنده تو مانند بارندگی است که اموال و نعمتهای دریای بخشش تو را در میان امواجی پر تلاطم منتشر میکند.
هوش مصنوعی: به تو دادهام که با وجود نور و درخشش پادشاهی آسمانی، همچون ستارهگان، خراج و مالیات آسمان را پرداخت کنم.
هوش مصنوعی: عظمت و زیبایی تو نیازی به توضیح و شرح ندارد، همانطور که تیر آسمان نیازی به هدف گذاری ندارد.
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که دلیل و علت فرمان و حکمت تو، به دستگیر و پیرو بودن افراد است، از سرزمین کشمیر تا نواحی طمغاج. به نوعی به تأثیرگذاری و نفوذ یک دستور یا فرمان در مناطق وسیع اشاره دارد.
هوش مصنوعی: کاروان فضیلت و گروه بخشش در راهاند و تو با نیرنگ و ترفند خود آنها را از حرکت باز میداری.
هوش مصنوعی: هیچ حکمی در دنیا به مرحلهی عمل درنمیآید مگر اینکه دستور تو اجرا شود.
هوش مصنوعی: اگر تأثیر آفتاب بر کره سنگی وجود نداشته باشد، هرگز در آسمان به شکل رنگی درنمیآید.
هوش مصنوعی: گاه سخاوت تو آنقدر زیاد است که جهان و همهی موجودات به بخشش و فراوانی تو نیازمندند.
هوش مصنوعی: هر تار موی من به واسطه تو صحبت میکند، همانطور که حواس و وجود حلاج از حقیقت سخن میگوید.
هوش مصنوعی: تا وقتی که هستی و مادران دنیا ویژگی ازدواج و نسبت زناشویی را دارند.
هوش مصنوعی: به دلیل ترکیب و ارتباط بین علت و عامل، تولید و زایش به وجود آمد.
هوش مصنوعی: باد، همچون باری است که از دست میدهد و عمر خود را صرف میکند، پس تا زمانی که از زندگی خود کیفیت و رونقی داشته باشی، از کدخدا و زندگی راحت بهرهمند شو.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.