دختری مشغله سوز و پسری شعبده ساز

دیرگاهی است که درکاخ منند از سرناز

دختر از دوده لیلی پسر از خیل ایاز

من چو مجنون و چو محمود از ایشان بگداز

دخترک گاه زدر دست برنجن خواهد

گوش از آویزه یاقوت مزین خواهد

اطلس املس و دیبای ملون خواهد

برخلافش پسرک مغفر و جوشن خواهد

دخترک از گهر اسباب تجمل طلبد

طوق و خلخال و زر و سیم و تمول طلبد

زین بتر مسلک تولید و تناسل طلبد

پسرک ساقی و صهبا و تنقل طلبد

دوش در مجلس مستی ره افسانه زدند

هر یک از فخر بهم طعن جداگانه زدند

بر سر یکدگر آخر بط و پیمانه زدند

دف بچنگ آخته برخویش و به بیگانه زدند

دخترک گفت پسر را که برو لاف مزن

که تو در نزد خردمند نه مردی و نه زن

یکدو روزی که نرسته است خطت گرد ذقن

بدهی کام دل از رخت نو و راح کهن

پسرک گفت بدختر که عبث یاوه مگو

کز ازل آب من و تو نرود در یک جو

تو بباطن همه دردی و بظاهر دارو

ذره نامده پشت تو مطابق بارو

دخترک گفت پسر را که ناز زچیست

آنچه اندر قصب تست مگر با من نیست

مرا ترا کس ندهد ره چو رسد سال به بیست

خود مرا عاشق در بیست فزونتر ز دویست

پسرک داد بدختر ز سرکینه جواب

کی دو صد یوسف ازکید به زندان عذاب

گرچه هر چیزکه در من بتو هست از همه باب

لیک شد خانه ات از شومی همسایه خراب

باری افتاد در ایشان چو بدین سختی جنگ

زلف یکدیگر بگرفته وکندند بچنگ

بسکه بگسیخت خم طره از آن دو بت شنگ

کاخ من تبت و تاتار شد از بوی و برنگ

ورنه شد صبح پدیدار و عجب نیست بسی

که سراج‌الملک این قصه نیوشد ز کسی

وانگه او را چو به جز نظم نباشد هوسی

بندتان بنهد (و) نبود بشا دادرسی

جلوه اختر از انوار سراج الملک است

گرمی شمس ز بازار سراج الملک است

آسمان نقطه پرگار سراج الملک است

ارض پر زینت از آثار سراج الملک است

در غنا شهره بود خصلت درویشی او

زیستن با فقرا مرهم دل ریشی او

دیرها جمله حرم شد ز نکو کیشی او

پس فتد چرخ چورانی سخن از پیشی او

کیست آن غمزه کز همت وی نی خرسند

چیست آن عقده که نی حل ورا نیرومند

نزد محکم دل او باج فرستد الوند

عرش با فرش رهش خورد نیارد سوگند

ای ملک مرتبت انسان و جم آئین آصف

کز نگینت بود انگشتری جم بأسف

آنقدر از همه سو روی نهندت بکنف

که ترا رنجه ز بار ضعفا گشته کتف

گرچه صد چون منت از خیل ساکین بدرند

ولی از جود تو لعل افسر و زرین کمرند

سیم کم ده بهل آن چیز که دادی بجوزند

یا بکنجی برسانند چو گنجی ببرند

کوچکانرا زبزرگی بسراغ همه ای

وزسبک عزم گران ساز ایاغ همه ای

از رخ فرخت آراسته باغ همه ای

وز کف کافیت اسباب فراغ همه ای

راز دانان عرفائی که بکیهان علمند

در حضور تو ندانسته صمد از صنمند

بخردان پیش تو چون پیش سمینی ورمند

نی نی ارباب خرد نزد وجودت عدمند

تا دمد مهر خجل از رخ نواب تو باد

تا چمد مه بزمین بوسی بواب تو باد

تا بود چرخ بساط افکن حجاب تو باد

تا درخشد سحر افسرده زاتراب تو باد