گنجور

 
جمال‌الدین عبدالرزاق

زهی اخلاق تو محمود همچون عقل و دانائی

زهی ایام تو مشکور همچون عهد برنائی

امام شرق رکن الدینکه سوی حضرتت دایم

خطاب انجم و چرخست مولانا و مولائی

اضافت با کف رادت ز گیتی گنج پردازی

مفوض با سر کلکت ز گردون ملک بیرائی

توئی کاندر قضا همچو نقضا هر روز وهر ساعت

هزاران خسته بنوازی هزاران بسته بگشائی

ترا از حلم و از جود آفرید ایزد تعالی زان

که تا بر دوست و بر دشمن ببخشی و ببخشائی

چو گردون از پی آرایش عالم نیارامی

چو خورشید از پی آسایش مردم نیاسائی

تو خود دانی که خادم را غرض تشریف مولاناست

ازین بر یکدیگر بستست چندین آئی و نائی

همیشه تا کند باد خزان در باغ زر دوزی

همی تا ابر دیماهی نماید سیم پالائی

مبادا جز بنامت سکه اندر دار ضرب شرع

مبادا جز بنامت خطبه در اقلیم دانائی

جهان مشغول در کارت بخود کاری و معماری

فلک معزول در دورت ز خود کامی و خود رائی

همه بر وفق حکم تو مسیر اختر و انجم

همه بر حسب رای تو مدار چرخ مینائی

 
 
 
جشنوارهٔ رزم‌آوا: نقالی و روایتگری شاهنامه
فرخی سیستانی

بهار آمد من و هر روز نو باغی و نو جایی

به گشتن هر زمان عزمی به بودن هر زمان رایی

قدح پر باده رنگین به دست باده پیمایی

چو مرغ از گل به گل هر ساعتی دیگر تماشایی

نگاری با من و رویی نه رویی بلکه دیبایی

[...]

مشاهدهٔ ۱ مورد هم آهنگ دیگر از فرخی سیستانی
ناصرخسرو

شبی تاری چو بی‌ساحل دمان پر قیر دریائی

فلک چون پر ز نسرین برگ نیل اندوده صحرائی

نشیب و توده و بالا همه خاموش و بی‌جنبش

چو قومی هر یکی مدهوش و درمانده به سودائی

زمانه رخ به قطران شسته وز رفتن برآسوده

[...]

سنایی

ایا بی حد و مانندی که بی مثلی و همتایی

تو آن بی مثل و بی شبهی که دور از دانش مایی

ز وهمی کز خرد خیزد تو زان وهم و خرد در وی

ز رایی کز هوا خیزد تو دور از چشم آن رایی

پشیمانست دل زیرا که تو اسرارها دانی

[...]

انوری

خرد را دوش می‌گفتم که ای اکسیر دانایی

همت بی‌مغز هشیاری همت بی‌دیده بینایی

چه گویی در وجود آن کیست کو شایستگی دارد

که تو با آب روی خویش خاک پای او شایی

کسی کاندر جهان بی‌هیچ استکمال از غیری

[...]

مجیرالدین بیلقانی

خداوندا ترا گفتم که این شش طاق پیروزه

که خوانندش سپهر نیلی و گردون مینایی

نیرزد آنکه تو با او لب زیرین کنی بالا

که او را نیست کاری در جهان جز زیر و بالایی

بدو دندان نمایی باز بهتر زان بود صدره

[...]

مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه