گنجور

حاشیه‌گذاری‌های احمد رحمت‌بر

احمد رحمت‌بر


احمد رحمت‌بر در ‫۷ روز قبل، یکشنبه ۴ آذر ۱۴۰۳، ساعت ۱۷:۰۰ دربارهٔ صائب تبریزی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۳۱۵:

در کتاب قصه‌های مجید جلد دوم، نوشته هوشنگ مرادی کرمانی، در قسمت سفر اصفهان، این بیت به این صورت توسط راننده کامیون خوانده میشود:

نعمت روی زمین قسمت پررویان است

خون دل میخورد آن کس که حیایی دارد

احمد رحمت‌بر در ‫۱ ماه قبل، دوشنبه ۷ آبان ۱۴۰۳، ساعت ۱۶:۴۷ دربارهٔ وحشی بافقی » فرهاد و شیرین » بخش ۱ - سرآغاز:

نادر گلچین هم این شعر را خوانده است، با همراهی تار هوشنگ ظریف. اطلاعات بیشتری در مورد این اجرا ندارم متاسفانه. 

از وبگاه ایران صدا امکان شنیدن آن وجود دارد. 

پیوند به وبگاه بیرونی

احمد رحمت‌بر در ‫۱ ماه قبل، دوشنبه ۲۳ مهر ۱۴۰۳، ساعت ۱۶:۰۴ دربارهٔ یغمای جندقی » دیوان اشعار » مراثی و نوحه‌ها » شمارهٔ ۴۳:

جواد بدیع‌زاده که خود در فضایی مذهبی رشد پیدا و در کتاب خاطرات خود بارها از این فضاها یاد کرده است روی شعری از یغمای جندقی با عنوان "نوجوان اکبر من"، خط ملودی‌ای در دستگاه همایون می‌سازد که در فاصله‌ای کوتاه و همانند ساخته‌های دیگرش چون شد خزان، با اقبال عمومی روبرو می‌شود.

 

چندی بعد محمد احمدیان که از خوانندگان سنتی موسیقی مذهبی است این قطعه را در قالب سینه زنی خوانده آن را ماندگار می‌کند.

احمد رحمت‌بر در ‫۱ ماه قبل، پنجشنبه ۱۹ مهر ۱۴۰۳، ساعت ۱۶:۳۴ دربارهٔ میرزا حبیب خراسانی » دیوان اشعار » بخش دو » غزلیات » شمارهٔ ۵۰:

در انتهای برگ سبز ۱۲۱، دو بیت اول این غزل توسط بانو روشنک دکلمه می‌شود.

احمد رحمت‌بر در ‫۱ ماه قبل، دوشنبه ۱۶ مهر ۱۴۰۳، ساعت ۰۹:۵۱ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۵۴:

طریق کام جستن چیست؟ ترک کام خود گفتن

محمدرضا شجریان، در آلبوم بهاریه (که قبلا روی کاست به نام گنبد مینا بود) با همراهی تار پیرنیاکان، این مصرع را به این گونه خوانده است.

احمد رحمت‌بر در ‫۲ ماه قبل، دوشنبه ۲ مهر ۱۴۰۳، ساعت ۲۱:۱۴ دربارهٔ فرخی یزدی » دیوان اشعار » غزلیات » شمارهٔ ۱۲۷:

مرحوم تاج اصفهانی در مصاحبه‌ای در دهه پنجاه می‌گوید که این غزل را در تیرماه ۱۳۰۶ در جشن هفتمین سال چاپ نشریه ناهید (در باغ سهم‌الدوله واقع در کوچه برلن تهران) خوانده است. همان شبی که برای اولین بار تصنیف مرغ سحر نیز اجرا شد.

احمد رحمت‌بر در ‫۲ ماه قبل، شنبه ۲۴ شهریور ۱۴۰۳، ساعت ۱۰:۱۸ دربارهٔ سنایی » دیوان اشعار » قصاید » قصیدهٔ شمارهٔ ۶۴:

استاد ناظری این قصیده را در کنسرت جشن طوس به همراه گروه سماعی اجرا کرده است. نسخه صوتی آن از وبگاه خصوصی دردسترس است. نسخه تصویری آن هم از شبکه من و تو پخش شد و اکنون در وبگاه آپارات قابل دیدن است.

احمد رحمت‌بر در ‫۲ ماه قبل، شنبه ۲۴ شهریور ۱۴۰۳، ساعت ۱۰:۱۰ دربارهٔ عطار » منطق‌الطیر » جواب هدهد » جواب هدهد:

درد و خون دل بباید عشق را / قصه‌ای مشکل بباید عشق را

ساقیا خون جگر در جام‌ کن / گر نداری درد از ما وام‌ کن

عشق را با کافری خویشی بود / کافری خود مغز درویشی بود

و سه بیت زیر مربوط به «بیان وادی عشق»:

عاشق آن باشد که چون آتش بود / گرم رو سوزنده و سرکش بود

مرد کارافتاده باید عشق را / مردم آزاده باید عشق را

تو نه کار افتاده‌ای نه عاشقی / مرده‌ای تو، عشق را کی لایقی

استاد ناظری این شش بیت را در کنسرت جشن طوس به همراه گروه سماعی خوانده است. نام اثر «ای حریفان» یا «افشاری» است.

قابل شنیدن در وبگاه خصوصی

احمد رحمت‌بر در ‫۲ ماه قبل، شنبه ۲۴ شهریور ۱۴۰۳، ساعت ۱۰:۰۹ دربارهٔ عطار » منطق‌الطیر » بیان وادی عشق » بیان وادی عشق:

عاشق آن باشد که چون آتش بود / گرم رو سوزنده و سرکش بود

مرد کارافتاده باید عشق را / مردم آزاده باید عشق را

تو نه کار افتاده‌ای نه عاشقی / مرده‌ای تو، عشق را کی لایقی

و سه بیت زیر مربوط به جواب هدهد:

درد و خون دل بباید عشق را / قصه‌ای مشکل بباید عشق را

ساقیا خون جگر در جام‌ کن / گر نداری درد از ما وام‌ کن

عشق را با کافری خویشی بود / کافری خود مغز درویشی بود

استاد ناظری این شش بیت را در کنسرت جشن طوس به همراه گروه سماعی خوانده است. نام اثر «ای حریفان» یا «افشاری» است.

قابل شنیدن در وبگاه خصوصی

 

احمد رحمت‌بر در ‫۳ ماه قبل، پنجشنبه ۸ شهریور ۱۴۰۳، ساعت ۲۳:۵۱ دربارهٔ سنایی » حدیقة الحقیقه و شریعة الطریقه » الباب التاسع فیالحکمة والامثال و مثالب شعراء‌المدّعین ومذّمة‌الاطباء والمنجّمین » بخش ۱۷ - اندر مذمّت دختر گوید:

بیت ۱۳:

در کتاب حدیث ابی الفضل الزهری، حدیث ۷۱۰ چنین آمده است: 

ابْنِ عَبَّاسٍ، رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ، قَالَ: لَمَّا عُزَّیَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ، ⦗٦٤٨⦘ عَلَی رُقْیَةَ امْرَأَةِ عُثْمَانَ، رَضِیَ اللَّهُ عَنْهَا، قَالَ: «الْحَمْدُ لِلَّهِ، دَفْنُ الْبَنَاتِ مِنَ الْمَکْرُمَاتِ»

ابن عباس روایت می‌کند که هنگامی که رسول خدا بر رقیه دخترش که زن عثمان (خلیفه سوم) بود عزادار بود، گفت: الحمدلله، دفن دختران از کارهای نیکوست.

احمد رحمت‌بر در ‫۳ ماه قبل، پنجشنبه ۸ شهریور ۱۴۰۳، ساعت ۲۰:۲۱ دربارهٔ سنایی » حدیقة الحقیقه و شریعة الطریقه » الباب التاسع فیالحکمة والامثال و مثالب شعراء‌المدّعین ومذّمة‌الاطباء والمنجّمین » بخش ۱۷ - اندر مذمّت دختر گوید:

در بیت یازدهم منظور از بزرگ استاد، فردوسی است. 

بیت دوازدهم هم اشاره به این بخش از شاهنامه دارد:

هنگامی که افراسیاب از شیفتگی دخترش منیژه به بیژن، دلاور ایرانی، آگاهی می‌یابد و در می‌یابد که «ز ایزان گزیده ست جفت»:

برآشفت و این داستان باز گفت/ به دست از مژه خون مژگان برفت

کرا از پس پرده دختر بود/ اگر تاج دارد بداختر بود

احمد رحمت‌بر در ‫۳ ماه قبل، شنبه ۳ شهریور ۱۴۰۳، ساعت ۲۰:۱۵ دربارهٔ باباطاهر » دوبیتی‌ها » دوبیتی شمارهٔ ۳۰:

این دو بیتی در مفهوم، نزدیک به دو بیتی ۲۸۸ باباطاهر است: 

هر آن باغی که نخلش سر به در بی

مدامش باغبون خونین جگر بی

بیاید کندنش از بیخ و از بن

اگر بارش همه لعل و گهر بی

احمد رحمت‌بر در ‫۴ ماه قبل، دوشنبه ۱ مرداد ۱۴۰۳، ساعت ۰۹:۰۰ دربارهٔ اقبال لاهوری » اسرار خودی » بخش ۶ - در بیان اینکه خودی از سؤال ضعیف می‌گردد:

آنچه شیران را کند روبه مزاج

احتیاج است، احتیاج است، احتیاج

این بیت در واژه‌نامه دهخدا، زیر مدخل «روبه مزاج» آمده است و نام شاعر را مولانا نوشته است.

احمد رحمت‌بر در ‫۷ ماه قبل، شنبه ۱۸ فروردین ۱۴۰۳، ساعت ۰۸:۰۱ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۷۳:

خانم پریسا یک بیت این غزل را در کنسرت نوا به سرپرستی حسین علیزاده خوانده‌اند، در آخرین قسمت کنسرت.

پیش زاهد از رندی ...

احمد رحمت‌بر در ‫۸ ماه قبل، دوشنبه ۲۱ اسفند ۱۴۰۲، ساعت ۱۶:۴۷ دربارهٔ عارف قزوینی » تصنیف‌ها » شمارهٔ ۲ - آمان:

عارف و عامی از می مستند

عهد و پیمان به ساغر بستند

پای خم توبه را بشکستند

شجریان به این شکل میخواند.

احمد رحمت‌بر در ‫۱۱ ماه قبل، پنجشنبه ۳۰ آذر ۱۴۰۲، ساعت ۲۲:۲۰ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۳۰:

فال شب یلدای ۱۴۰۲

احمد رحمت‌بر در ‫۱۱ ماه قبل، چهارشنبه ۲۲ آذر ۱۴۰۲، ساعت ۱۹:۱۷ در پاسخ به کوروش دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر دوم » بخش ۸۵ - حکایت هندو کی با یار خود جنگ می‌کرد بر کاری و خبر نداشت کی او هم بدان مبتلاست:

ممنون از توجه جنابعالی، من بیت بعد از این را منظورم بود.

این بیت که شما نوشتید هفدهم است. بیت مدنظر من این است:

این نگر که مبتلا شد جان او

در چهی افتاد تا شد پند تو

احمد رحمت‌بر در ‫۱۱ ماه قبل، دوشنبه ۱۳ آذر ۱۴۰۲، ساعت ۰۲:۵۲ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۳۰:

این غزل را محمدرضا شجریان در کنسرت بزرگداشت حافظ در سال ۶۷ در تالار رودکی همراه با سه تار زیبای جلال ذوالفنون خوانده‌اند. نام این اجرا کیمیای مهر است.

قابل گوش دادن در وبگاه خصوصی

احمد رحمت‌بر در ‫۱ سال و ۳ ماه قبل، چهارشنبه ۲۸ تیر ۱۴۰۲، ساعت ۰۶:۵۷ دربارهٔ باباطاهر » دوبیتی‌ها » دوبیتی شمارهٔ ۱۴۰:

گهی نالم گهی شبگیر نالم

گهی از بخت بی‌تدبیر نالم

گهی نالم پلنگ تیر خورده

گهی چون شیر در زنجیر نالم

احمد رحمت‌بر در ‫۱ سال و ۴ ماه قبل، چهارشنبه ۲۴ خرداد ۱۴۰۲، ساعت ۲۱:۱۰ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر دوم » بخش ۸۵ - حکایت هندو کی با یار خود جنگ می‌کرد بر کاری و خبر نداشت کی او هم بدان مبتلاست:

بیت هجدهم مشکل قافیه دارد. نمیدانم اشتباه چاپی است یا اینکه به خاطر عدم پایبندی تامّ مولانا به وزن و قافیه است.

۱
۲
۳