محمود طیّب
محمود طیّب در ۱ ماه قبل، دوشنبه ۶ فروردین ۱۴۰۳، ساعت ۰۰:۴۹ دربارهٔ خاقانی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۱۹:
معنی واژۀ کبست در پاره دوم بیت نهم به نقل از برهان قاطع چنین است:
رستنیی باشد تلخ شبیه به دستنبوی که به عربی حنظل و به فارسی خربوزه تلخ گویند. ( برهان ).
فرهنگ معین: گیاهی است تلخ ، حنظل ، هندوانة ابوجهل .
این گیاه در ایران نام های محلی نیز دارد. برای نمونه در خوزستان به آن «خیار گرگ» نیز می گویند. میوه های این گیاه شبیه هندوانه در اندازه گوجه فرنگی تا سه برابر بزرگ تر است و نهایت وزن آن به نیم کیلو می رشد. به صورت پهن روی زمین رشد می کند و در صحراهای بی آب و علف رشد خوبی دارد. ساقه و برگ های این گیاه پرزدار و به گونه ای چسبنده غیر صمغی است.
میوه های این گیاه کاربرد درمانی در طب سنتی نیز دارد. روغنی نیز از میوه و ساقۀ این گیاه تهیه می کنند که کابردهایی از جمله تسکین درد، کاهنده قند خون، درمان درد گوش ، تقویت مو ، درمان دندان درد ، جلوگیری از پوسیدگی دندان ، درمان بیماری بلغم ، درمان اسهال و... دارد.
و نیز کبست یا حنظل مانند گیاه «صبر» از سمبل ها و نمادهای تلخی در ادبیات آوازه بلندی دارد.
برای نمونه:
اگر حنظل خوری از دست خوش خوی
به از شیرینی از دست ترُش روی(سعدی، گلستان، باب سوم، حکایت دهم)
محمود طیّب در ۱ ماه قبل، پنجشنبه ۱۷ اسفند ۱۴۰۲، ساعت ۲۰:۵۵ دربارهٔ فیض کاشانی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۹۷:
به گمان من پاره دوم از بیت هشتم نادرست است و باید بدینگونه باشد:
زنیی خامه کشیدن چه خوش است.
به شکل موجود هم چالش معنایی دارد و هم تنش وزنی و موسیقایی.
نظر دوستان چیست؟
محمود طیّب در ۱ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۵ اسفند ۱۴۰۲، ساعت ۲۱:۰۰ دربارهٔ بیدل دهلوی » غزلیات » غزل شمارهٔ ۹۸۷:
پاره دوم از بیت سوم کژتابی دارد. «ز حیرت کاسهٔ دریوزه چشم دام بردارد». مفهوم زلال و روشن نیست. گویا به دلیل کوتاهی نسخه نویسان دچار واژگونی شده.
و شاید اشاره به آیین یا فرهنگ خاصی در حوزه شکار و یا رسوم اجتماعی یا آداب دریوززگی دارد.
پس از دریوزه، گویا یک کاما یا شاید حرفی در واژه ای افتاده باشد
محمود طیّب در ۱ سال قبل، یکشنبه ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۲، ساعت ۱۶:۵۳ دربارهٔ ایرج میرزا » مثنوی‌ها » عارف نامه » بخش ۵:
با درود
بیت 63 یک واژه اشتباه افتاده که تصحیح شد:
بپیچید باید بشود: بپیچد
محمود طیّب در ۱ سال قبل، یکشنبه ۲۷ فروردین ۱۴۰۲، ساعت ۱۰:۰۳ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۵:
حافظ در این جا بازی زیبایی با قافیه کرده که امروزه اوج آن را در غزل معاصر میبینیم:
خدا را و مدارا
یعنی در واقع بعضی ابیات را با ردیف را سروده و بعضی را بدون ردیف و مقفا به قافیه های مستقل سروده است
و جالب است که به عمد و چندین جا در این غزل و نیز در چند غزل دیگر دست به این ابتکار زده.
سعدی هم گاهی چنین بازی زیبایی با قافیه کرده است
محمود طیّب در ۱ سال و ۹ ماه قبل، دوشنبه ۲۰ تیر ۱۴۰۱، ساعت ۰۴:۰۷ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۱۱:
بحر عروضی غزل رو نادرست نوشتید، وزن درستش این است:
فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلات/فعلن.
رمل مثمن مخبون مقصور
یا در عروض خانلری:
تن‌ت‌تن تن -ت‌ت‌تن‌تن- ت‌ت‌تن‌تن- ت‌ت‌تن
البته تقریبا پایان یافته به فعلات است.
فقط در شگفتم که حضرت خواجه با اینهمه ذکاوت و زیرکی چرا از قافیه بام استفاده نکردند.
اگر من در آن دوره می بودم به حافظ پیشنهاد میدادم در قافیه بام بسراید:
ذره ای عاطفه در محتسب و زاهد نیست
تشت رسوایی این طایفه از بام افتاد...
شاید خود نیز غزلی بر این نمط و در ادامه همین بیت بداهه، از خود بسرایم به پیشواز حافظ گرانمایه.
محمود طیّب در ۳ سال و ۵ ماه قبل، پنجشنبه ۱ آبان ۱۳۹۹، ساعت ۱۶:۴۵ دربارهٔ فروغی بسطامی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۲۱:
مصراع نخست نادرست است
وزن بهم ریخته
محمود طیّب در ۳ سال و ۵ ماه قبل، پنجشنبه ۱ آبان ۱۳۹۹، ساعت ۱۶:۳۸ دربارهٔ فروغی بسطامی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۹۶:
مصراع نخست نادرست نوشته شده. گونه درست آن چنین است:
نگاه داشت غزالی دل مرا به نگاهش
آغاز و کل شعر در وزن شعر، مفاعلن فعلاتن هستش
محمود طیّب در ۳ سال و ۷ ماه قبل، دوشنبه ۱۰ شهریور ۱۳۹۹، ساعت ۱۵:۵۶ دربارهٔ عراقی » دیوان اشعار » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۴:
در مصراع سوم یکی از دو واژه «تو» یا «خود» اضافه بر وزن است.
رباعیات عراقی متاسفانه به همین شکل نادرست در فضای مجازی به شکل گسترده‌ای منتشر شده است
محمود طیّب در ۳ سال و ۷ ماه قبل، یکشنبه ۹ شهریور ۱۳۹۹، ساعت ۰۰:۰۱ دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۳۹:
در مورد مصراع پایانی، بتوان درست است. نتوان نادرسته.
محمود طیّب در ۳ سال و ۷ ماه قبل، شنبه ۸ شهریور ۱۳۹۹، ساعت ۲۳:۵۹ دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۳۹:
ما به زبان سعدی سخن می گوییم یا سعدی به زبان ما سخن گفته است؟
زنده باد نام و سخن این بزرگمرد سخن.
تنها کسی که سعدی را به معنای واقعی شناخت، حضرت حافظ بود. که از خود گذشت و سعدی را مدح گفت