گنجور » حافظ » قطعات » قطعه شمارهٔ ۱۰

حافظ » قطعات »

قطعه شمارهٔ ۱۰

روح القدس آن سروش فرخ

بر قبهٔ طارم زبرجد

می‌گفت سحر گهی که یا رب

در دولت و حشمت مخلد

بر مسند خسروی بماناد

منصور مظفر محمد

جشنوارهٔ رزم‌آوا: نقالی و روایتگری شاهنامه

حاشیه‌ها

با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

وزن:	مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف)
قالب شعری:	قطعه
منبع اولیه:	ویکی‌درج
تعداد ابیات:	۳

خلاصه

هوش مصنوعی: این شعر به ستایش روح القدس و برکت‌های آن می‌پردازد. در آن به زیبایی‌های آسمان و قبه‌ای که زینت یافته اشاره شده است. شاعر دعا می‌کند که در دوران حاکمیت و شکوه خویش، نامی بزرگ و ماندگار از خود بر جای بگذارد. همچنین، به شخصیت‌هایی چون منصور و محمد اشاره می‌شود که در تاریخ دارای مقام و منزلت هستند.

برگردان به زبان ساده

# روح القدس آن سروش فرخ

بر قبهٔ طارم زبرجد

هوش مصنوعی: فرشتۀ الهی، آن پیام خوشبختی بر بالای قلهٔ بلند سبحان در آسمان می‌تابد.

# می‌گفت سحر گهی که یا رب

در دولت و حشمت مخلد

هوش مصنوعی: او می‌گفت در سحرگاهانی که خداوندا، به من نعمت و عظمت دائمی عطا کن.

# بر مسند خسروی بماناد

منصور مظفر محمد

هوش مصنوعی: منصور مظفر محمد در جایگاه سلطنت باقی مانده است.

رونوشت متن رونوشت نشانی نمای مشابه کتابهای چاپی (فقط رایانه)

حاشیه‌ها

حاشیه‌ها

پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی

راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور

حاشیه‌ها

قطعه شمارهٔ ۱۰ به خوانش محسن لیله‌کوهی
می‌خواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.

قطعه شمارهٔ ۱۰ به خوانش مریم فقیهی کیا

فعال یا غیرفعال‌سازی قفل متن روی خوانش من بخوانم

حاشیه‌ها

پیشنهاد مشق شعر

حاشیه‌ها

میبدی » کشف الاسرار و عدة الابرار » ۱۸- سورة الکهف- مکیة » ۷ - النوبة الثانیة

قد کان ذو القرنین عمّی مسلما

ملکا تدین له الملوک و تحشد

بلغ المشارق و المغارب ینبغی

اسباب امر من حکیم مرشد

فرأی مغیب الشّمس عند مآبها

[...]

جمال‌الدین عبدالرزاق » دیوان اشعار » قصاید » شمارهٔ ۳۶ - در مدح رکن الدین صاعد و توصیف قلم

ای سعد فلک ترا مساعد

اعدای ترا فلکه معاند

ای آنکه طراز دوش گردون

رکن الدین بوالعلاست صاعد

فهرست معالی و معانی

[...]

نظامی » خمسه » لیلی و مجنون » بخش ۲ - نعت پیغمبر اکرم (ص)

ای کنیت و نام تو مؤیّد

بوالقاسم وانگهی محمد

مشاهدهٔ ۵ مورد هم آهنگ دیگر از نظامی

ظهیری سمرقندی » سندبادنامه » بخش ۳۷ - داستان گنده‌پیر و مرد جوان با زن بزاز

کم قتیل کما قتلت شهید

ببیاض الطلی و ورد الخدود

آن شد که دلم به هر دری شد

هر لحظه اسیر دلبری شد

دل بر تو نهادم و برین قول

[...]

عراقی » لمعات » لمعۀ هفتم

آن را که بخود وجود نبود

او را ز کجا جمال باشد؟

مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه

حاشیه‌ها

معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است

حاشیه‌ها

تا به حال ۲ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...

علی در ‫۵ سال و ۲ ماه قبل، چهارشنبه ۹ بهمن ۱۳۹۸، ساعت ۰۶:۵۵ نوشته:

سروش
لغت‌نامه دهخدا
سروش . [ س ُ ] (اِ) اوستا «سرئوشه » . سرئوشه در اوستا بمعنی اطاعت و فرمانبرداری و مخصوصاً پیروی از اوامر خداوندی است و آن از ریشه ٔ اوستائی سرو (سرو) بمعنی شنیدن آمده . در گاتها بیشتر سرئوشه بهمین معنی یاد شده (یسنا 44 قطعه ٔ 16، یسنا 45 قطعه ٔ 5 و جز آن ) و نیز در دیگر بخشهای اوستا بدین معنی بارها آمده و همچنین در اوستا سرئوشه بعنوان علم برای فرشته ای یاد شده و او مقامی مهم دارد و به صفت «مهین » و «بزرگ » متصف گردیده است (گاتها یسنا 33 قطعه ٔ 5). وی مظهر اطاعت و نماینده ٔ صفت رضا و تسلیم دربرابر اوامر اهورایی است . سروش از جهت مقام با مهر برابر است و گاه او را در جزو امشاسپندان محسوب دارند. در ادبیات متأخر زرتشتی سروش از فرشتگانی است که در روز رستاخیز به کار حساب و میزان گماشته خواهد شد و از گاتها نیز برمی آید که این فرشته در اعمال روزجزا دخالت دارد (یسنا 43 قطعه ٔ 12). و هم در کتب متأخر زرتشتی و فرهنگهای فارسی سروش پیک ایزدی و حامل وحی خوانده شده ، از اینرو در کتابهای فارسی او را با جبرائیل سامی یکی دانسته اند. محافظت روز هفدهم هر ماه به سروش ایزد سپرده شده . بیرونی در فهرست روزهای ایرانی (آثارالباقیه ) روز مزبور را «سروش » و در سغدی «سرش » و در خوارزمی «اسروف » یاد کرده . در زبان فارسی گاه «سروش » به فرشته ٔ مذکور اطلاق شده . (حاشیه ٔ برهان قاطع چ معین ). || مطلق فرشته و به عربی ملک خوانند و حکمای فرس گویند که حق تعالی سی وپنج سروش آفریده است از آن جمله سی نفر آنانند که روزهای سی گانه ٔ هر ماه از ماههای شمسی به نام ایشان موسوم گشته و پنج نفر دیگر آنکه پنجه ٔ دزدیده که خمسه ٔ مسترقه باشد به نام آنهاست و از جمله ٔ آن سی سروش دوازده نفرند که ماههای دوازده گانه ٔ سال شمسی به نام ایشان موسوم شده و هر یک از این دوازده سروش به تدبیر امور و مصالح ماهی که هم نام اوست معین است و همچنین تدبیر امور و مصالحی که درهر یک از روزهای سی گانه واقع میشود حواله به سروشی است که آن روز به نام او موسوم است ، و این سروشها که به تدبیر روزها قیام دارند کارکنان سروشهایی اند که به تدبیر ماهها اقدام می نمایند. پس هر روزی که به نام آن ماه موسوم باشد سروشی که آن ماه به نام اوست و تدبیر و مصالح آن روز بدو مقرر است خود هم به تدبیر و مصالح آن روز می پردازد. و بنابراین بجهت شرف آن روز را عید کنند و جشن سازند و نیز هر کدام از سروشها به محافظت جوهری و عنصری مقرر است ، چنانکه خرداد بر آب موکل است و اردیبهشت بر آتش و مرداد بر اشجار و باقی سروشها به محافظت آنچه در ذیل نام آن سروش مقرر است . و نام ملکی نیز هست که ریاست بندگان بدست اوست و تدبیر امور و مصالحی که در روز سروش واقع میشود بدو متعلق است . (برهان ). هر فرشته ای که پیغام آور باشد عموماً و فرشته ای که پیغام و مژده آرد خصوصاً که هاتف غیب نیز گویند. (رشیدی ). فرشته که پیغام خیر آرد. (غیاث ). فرشته ٔ پیغام آور و ملک وحی که به تازی جبرئیل گویند و فرزانگان یعنی حکمای تازی عقل فعال و دانایان فارسی خرد کارگر خوانند. (آنندراج ) :
و با دیوان به گردون بردویدند
که گفتار سروشان می شنیدند.
(ویس و رامین ).

تف آه از دلم سرشته به خون
سبحه سوز سروش می بشود.
خاقانی .

سروش مرا دیو مردم مکن
سررشته از راه خود گم مکن .
نظامی .

دو کس بر حدیثی گمارند گوش
از این تا بدان اهرمن تا سروش .
سعدی .

الا ای همای همایون نظر
خجسته سروش مبارک خبر.
حافظ.

در راه عشق وسوسه ٔ اهرمن بسی است
پیش آی و گوش دل به پیام سروش کن .
حافظ.

|| (اِخ ) جبرئیل . (برهان ) (اوبهی ). نام جبرئیل علیه السلام . (غیاث ) :
بفرمان یزدان خجسته سروش
مرا روی بنمود در خواب دوش .
فردوسی .

هست اسم علمت نام رسول قرشی
که بد از مرکب او غاشیه بر دوش سروش .
سوزنی .

|| (اِ) نام روز هفدهم باشد از هر ماه شمسی . نیک است در این روز دعا کردن و به آتشکده رفتن و باقی امور بد است . (برهان ). روز هفدهم از ماه فارسیان . (رشیدی ). نام روز هفدهم از هر ماه . (غیاث ) :
ز گیتی برآمد سراسر خروش
به آذر بد این جشن روز سروش .
فردوسی .

روز سروش است که گوید سروش
باده خور و نغمه ٔ مطرب نیوش .
مسعودسعد.

|| آواز خوش و نغمه . (جهانگیری ) (آنندراج ) :
خوش بخندی بر سروش مطرب و آوای رود
ور توانی دامنش پر لؤلؤ مکنون کنی .
ناصرخسرو.

|| وحی . الهام :
سروشی بدوآمده از بهشت
که تا بازگوید بدو خوب و زشت .

reply flag link

علی در ‫۵ سال و ۲ ماه قبل، چهارشنبه ۹ بهمن ۱۳۹۸، ساعت ۰۷:۳۷ نوشته:

شاه منصور
شجاع‌الدین شاه منصور واپسین پادشاه سلسلهٔ آل مظفر که در سال 795 (قمری) در نبرد با تیمور لنگ کشته شد و با مرگ وی، سلطنت آل مظفر به سرانجام خود رسید.
وی ممدوح محبوب حافظ شیرازی بود و حافظ تعدادی از غزل‌ها، قطعات و مثنوی‌های خود را دربارهٔ او سروده‌است. در این اشعار، پیوند عاطفی مستحکم حافظ با شاه منصور که نموداری از پیوند عموم مردم با وی بوده، آشکار است، به ویژه اینکه مردم، در چهرهٔ شاه منصور، متحدکنندهٔ ایران و اخراج‌کنندهٔ مغولان و سرکوبگر تیمور را می‌دیدند. اما این آرزوها با کشته شدن شاه منصور در جنگی نابرابر در مقابل تیمور، نابود شد.

reply flag link

برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.

	غیرفعال و فعال کردن دوبارهٔ حالت چسبانی نوار ابزار به بالای صفحات
	راهنمای نوار ابزار
	پیشخان کاربر
	اشعار و ابیات نشان‌شدهٔ کاربر
	اعلان‌های کاربر
	ادامهٔ مطالعه (تاریخچه)
	خروج از حساب کاربری گنجور
	لغزش به پایین صفحه
	لغزش به بالای صفحه
	لغزش به بخش اطلاعات شعر
	فعال یا غیرفعال کردن لغزش خودکار به خط مرتبط با محل فعلی خوانش
	فعال یا غیرفعال کردن شماره‌گذاری خطوط
	کپی نشانی شعر جاری در گنجور
	کپی متن شعر جاری در گنجور
	همرسانی متن شعر جاری در گنجور
	نشان کردن شعر جاری
	ویرایش شعر جاری
	ویرایش خلاصه یا برگردان نثر سادهٔ ابیات شعر جاری
	شعر یا بخش قبلی
	شعر یا بخش بعدی

ورود به گنجور

قطعه شمارهٔ ۱۰